Cơ quan điều tra đang tiến hành làm rõ nguyên nhân cái chết của 19 người trong thảm họa bão Gabrielle và lũ lụt cuối tuần kỷ niệm Auckland năm 2023.
- Điều tra viên Erin Wooley đang điều tra cái chết của 19 người đã thiệt mạng vào năm 2023 do bão Gabrielle và lũ lụt cuối tuần kỷ niệm Auckland.
- Tuần cuối cùng của cuộc điều tra về cái chết của 13 người liên quan đến bão Gabrielle ở Hawke’s Bay đang diễn ra tại Tòa án Quận Hastings.
- Cuộc điều tra dự kiến sẽ tiếp tục vào tháng 3 năm 2026, với hơn 20 nhân chứng vẫn chưa ra làm chứng, bao gồm cảnh sát, gia đình nạn nhân và nhân viên hội đồng.
- Cho đến nay, cuộc điều tra đã lắng nghe những lời xin lỗi đầy xúc động từ lực lượng phòng vệ dân sự và lính cứu hỏa, hé lộ những thất bại trong liên lạc và công nghệ, cùng với những cuộc gọi 111 (số khẩn cấp) đầy ám ảnh từ các nạn nhân.
- Trong thời gian bão, lệnh sơ tán đã không được đưa ra kịp thời, khiến hàng trăm người phải leo lên mái nhà để thoát khỏi dòng nước lũ đang dâng cao.
- Tại Eskdale, trận lụt tồi tệ nhất xảy ra vào khoảng nửa đêm ngày 13 tháng 2, khi toàn bộ thung lũng bắt đầu ngập trong dòng nước lũ chảy xiết, mạnh đến mức cuốn trôi cả một ngôi nhà khoảng 700 mét dọc theo Quốc lộ 5.
Người phụ trách ứng phó khẩn cấp trong bão Gabrielle tại Hawke’s Bay đã lo ngại về việc đặt người dân vào tình thế nguy hiểm nếu ông ban hành cảnh báo sơ tán sớm hơn, một cuộc điều tra của cơ quan điều tra đã nghe được.
“Thời khắc an toàn cuối cùng để sơ tán có thể đã qua”
Quyền trưởng nhóm kiểm soát lực lượng Phòng vệ Dân sự ở Hawke’s Bay đã giải thích lý do ông không ban hành cảnh báo sơ tán khẩn cấp cho cư dân sớm hơn vào đêm đó.
Ông cho biết, do thiếu thông tin và khó có được bức tranh đáng tin cậy về những gì đang xảy ra trong bóng tối, nên họ đã đồng ý rằng lựa chọn tốt nhất là người dân nên “trú ẩn tại chỗ”.
Lennan thừa nhận ông “nhận thức được rằng có những khoảng trống đáng kể” trong “nhận thức tình huống” của mình. Ông lo ngại rằng việc ban hành Cảnh báo Di động Khẩn cấp (EMA) “là hành động nguy hiểm hơn”.
Lý do của ông là một EMA sẽ không giúp ích gì cho những người đã và đang phải đối mặt với lũ lụt nghiêm trọng hoặc bất kỳ ai đã leo lên mái nhà. Ông lo lắng rằng việc này có thể khiến mọi người tự đặt mình vào nguy hiểm khi cố gắng lái xe trong tình trạng có nguy cơ sạt lở, cây đổ và bị mắc kẹt trong nước lũ.
“Tôi cho rằng có khả năng thời khắc an toàn cuối cùng để sơ tán có thể đã trôi qua, mà không ai trong đội ngũ ứng phó khẩn cấp nhận ra điều đó,” Lennan nói.
storm. – Photo: Supplied / NZDF
Toàn bộ thung lũng Esk đã ngập trong dòng nước lũ chảy xiết trong cơn bão.
Tháng trước, cuộc điều tra đã nghe lời khai từ nhà thủy văn học phụ trách dự báo lũ lụt trong cơn bão chết người, người này không thể giải thích tại sao ông phải mất hai giờ để thông báo cho lực lượng Phòng vệ Dân sự về sự cố với thiết bị giám sát mực nước sông do mất điện.
