Viết CV đòi hỏi những quyết định quan trọng, theo giảng viên kinh tế Tom Lane từ Vương quốc Anh. Bạn nên đưa gì vào, bỏ gì ra – và nên trung thực đến mức nào? Một tình huống khó xử đặc biệt có thể nảy sinh là liệu có nên tiết lộ những điểm yếu trên CV hay giữ im lặng. Lẽ thường cho rằng không nên phô bày khuyết điểm, nhưng còn những thông tin quan trọng mà nhà tuyển dụng mong đợi bạn cung cấp thì sao? Liệu việc bỏ sót những chi tiết đó có khiến bạn trông đáng ngờ?
Nghiên cứu mà tôi và đồng nghiệp đã thực hiện tập trung vào câu hỏi cụ thể này, xem xét trình độ học vấn của sinh viên mới tốt nghiệp khi gia nhập thị trường lao động. Kết quả đưa ra một câu trả lời rõ ràng, dựa trên bằng chứng: nếu điểm số của bạn thấp, tốt hơn hết là không nên tiết lộ điều đó. Trung thực tuyệt đối không phải là chiến lược tốt nhất.
Tại Vương quốc Anh, nơi chúng tôi tiến hành nghiên cứu, hầu hết các trường đại học cấp bằng cử nhân theo thang điểm: hạng ưu (first-class), hạng nhì trên (upper second – 2:1), hạng nhì dưới (lower second – 2:2) và hạng ba (third). Trong khi bằng hạng ưu hoặc 2:1 thường được coi là minh chứng cho thành tích học tập xuất sắc, thì các bằng cấp thấp hơn lại ít được đánh giá cao.
Một sinh viên mới tốt nghiệp với bằng cấp thấp hơn có quyền lựa chọn điều gì sẽ tiết lộ trên CV của mình. Họ có thể thành thật công khai, hoặc đơn giản chỉ ghi rằng mình có bằng đại học mà không đề cập đến hạng bằng. (Lựa chọn thứ ba, nói dối về hạng bằng, có lẽ là một ý tồi vì nhà tuyển dụng có thể và sẽ yêu cầu bằng chứng).
Có lẽ khá ngạc nhiên, lý thuyết kinh tế truyền thống có thể sẽ ủng hộ việc công khai. Những tương tác như thế này, nơi một “người bán” (trong trường hợp của chúng ta là người tìm việc cung cấp kỹ năng) nắm giữ thông tin về chất lượng của mình mà họ có thể tự nguyện tiết lộ hoặc không cho “người mua” (ở đây là nhà tuyển dụng), đã trở thành chủ đề phổ biến cho các nhà phân tích lý thuyết trò chơi (nghiên cứu toán học về các tương tác chiến lược).
Ý tưởng này bắt đầu với quan niệm rằng những người không cung cấp bằng chứng có sẵn về chất lượng của họ trông như thể đang che giấu điều gì đó. Một số nhà kinh tế đã kết luận rằng người mua sẽ cho rằng những người bán không tiết lộ thông tin không chỉ kém, mà còn ở mức chất lượng thấp nhất có thể.
Trong bối cảnh của chúng ta, điều này có nghĩa là nhà tuyển dụng sẽ nghĩ rằng bất kỳ sinh viên tốt nghiệp nào mà CV bỏ qua thông tin về hạng bằng đều có bằng hạng ba, và sẽ đối xử với họ tương ứng. Để tránh điều này, bất kỳ ứng viên nào đạt bằng 2:2 hoặc cao hơn đều nên tiết lộ thông tin đó.
Để xem cách người tìm việc thực sự hành xử, chúng tôi đã phân tích CV của các sinh viên mới tốt nghiệp trên trang web việc làm Monster. Chúng tôi nhận thấy rằng một tỷ lệ đáng kể đã không tiết lộ hạng bằng của mình. Trong số đó, có lẽ có rất nhiều ứng viên đạt ít nhất bằng 2:2.
Để tìm hiểu xem những ứng viên này có đang mắc sai lầm hay không, chúng tôi cũng đã tiến hành một thí nghiệm lớn, gửi hơn 12.000 hồ sơ ứng tuyển vào các vị trí tuyển dụng thực tế dành cho sinh viên mới tốt nghiệp. Các hồ sơ này chỉ khác nhau ở hạng bằng của người tìm việc và việc hạng bằng có được tiết lộ trên CV hay không, trong khi các chi tiết khác được giữ nguyên. Thành công được đo lường bằng tần suất các hồ sơ nhận được lời mời phỏng vấn hoặc liên hệ tiếp theo. Đúng như dự đoán, những hồ sơ thành công nhất của chúng tôi là những hồ sơ có bằng hạng ưu.
Tuy nhiên, những người không đề cập gì đến hạng bằng lại không phải là những người ít thành công nhất. Thay vào đó, tỷ lệ thành công của họ nằm giữa những người tìm việc tiết lộ bằng 2:1 và 2:2. Các ứng viên công khai báo cáo bằng hạng ba có khả năng nhận được phản hồi thấp nhất.
Nói một cách đơn giản, việc tiết lộ đầy đủ đã làm giảm cơ hội của họ.
Về bằng hạng ba
Những phát hiện của chúng tôi đã thách thức logic chặt chẽ của lý thuyết kinh tế truyền thống. Nếu nhà tuyển dụng luôn mặc định điều tồi tệ nhất về thông tin bị thiếu, thì việc che giấu điểm số kém sẽ không có tác dụng.
Tuy nhiên, trên thực tế, có vẻ như nhà tuyển dụng không có thời gian để xem xét từng chi tiết. Đối mặt với hàng trăm hồ sơ, họ có thể lướt qua CV, tập trung vào những điểm tích cực hoặc tiêu cực nổi bật. Nếu không có điểm số, điều đó có thể đơn giản là bị bỏ qua.
Tất nhiên, người phỏng vấn có thể hỏi về điểm số sau này trong quá trình ứng tuyển, nhưng bằng cách ban đầu che giấu thông tin này, những ứng viên vốn không quá nổi bật có thể giúp mình lọt vào vòng phỏng vấn, tại đó họ có thể sử dụng các phẩm chất khác để gây ấn tượng.
Thông điệp thực tế từ nghiên cứu của chúng tôi rất rõ ràng. Nếu bạn có thành tích học tập xuất sắc, hãy tự hào nêu bật chúng. Nhưng nếu kết quả của bạn yếu hơn, bạn không có nghĩa vụ phải quảng cáo chúng. Việc bỏ qua chúng sẽ không đảm bảo thành công, nhưng có thể tăng cơ hội của bạn.
Thị trường việc làm dành cho sinh viên mới tốt nghiệp vẫn cạnh tranh gay gắt. Tuy nhiên, nghiên cứu của chúng tôi cho thấy điểm số thấp không nhất thiết phải định nghĩa triển vọng của một ứng viên, miễn là họ đưa ra những lựa chọn cẩn thận về cách thể hiện bản thân. Việc bỏ qua thông tin một cách chiến lược có thể giúp tạo ra sân chơi bình đẳng hơn cho những người có hồ sơ học tập chưa phản ánh đúng tiềm năng của họ. Vì vậy, nếu bạn vừa tốt nghiệp với bằng hạng ba, không cần phải hoảng sợ, và cũng không cần phải đề cập đến điều đó.
Tom Lane là giảng viên cao cấp về kinh tế tại Đại học Newcastle, Vương quốc Anh.
Theo 1news.co.nz