Trong vài tháng tới, khi Giáng sinh cận kề, kỳ nghỉ hè tốn kém và chi phí sinh hoạt vẫn ở mức cao ngất ngưởng, bạn có thể cảm thấy mọi tiến bộ tài chính mình đạt được đều tan biến. Tuy nhiên, Frances Cook khuyên bạn nên thử một góc nhìn khác. Thông minh trong quản lý tiền bạc là biết cách thích nghi với dòng chảy cuộc sống, bởi không phải lúc nào mọi thứ cũng suôn sẻ như nhau.
Chúng ta đều quen thuộc với cụm từ “cân bằng sổ sách”, và đây thường là tư duy chúng ta áp dụng cho mọi vấn đề tiền bạc. Chúng ta kỳ vọng mọi thứ sẽ cân bằng, diễn ra một cách có trật tự, rằng việc quản lý tiền “đúng cách” có nghĩa là luôn đạt được những mục tiêu hợp lý giống nhau từ tháng này sang tháng khác, năm này qua năm khác. Tiết kiệm một chút, chi tiêu một chút, đầu tư một chút, trả nợ dần, và mọi thứ sẽ diễn ra suôn sẻ. Nhưng bất kỳ ai đã trải qua cuộc sống thực tế đều biết rằng mọi chuyện không phải lúc nào cũng như vậy.
Có những giai đoạn bạn có thể bứt tốc, chẳng hạn như khi bạn có công việc mới, có hai nguồn thu nhập, hoặc ít gánh nặng. Ngược lại, cũng có những giai đoạn bạn chỉ đơn thuần là cố gắng vượt qua. Một số thời điểm tài chính cho phép bạn tiến nhanh, nhưng những thời điểm khác lại khiến bạn cảm thấy như đang thụt lùi.
Sự cân bằng không chỉ bị đánh giá quá cao mà còn có thể là một kỳ vọng không thực tế. Bí quyết không phải là giữ mọi thứ luôn ổn định, mà là nhận biết bạn đang ở giai đoạn nào và thích nghi với nó thay vì chống lại. Điều bạn thực sự cần là nhịp điệu. Biết khi nào cần thúc đẩy, khi nào cần tạm dừng và khi nào cần thay đổi hướng đi. Đó chính là bí quyết để tiến bộ trong quản lý tài chính.
KHI BẢNG TÍNH KHÔNG PHÙ HỢP VỚI THỰC TẾ CUỘC SỐNG
Hãy lấy ví dụ về việc nghỉ thai sản. Đây là một trong những cú sốc tài chính lớn nhất mà hầu hết các gia đình phải trải qua: thu nhập giảm, chi phí tăng, và đột nhiên mỗi đồng tiền phải được chi tiêu cẩn trọng hơn. Hai vạch xanh trên que thử thai có thể mang lại niềm vui, nhưng khó có thể báo hiệu điều tốt lành cho số dư tài khoản ngân hàng vào năm tới.
Nếu bạn vẫn giữ kỳ vọng sẽ đạt được các mục tiêu tiết kiệm như cũ, hoặc tiếp tục đóng góp vào KiwiSaver (quỹ hưu trí ở New Zealand) với mức tương tự, bạn có thể đang tự chất thêm gánh nặng tội lỗi không cần thiết. Cảm giác tội lỗi đó xuất hiện ở khắp mọi nơi. Mọi người nhắn tin cho tôi nói rằng họ “đã thất bại” vì rút tiền tiết kiệm, hoặc “thất bại” vì việc đầu tư của họ bị tạm dừng trong một năm. Nhưng sau đó họ giải thích rằng đó là vì họ mất việc và đang tìm kiếm công việc mới, hoặc họ đã mua nhà và các khoản trả nợ thế chấp đang chiếm phần lớn ngân sách. Đó không phải là thất bại, mà là những điều chỉnh. Bạn vẫn đang chơi một trò chơi dài hạn, chỉ là với một nhịp độ khác. Biết khi nào cần điều chỉnh lại mục tiêu là một kỹ năng. Thay vì lãng phí năng lượng tinh thần để tự trách mình, việc điều chỉnh lại mục tiêu có nghĩa là bạn vẫn lập kế hoạch dài hạn, nhưng theo cách phù hợp với tình hình mới mà bạn đang đối mặt.
CÁI GIÁ CỦA VIỆC THEO ĐUỔI SỰ CÂN BẰNG
Ý tưởng về việc luôn “cân bằng” không chỉ khiến bạn cảm thấy tồi tệ về những tình huống nằm ngoài tầm kiểm soát, mà mặt khác, bạn cũng có thể bỏ lỡ các cơ hội. Bạn có thể bắt đầu rút tiền từ quỹ khẩn cấp để duy trì một lịch trình tưởng tượng nào đó, hoặc dàn trải quá mỏng nguồn lực của mình cho mười mục tiêu cạnh tranh. Nếu bạn đang trong giai đoạn khó khăn, bạn có thể cảm thấy rằng nếu không thể “làm tất cả”, thì thà không làm gì cả. Nhưng tư duy “được ăn cả ngã về không” lại là một hình thức tự phá hoại trá hình. Việc gửi tiết kiệm hoặc đầu tư những gì bạn có vẫn rất đáng giá và vẫn giúp bạn tiến lên phía trước. Đôi khi bạn có thể cảm thấy số tiền đó không đáng kể, nhưng đó là nguyên tắc của việc chơi một trò chơi dài hạn.
