Hệ thống hưu trí của New Zealand được xếp hạng 17 trên tổng số 52 quốc gia trong một so sánh toàn cầu mới. Báo cáo cũng cảnh báo rằng mặc dù New Zealand đang đối mặt với những câu hỏi về khả năng chi trả, nhưng đây không phải là quốc gia duy nhất gặp vấn đề này.
Chỉ số Hưu trí Toàn cầu Mercer đã đánh giá hệ thống trợ cấp hưu trí (superannuation) và KiwiSaver của New Zealand đạt điểm B về mức độ đầy đủ (adequacy) – phản ánh thu nhập mà người dân nhận được khi về hưu; điểm B về tính bền vững (sustainability) – thể hiện khả năng chi trả của chương trình; và điểm A về tính toàn vẹn (integrity) – mức độ đáng tin cậy của chương trình.
Báo cáo cho biết New Zealand có thể nâng cao điểm số bằng cách tăng mức độ, phạm vi và hiệu quả thuế của các khoản đóng góp vào KiwiSaver, cũng như nâng tuổi hưởng trợ cấp NZ Super, tăng tiết kiệm của các hộ gia đình New Zealand và giới thiệu một khoản tín dụng hoặc đóng góp cho những người nghỉ việc để chăm sóc con nhỏ.
“New Zealand là một trong số ít các quốc gia không áp dụng ưu đãi thuế cho việc chuẩn bị nghỉ hưu,” ông Tim Jenkins, tác giả báo cáo và đối tác của Mercer, nhận định.
Báo cáo cũng khuyến nghị New Zealand nên tập trung vào thu nhập hưu trí như mục đích chính của KiwiSaver và cải thiện các lựa chọn rút tiền khi người dân về hưu.
Các quốc gia có hệ thống hưu trí được đánh giá cao nhất là Hà Lan, Iceland, Đan Mạch, Singapore và Israel.
Mặc dù đã có những câu hỏi về việc liệu NZ Super có bền vững hay không, ông Jenkins cho biết New Zealand không phải là trường hợp duy nhất. Nhiều quốc gia khác thậm chí còn đối mặt với những vấn đề cấp bách hơn cần giải quyết.
Áo, Brazil và Ý đều đạt điểm E về tính bền vững cho các chương trình của họ. Pháp và Đức đạt điểm A về mức độ đầy đủ nhưng lại đạt điểm D về tính bền vững.
Ông Jenkins cho biết New Zealand đã cải thiện trên mọi tiêu chí trong lần cập nhật chỉ số mới nhất, nhưng các quốc gia khác lại tăng trưởng nhanh hơn.
Tính bền vững đã được cải thiện dựa trên dữ liệu kinh tế do IMF công bố, không còn bao gồm một số năm đại dịch Covid-19.
Ông nói rằng New Zealand nằm trong nhóm một phần ba các quốc gia được khảo sát – “chỉ vừa đủ” – với điểm số tương đối thấp về mức độ đầy đủ thu nhập.
Báo cáo xem xét mức thu nhập hưu trí mà một người lao động có mức lương trung bình nhận được. Mục tiêu đặt ra là 70% thu nhập trước khi nghỉ hưu.
“NZ Super vẫn ổn,” ông nói. “Nhưng KiwiSaver lại dưới mức đầy đủ trung bình. Đây là chương trình tự nguyện với tỷ lệ đóng góp tương đối thấp.”
Ông cho biết những người làm việc trong các vị trí được hưởng tổng gói lương sẽ ít có động lực đóng góp hơn vì họ cũng phải chi trả cho phần đóng góp của nhà tuyển dụng.
Những người có thu nhập thấp và những người không có việc làm cũng đang bị bỏ lại phía sau.
Ông Jenkins cho rằng có thể xem xét việc tách rời một phần khoản đóng góp của người sử dụng lao động và người lao động, đồng thời giới thiệu mức đóng góp tối thiểu cho những người có thu nhập thấp.
“Để giúp họ tích lũy khoản tiết kiệm cá nhân bên cạnh NZ Super… đối với những người không đủ khả năng đóng góp 3,5% hoặc 4%, họ sẽ không nhận được thêm 3,5% hoặc 4% đó.”
Ông cũng cho biết khi con người sống lâu hơn, cần phải xem xét cách các quy định về hưu trí ứng phó với thực tế này.
“Nếu bạn nghỉ hưu ở tuổi 65 và sống thêm 20 năm, điều đó rất khác so với 10 năm. Các quốc gia trên thế giới đang bắt đầu tranh luận về việc liệu tuổi hưởng lương hưu nhà nước có nên tăng lên hay không.”
Ông nói rằng mức độ đầy đủ và tính bền vững có thể được giải quyết đồng thời bằng cách xem xét KiwiSaver và NZ Super như một gói giải pháp tổng thể.
Tại Úc, người dân có thể tiếp cận khoản tiết kiệm hưu trí trước tuổi nghỉ hưu, cho phép họ nghỉ hưu sớm hơn nếu cần – ví dụ như những người làm công việc chân tay.
“Đã có một tâm lý muốn thay đổi, và đây là thời điểm thích hợp,” ông Jenkins khẳng định. “KiwiSaver đã 18 tuổi – khi có một dấu mốc như vậy, đã đến lúc chúng ta nhìn lại và cân nhắc những gì có thể làm. Thế giới hôm nay đã khác so với 20 năm trước.”
Theo rnz.co.nz