Một số người đang hưởng lương hưu đang phải đối mặt với lựa chọn khó khăn giữa việc có bữa tối hay thanh toán nợ, sau khi vay tiền học phí ở tuổi xế chiều.
Một phụ nữ ở Taupō cho biết bà vẫn đang gánh khoản nợ học phí 58.000 USD từ tấm bằng kinh doanh mà bà theo học cách đây hai thập kỷ.
Hiện tại, các khoản trả nợ của bà đang bị trừ thẳng vào lương hưu, buộc bà phải cắt giảm những nhu cầu thiết yếu để có đủ tiền thuê nhà và điện nước.
Tình trạng này đã dấy lên những lời kêu gọi về việc ban hành hướng dẫn rõ ràng hơn về điều kiện vay tiền học phí, cũng như cải thiện sự phối hợp giữa Cục Thuế (Inland Revenue) và những sinh viên lớn tuổi.
Bà Fenella, một phụ nữ sống tại Taupō, đã vay tiền học phí cách đây 20 năm để trang trải chi phí cho bằng kinh doanh khi bà bắt đầu một chương mới trong cuộc đời.
Từ năm 2007, bạn đời của bà đã giúp bà trả nợ, nhưng mối quan hệ này sau đó đã kết thúc. Một ngày nọ, bà phát hiện 40 USD bị thiếu trong khoản lương hưu của mình.
Bà cho biết lương hưu và khoản trợ cấp nhà ở của bà hầu như không đủ để trang trải các hóa đơn hàng tuần và tiền thuê nhà.
“Tôi đã không có gì để ăn, nên tôi phải bán bớt tài sản của mình chỉ để mua thức ăn cho mèo và cho chính tôi,” bà chia sẻ.
“Ngoài việc mối quan hệ 44 năm kết thúc như vậy, thì đây thực sự là một sự tàn phá,” bà nói thêm.
Để tiết kiệm điện, bà Fenella tắt bình nóng lạnh vào ban ngày và trong mùa đông, bà phải quấn mình trong chăn, chỉ dùng một chiếc máy sưởi nhỏ.
“Chúng tôi phải sống qua ngày mà không có bất kỳ điều gì khác xảy ra với mình,” bà nói.
Cục Thuế (Inland Revenue) trích 12% trên mỗi đô la thu nhập vượt quá 24.128 USD mỗi năm để trả nợ học phí.
Một người độc thân sống một mình bằng lương hưu, nhận 32.604 USD mỗi năm trước thuế, sẽ bị ảnh hưởng bởi ngưỡng này.
Dave Ananth, cựu công tố viên của Cục Thuế (IRD) và luật sư thuế, đã và đang giúp đỡ những người có khoản vay học phí đàm phán về việc trả nợ.
Trong tháng qua, ông đã nhận được yêu cầu giúp đỡ từ 10 người đang hưởng lương hưu.
“Tôi nên trả nợ học phí hay tự tước đi thực phẩm của mình? Đó không phải là mục đích của chương trình vay tiền học phí. Ở tuổi 70, bạn không nên cần một bảng tính để quyết định giữa bữa tối và khoản nợ,” ông Ananth nhấn mạnh.
Ông Ananth cho rằng hệ thống vay tiền học phí cần được xem xét lại.
“Vay tiền là một trách nhiệm, khoản vay này được tài trợ từ tiền thuế của người dân nên phải được hoàn trả,” ông nói.
“Tôi không hề ủng hộ việc xóa nợ, tôi chỉ muốn nói rằng hãy xem xét lại hệ thống: liệu có thực sự cần thiết phải cấp khoản vay này, có thể tránh được không, hay có cách nào khác không?”
Karen Billings-Jensen, Giám đốc điều hành của Age Concern, cho biết 40% người lớn tuổi ở New Zealand chỉ có lương hưu là nguồn thu nhập duy nhất của họ.
“Khi chúng ta thấy các chi phí cố định khác tăng lên, như thuế đất, điện và bảo hiểm, cuộc sống trở nên thực sự khó khăn,” bà nói.
“Điều chúng tôi đang thấy là mọi người có thể phải cắt giảm chi tiêu cho thực phẩm, vốn là phần chi tiêu tùy ý duy nhất trong thu nhập hoặc ngân sách của họ.”
Bà Billings mong muốn có sự nhất quán hơn trong cách thức trả nợ để không ai rơi vào cảnh khó khăn tài chính.
“Chúng tôi quan tâm đến việc các quy định được thiết lập để đảm bảo rằng việc trả bất kỳ khoản nợ nào cho chính phủ không gây ra mức độ khó khăn tài chính như vậy,” bà cho biết.
“Có lẽ cần có sự nhất quán giữa IRD, MSD và bất kỳ cơ quan nào quản lý khoản nợ,” bà nói thêm.
Tính đến cuối tháng 6 năm nay, hơn 23.000 người từ 65 tuổi trở lên vẫn còn khoản vay học phí. Trong số này, gần 6.000 người đang sinh sống ở nước ngoài.
Trong một tuyên bố gửi tới Checkpoint, Bộ trưởng Bộ Doanh thu Simon Watts cho biết lương hưu của New Zealand là thu nhập chịu thuế và do đó phải chịu các khoản khấu trừ cho các khoản vay học phí chưa thanh toán.
Ông cho biết hiện tại ông không xem xét những thay đổi đối với hệ thống vay tiền học phí nằm trong phạm vi trách nhiệm của mình.
Ông nói rằng chính phủ đã có các biện pháp để giảm gánh nặng nợ học phí, chẳng hạn như ngưỡng thu nhập tối thiểu để trả nợ và không tính lãi cho hầu hết người vay ở New Zealand.
Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng các khoản vay học phí vẫn phải được hoàn trả.
Cục Thuế (Department of Inland Revenue) cho biết họ khuyến khích những người gặp khó khăn trong việc thực hiện nghĩa vụ của mình liên hệ với họ.
Theo rnz.co.nz