Trong khi đó, nếu bạn có được một công việc mới, hy vọng với mức lương hấp dẫn, bạn có thể quá tập trung vào việc duy trì các thiết lập tài chính cũ. Tuy nhiên, nếu bạn có tư duy thích nghi với từng giai đoạn mới, bạn sẽ thấy cơ hội để tích lũy đáng kể tiền bạc cho các mục tiêu dài hạn và dồn sức để bứt phá. Cách tốt hơn là làm việc theo từng lớp. Trước tiên, hãy vượt qua giai đoạn khó khăn. Đảm bảo các chi phí thiết yếu, bảo vệ điểm tín dụng của bạn, và duy trì đóng góp KiwiSaver ở mức tối thiểu nếu có thể. Chế độ sinh tồn là hoàn toàn ổn khi bạn tìm kiếm giải pháp để cuộc sống dễ dàng trở lại. Một khi tình hình tài chính thoải mái hơn, bạn lại tăng tốc. Đó là cách quản lý tài chính tương tự như việc chạy bộ kết hợp đi bộ. Nhìn chung, bạn vẫn di chuyển nhanh hơn so với việc chỉ ở nhà. Điều này giúp bạn luôn trong trạng thái vận động, ngay cả khi không đạt tốc độ tối đa.
CÁC GIAI ĐOẠN TÀI CHÍNH
Dưới đây là một số thời điểm khác mà nhiều người cần thay đổi chiến thuật:
- Những năm đầu sự nghiệp thường là những năm tăng trưởng. Bạn đang xây dựng thu nhập, thử nghiệm và chấp nhận những rủi ro có thể quản lý được. Bạn có thể không tiết kiệm được nhiều, nhưng bạn đang đầu tư vào khả năng kiếm tiền trong tương lai của mình. Đó tự thân đã là một khoản đầu tư và không có gì phải cảm thấy tồi tệ.
- Những năm trả nợ thế chấp là những năm vất vả. Đặc biệt khi bạn vừa mua căn nhà đầu tiên, bạn có thể tập trung vào việc trả nợ, xoay sở với lãi suất và duy trì kỷ luật. Chào mừng đến với những năm tháng ‘cày cuốc’.
Khi lạm phát biến động và thu nhập của bạn hy vọng tăng lên, khoản thế chấp có thể trở nên bớt gánh nặng hơn. Nhưng những năm đầu sở hữu nhà thường khá eo hẹp, và điều đó là bình thường.
- Trong những năm nuôi con, nhiều người chuyển sang chế độ duy trì. Tiền tiết kiệm ít hơn, chi phí lớn hơn, và chúng ta phải cân bằng giữa những ưu tiên cảm xúc khác.
Khi cuộc sống ổn định trở lại, chi phí giảm bớt hoặc thu nhập ổn định, bạn có thể tái cân bằng. Đầu tư nhiều hơn, bù đắp các khoản đầu tư hoặc đóng góp KiwiSaver, và lập kế hoạch cho tự do tài chính. Ở cấp độ tức thời hơn, một số thời điểm trong năm (chẳng hạn như thời điểm chúng ta sắp bước vào) đơn giản là tốn kém hơn những thời điểm khác. Biết khi nào cần “phanh” cũng có nghĩa là bạn sẵn sàng “tăng tốc” khi thời điểm thích hợp. Nếu nhìn rộng ra trong nhiều thập kỷ, sự tiến bộ là rõ ràng. Chỉ là nó không cảm thấy cân bằng từng tháng một.
VÌ SAO NHỊP ĐIỆU GIÚP BẠN BÌNH TĨNH HƠN
Nhịp điệu xây dựng khả năng phục hồi. Nó cho phép bạn thích nghi thay vì sụp đổ. Khi lãi suất tăng vọt hoặc bị cắt giảm lương, mục tiêu không phải là ép buộc mọi thứ trở lại bình thường, mà là xoay chuyển tình thế. Một sự chậm lại ngắn hạn không xóa bỏ tiến bộ dài hạn. Tâm lý học tài chính cho chúng ta biết rằng bộ não của chúng ta khao khát sự dễ đoán, vì vậy khi cuộc sống chệch hướng, chúng ta coi đó là thất bại. Nhưng sự tiến bộ không bao giờ là một đường thẳng. Những người đạt được tự do tài chính không phải là những người giữ mọi thứ cân bằng, mà là những người không ngừng điều chỉnh.
Vì vậy, nếu bạn đang ở trong một giai đoạn khó khăn, dù là nghỉ thai sản, chăm sóc người thân, hay thu nhập không ổn định, đừng mong đợi kết quả như nhau từ một giai đoạn không đồng đều. Thay vào đó, hãy tập trung năng lượng vào việc vượt qua hiện tại và hạn chế thiệt hại. Tránh nợ nần, ngay cả khi bạn không thể tiết kiệm. Sau đó, hãy lập kế hoạch để trở lại mạnh mẽ hơn khi nhịp sống tăng tốc trở lại. Bạn sẽ tìm kiếm cơ hội tăng thu nhập như thế nào, và bạn sẽ sử dụng số tiền đó ra sao khi có được.
Thành công không phải là sự cân bằng hoàn hảo lặp đi lặp lại trong mọi tình huống cuộc sống. Đó là việc giữ vững mục tiêu và điều chỉnh chiến lược phù hợp với bất cứ điều gì cuộc sống đang đặt ra cho bạn. Thông tin trong bài viết này mang tính chất chung và không nên được coi là lời khuyên tài chính cá nhân.
Theo 1news.co.nz