Tuần thứ ba của giai đoạn điều tra tại Hawke’s Bay bắt đầu sáng nay với lời khai của Edaan Lennan, quản lý năng lực và phát triển Tìm kiếm Cứu nạn Trên bộ.
Khi bão Gabrielle đổ bộ vào khu vực này vào ngày 13 tháng 2 năm 2023, Lennan đang làm việc cho Hội đồng Vùng Hawke’s Bay (HBRC) tại Văn phòng Quản lý Khẩn cấp Nhóm Phòng vệ Dân sự Hawke’s Bay (HBCDEM).
Do trưởng nhóm kiểm soát chính của lực lượng phòng vệ dân sự, Ian Macdonald, đang đi nghỉ phép trong thời gian bão, ông đã giao vai trò lãnh đạo cho Edaan Lennan và Iain Maxwell khi vắng mặt.
Một EMA (Cảnh báo Di động Khẩn cấp) đã không được ban hành cho Thung lũng Esk cho đến 5:19 sáng ngày 14 tháng 2. Đến thời điểm đó, hai người đã thiệt mạng do đuối nước và nhiều cư dân khác đang bám víu trên mái nhà, tuyệt vọng chờ được giải cứu.
Bão Gabrielle đã gây thiệt hại hàng triệu đô la cho các hội đồng địa phương ở Hawke’s Bay, bao gồm cả chi phí mua lại nhà ở.
Lennan khai trước tòa rằng vào khoảng thời gian từ 3 giờ sáng đến 3 giờ 30 sáng ngày 14 tháng 2, ông đã tổ chức một cuộc họp khẩn cấp với các kiểm soát viên phòng vệ dân sự địa phương và các dịch vụ khẩn cấp để quyết định hành động tiếp theo.
Quyết định được đưa ra là không ban hành EMA vào thời điểm đó. Mặc dù luật sư của cơ quan điều tra, Nick Whittington, đã chỉ ra rằng một email lúc 2 giờ 10 sáng từ nhà thủy văn học đã thông báo rõ ràng cho lực lượng phòng vệ dân sự rằng mực nước sông Esk đang ở mức cao nhất từng được ghi nhận.
“Đó chẳng phải là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy dù bên ngoài trông như thế nào… thì các dự đoán đều đã sai bét sao?”
“Vào thời điểm này, không có xem xét nào về việc gửi EMA sao?” Whittington hỏi.
“Tôi không nhớ là có,” Lennan trả lời.
Lennan nói rằng “bạn sẽ không muốn gửi EMA mà không hiểu rõ những gì đang xảy ra trên thực địa”, nhưng Whittington không đồng ý. Ông đặt câu hỏi liệu cư dân có thể được gửi một tin nhắn về mực nước sông kỷ lục hay không.
“Đây chẳng phải là một lời cảnh tỉnh sao? Họ không cần được cảnh báo về thực tế đang diễn ra này sao?” luật sư nói.
Lennan đồng ý rằng họ có thể đã ban hành cảnh báo di động sớm hơn để thông báo cho cư dân về tình hình, nhưng ông cũng tin rằng việc sơ tán người dân vào giữa đêm có thể đã đặt họ vào nguy hiểm.
RNZ / Alexa Cook
Tình trạng khẩn cấp đã không được ban bố cho đến khoảng 4 giờ sáng ngày 14 tháng 2. Whittington đã chất vấn Lennan về việc liệu có mối liên hệ nào giữa việc lực lượng phòng vệ dân sự chờ đợi tuyên bố khẩn cấp trước khi ban hành EMA hay không.
Lennan ngần ngại xác nhận điều đó, thay vào đó ông chỉ ra rủi ro của việc phát quá nhiều cảnh báo di động khẩn cấp, cho rằng điều này có thể gây lo lắng và dẫn đến phản ứng của công chúng kém hiệu quả hơn.
