Chính phủ New Zealand đang chuẩn bị công bố hồi đáp của mình đối với một cuộc đánh giá về hiệu quả hoạt động của thị trường điện quốc gia.
Cuộc đánh giá này được công bố vào mùa đông năm ngoái, sau khi tình trạng thiếu hụt đẩy giá điện bán buôn tăng cao.
Tình trạng này đã gây áp lực lớn lên các doanh nghiệp công nghiệp chủ chốt của đất nước, khiến một số nhà máy bột giấy, giấy và gỗ phải ngừng hoạt động.
Cuộc đánh giá, do công ty Frontier Economics của Anh dẫn đầu, đã được khởi động vào đầu năm nay và xem xét tác động của cấu trúc, thiết kế cũng như các quy tắc thị trường đối với hiệu suất hoạt động.
Vai trò và trách nhiệm của cơ quan quản lý và nhà điều hành hệ thống cũng được xem xét, cùng với hệ thống giám sát thị trường và thực thi tuân thủ.
Bộ trưởng Năng lượng Simon Watts sẽ trình bày hồi đáp của chính phủ vào sáng thứ Tư.
Hai nhóm khác – công ty NERA Ltd của Anh và một đội ngũ gồm bốn chuyên gia quốc tế – đã được yêu cầu thực hiện các đánh giá độc lập (peer reviews).
Frontier đã nhận được sự hỗ trợ từ Concept Consulting, một công ty có trụ sở tại New Zealand, để đảm bảo hiểu rõ bối cảnh đặc thù của New Zealand.
Cuộc đánh giá dự kiến sẽ tập trung vào các lĩnh vực như đầu tư và tiếp cận vốn, các quy tắc thị trường và cạnh tranh, cũng như giám sát hiệu suất thị trường.
Về đầu tư, các nhà đánh giá sẽ xem xét cách thức sở hữu doanh nghiệp, cấu trúc hoặc thiết kế thị trường ảnh hưởng đến các ưu đãi hoặc cơ hội đầu tư vào sản xuất, lưu trữ, truyền tải và phân phối điện.
Các nhà đánh giá cũng xem xét tác động của thiết kế và quy tắc thị trường đối với cạnh tranh, việc gia nhập và mở rộng thị trường, cũng như liệu các bên tham gia thị trường có đủ thông tin và sản phẩm để quản lý rủi ro hay không.
Lệnh cấm thăm dò dầu khí ngoài khơi, vốn đã bị bãi bỏ, cũng nằm trong phạm vi đánh giá, đặc biệt là liệu nó có ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận các hợp đồng phòng ngừa rủi ro hay không.
Kể từ khi cuộc đánh giá được công bố, những lời kêu gọi cải cách ngày càng trở nên mạnh mẽ.
Một cuộc thăm dò của Curia, được thực hiện thay mặt cho Phòng Thương mại Auckland và Octopus Energy, cho thấy 62% số người được hỏi muốn chính phủ bảo lãnh chi phí cho việc phát triển các nguồn phát điện mới.
Giám đốc điều hành Phòng Thương mại Simon Bridges, người từng là Bộ trưởng Năng lượng, tuần trước cho biết các cải cách sẽ cần phải đáng kể.
Chính phủ hiện sở hữu 51% cổ phần của các công ty Genesis, Meridian và Mercury.
Thứ trưởng Năng lượng Shane Jones đã đưa ra ý tưởng quốc hữu hóa lại các công ty phát điện và bán lẻ (gentailers), một đề xuất mà Hội đồng Công đoàn (CTU) cũng đã kêu gọi.
CTU muốn chính phủ tái đầu tư số cổ tức nhận được từ các gentailers vào việc mua lại số cổ phần mà chính phủ chưa sở hữu.
Trong khi chờ đợi kết quả đánh giá, chính phủ đã thực hiện một số bước đi, như thông qua luật cho phép mở lại hoạt động thăm dò dầu khí ngoài khơi.
Tuần này, Thủ tướng đã gửi thư cho lãnh đạo Công đảng Chris Hipkins, yêu cầu ông cam kết ủng hộ hoạt động thăm dò trong ít nhất mười năm. Ông Hipkins đã gọi động thái này là “tuyệt vọng” và không phải là một nỗ lực nghiêm túc để đạt được bất kỳ thỏa thuận lưỡng đảng nào về chiến lược năng lượng.
Ông Hipkins nói với RNZ rằng ông chỉ đọc lá thư sau khi nó đã được gửi cho giới truyền thông.
Ủy ban Thương mại cũng sẵn sàng phê duyệt cho bốn công ty điện lực lớn xây dựng một kho dự trữ than khổng lồ để sử dụng tại nhà máy Huntly, nhằm giảm thiểu rủi ro thiếu điện trong những mùa đông khô hạn.
Cơ quan Điện lực cũng đã yêu cầu các gentailers của đất nước phải cung cấp các thỏa thuận tương tự cho các đối thủ cạnh tranh độc lập như các chi nhánh bán lẻ của chính họ, nhằm tạo ra một sân chơi bình đẳng và gây áp lực giảm giá điện.
Theo rnz.co.nz