Luật Bảo vệ Biển Hauraki Gulf/Tīkapa Moana mới được ban hành nhằm bảo tồn công viên biển lớn nhất của chúng ta, nhưng những thay đổi vào phút chót đã khiến giới phê bình đặt câu hỏi liệu đây có phải là sự bảo vệ hiệu quả hay chỉ là những lời hứa suông.
Một đạo luật mới nhằm bảo vệ “viên ngọc quý” được yêu mến nhưng nay đã bị tổn hại của Thái Bình Dương đang vấp phải sự chỉ trích, khi giới chuyên gia cho rằng một thay đổi vào phút chót đã làm suy yếu chính sách và có nguy cơ làm xói mòn lòng tin của công chúng.
Được thông qua vào cuối tháng trước, Đạo luật Bảo vệ Biển Hauraki Gulf/Tīkapa Moana đã tăng gần gấp ba lần diện tích được bảo vệ trong công viên biển lớn nhất New Zealand, bao phủ hơn 1,2 triệu hecta, bao quanh Auckland và Bán đảo Coromandel.
Tuy nhiên, một sửa đổi vào phút chót đã cho phép một số hoạt động đánh bắt thương mại bằng lưới trong hai trong số các khu vực bảo vệ mới – một động thái đã vấp phải sự phản đối từ các bộ tộc Māori (iwi), các nhóm môi trường và các quan chức chính quyền địa phương, những người vốn kỳ vọng vào quy định cấm đánh bắt hoàn toàn.
Chính phủ lập luận rằng sự thỏa hiệp này nhằm cân bằng nhu cầu của cộng đồng, môi trường và nền kinh tế.
Nhưng giới phê bình lại không đồng tình.
“Các bạn đã tạo ra một tiền lệ mà ở đó không chỉ có hoạt động đánh bắt truyền thống trong một khu vực được bảo vệ nghiêm ngặt, mà còn có cả đánh bắt thương mại – đây không phải là một tiền lệ tốt và thực sự không đẹp mắt chút nào đối với thế giới, trong một lĩnh vực mà New Zealand từng là quốc gia dẫn đầu,” ông Mike Lee, ủy viên hội đồng Auckland phụ trách Waitematā và Vịnh, phát biểu.
“Tôi nghĩ điều này hoàn toàn tồi tệ.”
Giáo sư Khoa học Biển Simon Thrush từ Đại học Auckland cũng đồng tình, cho rằng “từ góc độ khoa học, thực sự không có lý do nào để thực hiện những thay đổi này.”
“Trên trường quốc tế, những thay đổi này có nghĩa là hai khu vực đó không thể được tính vào – chúng không đáp ứng các tiêu chuẩn của IUCN [Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế] để được đưa vào mục tiêu đạt 30% diện tích biển được bảo tồn vào năm 2030, theo quy định của Liên Hợp Quốc.
“Vì vậy, điều đó thực sự không giúp ích gì cho chúng ta.”
Vịnh Hauraki đã phải đối mặt với sự suy thoái sinh thái lâu dài, bao gồm sự sụp đổ của các bãi sò ốc, suy giảm trữ lượng cá và mất môi trường sống liên quan đến trầm tích và hoạt động đánh bắt đáy.
Ủy viên hội đồng Lee cho biết để phục hồi trữ lượng cá, khôi phục rừng tảo bẹ và sửa chữa môi trường sống, Vịnh cần những khu vực cấm đánh bắt hoàn toàn.
Đạo luật mới thực sự mang lại nhiều biện pháp bảo vệ hơn, bao gồm việc mở rộng hai khu bảo tồn biển hiện có và bổ sung 12 khu vực bảo vệ cao (HPA) cùng năm khu vực bảo vệ đáy biển. Nó tăng diện tích được bảo vệ dưới một hình thức nào đó từ 6% lên 18%.
“Tôi rất chỉ trích dự luật này, nhưng trớ trêu thay, nó cũng có một số điểm rất tốt, và điều thực sự tốt cho bảo tồn biển chính là việc mở rộng đáng kể hai khu bảo tồn biển đó,” ông Lee chia sẻ với The Detail. “Vì vậy, chúng ta phải biết ơn và trân trọng điều đó.”
Giáo sư Thrush cho rằng để Đạo luật mới phát huy hiệu quả, điều quan trọng là người dân New Zealand (Kiwis) phải “hợp tác thực hiện”.
“Vấn đề lớn mà chúng ta gặp phải trong việc thực hiện bảo vệ biển là tâm lý ‘không phải ở sân sau nhà tôi’ này… và tôi nghĩ nếu chúng ta có thể chấp nhận rằng có nhiều giá trị và nhiều mục đích sử dụng trong những không gian này, thì điều đó sẽ thực sự giúp mọi người chấp nhận sự hiện diện của chúng, rằng chúng là một điều tốt, và đó có lẽ là điều hữu ích nhất mà chúng ta làm.”
Ông nói rằng Đạo luật đã được chờ đợi từ lâu – thậm chí có thể là quá lâu.
“Nó quay trở lại gần như thời điểm thành lập khu bảo tồn biển Hauraki Gulf vào năm 2000. Tốc độ này quá chậm. Chúng ta cần chuyển sang một không gian nơi chúng ta bắt đầu làm mọi thứ một cách linh hoạt hơn nhiều. Chúng ta cần bảo tồn đại dương một cách nhanh chóng.”
Vậy cơ hội để điều đó xảy ra là bao nhiêu?
“Chà, gần đây chúng ta đã đẩy nhanh một số việc khác rất nhanh, vậy tại sao chúng ta không thể làm điều đó?”
Theo rnz.co.nz