“Bạn có thể gây ra nhiều tổn hại cho xã hội nếu cảnh báo quá mức… hoặc tạo ra sự phụ thuộc vào một hệ thống cảnh báo,” ông nói.
Whittington tiếp tục gây áp lực, hỏi liệu lực lượng phòng vệ dân sự có quan điểm định sẵn rằng cảnh báo di động chỉ nên được đưa ra sau khi có tuyên bố khẩn cấp hay không.
“Đó là điều tôi đã suy nghĩ… Cá nhân tôi không nghĩ mình có định kiến đó,” Lennan nói.
Đội ngũ phòng vệ dân sự “tinh gọn” trực đêm
Vào ngày 13 tháng 2, có khoảng 30 người tại Trung tâm Điều phối Khẩn cấp Nhóm, nhưng đến khoảng 10 giờ tối, hầu hết số nhân viên đó đã về nhà hoặc đang trên đường về.
Lennan cho biết họ chỉ có “đội ngũ tinh gọn” trực đêm, bao gồm ông và một số sĩ quan liên lạc từ các dịch vụ khẩn cấp khác nhau.
Whittington hỏi Lennan tại sao không có thêm nhân viên làm việc qua đêm, trong khi cơn bão được dự đoán sẽ tăng cường độ.
Khi sông Esk vỡ bờ, nước lũ đã tràn ngập toàn bộ thung lũng.
Lennan giải thích những phức tạp đằng sau việc sử dụng nhân viên hội đồng cho các công việc phòng vệ dân sự.
“Có những thách thức liên quan đến hoàn cảnh cá nhân của nhân viên và cả các yếu tố con người, chẳng hạn như việc yêu cầu một người làm thủ thư đến làm việc tại trung tâm điều phối khẩn cấp,” ông nói. Lennan cho biết, việc tìm kiếm những người sẵn lòng và có khả năng đảm nhận ca trực phòng vệ dân sự có thể khó khăn, ví dụ họ có thể có gia đình (whanau) hoặc vật nuôi cần chăm sóc, hoặc những thách thức về chăm sóc con cái.
“Không chỉ là chúng tôi không thể tìm được người trực đêm, mà còn là chúng tôi muốn có chiến lược hơn với thời gian nghỉ ngơi, cho mọi người về nhà để có thể đưa họ trở lại làm việc sớm vào ngày hôm sau,” Lennan nói.
Whittington hỏi Lennan liệu vấn đề tìm đủ nhân viên phòng vệ dân sự có phải là một vấn đề dai dẳng chưa bao giờ được giải quyết hay không.
“Đó là một thách thức đã được biết đến liên tục ở Hawke’s Bay và trên khắp cả nước,” Lennan nói.
Cook
Lennan cũng bị chất vấn về một cuộc trò chuyện với Thanh tra Lincoln Sycamore, chỉ huy khu vực Hawke’s Bay, trong đó ông đã yêu cầu gửi thêm xe unimog quân sự từ căn cứ Linton của Lực lượng Quốc phòng New Zealand.
Whittington cho biết cuộc trò chuyện này diễn ra vào Chủ nhật, ngày 12 tháng 2, nhưng Lennan nói ông không nhớ.
“Tôi chỉ nhớ đã nói chuyện với ông ấy một lần vào thứ Sáu, không có gì vào Chủ nhật cả.”
Whittington nói rằng Sycamore muốn có thêm xe unimog trong khu vực phòng trường hợp cơn bão đổ bộ với cường độ lớn hơn dự báo.
Trong lời khai của mình, Sycamore cho biết Lennan đã nói với ông rằng điều đó là không cần thiết.
“Tôi muốn nghĩ rằng mình đã không bác bỏ ý kiến của người đứng đầu cảnh sát ở Hawke’s Bay… điều đó không giống con người mà tôi muốn trở thành,” Lennan nói.
Trong lời khai của mình, Lennan khẳng định rằng lực lượng Phòng vệ Dân sự không được phép triển khai các nguồn lực của cảnh sát.
Theo rnz.co.nz