Gần ba năm sau những trận bão gây lũ lụt tàn phá Auckland, 16 chủ nhà vẫn đang tranh chấp với hội đồng thành phố về việc mua lại tài sản của họ.
Hội đồng thành phố Auckland dự kiến sẽ mua lại hơn 1200 ngôi nhà có nguy cơ cao vào cuối năm nay, khi chương trình trị giá 1,2 tỷ đô la (chia sẻ với chính phủ) kết thúc.
Bà Phillipa Miller-Ibos hiện đang thuê nhà ở nơi khác và vẫn phải trả tiền thế chấp cho căn nhà của mình ở Avondale, nơi bà đã không thể sinh sống kể từ khi bị ngập lụt vào năm 2023.
Bà muốn được mua lại nhà, nhưng văn phòng phục hồi của Hội đồng thành phố Auckland không đồng ý – họ xếp căn nhà vào loại một, tức là có thể sửa chữa được.
“Mỗi lần trở về đây, tôi lại lo lắng không biết có ai đột nhập hay có côn trùng gây hại không. Đây từng là một nơi tuyệt đẹp, tôi cuối cùng cũng mua được một căn nhà và hội đồng thành phố dường như chẳng quan tâm gì cả.”
Vào đêm diễn của Elton John năm 2023, bà trở về nhà và phát hiện nước đã chảy xiết xuống con đường dốc, làm ngập một phòng ngủ phụ và tầng trệt của căn nhà.
Vẫn còn dấu tích của một vụ lở đất đã chặn lối vào cửa trước.
Bà Miller-Ibos kể: “Nước đã tràn qua đây vào nhà và tất cả chỗ này đều là đất lở chặn kín cửa, chúng tôi không thể mở được nên đã phải đào một con mương.”
“Căn nhà đã bị dán biển cảnh báo đỏ và tôi đã tranh cãi với hội đồng thành phố kể từ đó.”
Williams
Ngoài ra, còn có một con suối ở cuối khu đất.
Bà nói: “Nếu tôi sửa chữa nó, rồi bán cho người khác trong khi hội đồng thành phố hoàn toàn biết rõ tình trạng này và họ nghĩ rằng điều đó ổn thì thật là kinh tởm.”
“Tôi không phải là người xấu và tôi sẽ không làm điều đó với người khác. Đó là lý do tại sao tôi ở đây, cố gắng hết sức để khắc phục một tình huống lẽ ra không bao giờ được phép xảy ra.”
Tuần này, bà Miller-Ibos cho biết các kỹ sư độc lập sẽ đến đánh giá căn nhà của bà như một phần của quá trình tranh chấp với hội đồng thành phố.
“Tất nhiên là nó không an toàn, không có cách nào để sửa chữa nó một cách khả thi và bền vững cho tương lai.”
Chương trình mua lại nhà sẽ kết thúc vào ngày 19 tháng 12, thời điểm các thỏa thuận mua bán phải được ký kết – việc thanh toán sẽ tiếp tục sang năm tới.
Cho đến nay, 944 trường hợp mua lại đã được chấp thuận, trong số gần 1200 ngôi nhà đủ điều kiện.
ground floor of her house. – Photo: RNZ / Amy Williams
Ông Mace Ward, Tổng giám đốc phụ trách phục hồi của hội đồng thành phố, cho biết họ đã xử lý 500 vụ tranh chấp và 16 chủ nhà cuối cùng đang ở trong nhiều hoàn cảnh khác nhau.
Ông nói: “Họ có thể tin rằng phân loại không đúng theo chương trình hoặc họ muốn hiểu rõ hơn lý do tại sao căn nhà của họ lại được đánh giá vào hạng mục đó.”
“Cũng có những trường hợp nằm ngoài các điều khoản của chương trình, những hoàn cảnh cá nhân rất riêng tư ở cấp độ gia đình hoặc có thể là tình trạng nợ xấu hoặc khó khăn tài chính.”
Ông Ward cho biết hội đồng thành phố hy vọng sẽ giải quyết các tranh chấp còn lại trước khi chương trình kết thúc.
“Trọng tâm của chúng tôi luôn là mang lại sự chắc chắn cho người dân càng sớm càng tốt, nhưng chúng tôi nhận thấy mọi việc cần thời gian, luôn có những hoàn cảnh và sự phức tạp riêng cần được giải quyết.”
Chủ nhà Brendon Deacon ở Huapai, cùng vợ và các con, đã thoát chết trong gang tấc khỏi dòng nước lũ vào cả năm 2021 và 2023.
Giờ đây, căn nhà của họ gần như là căn duy nhất còn sót lại trong một dãy nhà ở cuối con hẻm cụt, phía sau là một con suối.
by Auckland Council despite their neighbours all being category three following
flooding. – Photo: RNZ / Luka Forman
Căn nhà của gia đình Deacon được hội đồng thành phố xếp vào loại một, có nghĩa là không có rủi ro không thể chấp nhận được đối với tính mạng của gia đình.
Họ đã phản đối phân loại này nhưng hội đồng thành phố không đồng ý, vì vậy họ đã yêu cầu mua lại theo trường hợp đặc biệt và yêu cầu đó cũng bị từ chối.
“Chúng tôi đang cố gắng tìm cách thoát khỏi tình cảnh này. Chúng tôi cần cho thuê nhà và đi sống ở nơi khác vì không thể bán được. Tất cả hàng xóm của chúng tôi đã chuyển đi hết, nên khi đi bộ trên phố, bạn sẽ thấy rõ điều gì đã xảy ra với căn nhà của chúng tôi.”
Ông Deacon cho biết các đại lý bất động sản đã nói với ông rằng căn nhà không đáng để rao bán.
“Họ thậm chí còn không nghĩ rằng việc nhận bán căn nhà này là đáng giá.”
Gia đình Deacon đang cân nhắc các lựa chọn để khởi kiện.
“Cuộc sống của chúng tôi đã bị đảo lộn hoàn toàn. Không chỉ phải chịu đựng lũ lụt và những ảnh hưởng đến gia đình, sự an toàn của con cái, mà còn cả về mặt tài chính… bạn làm việc chăm chỉ cả đời và rồi một sự việc như thế này ập đến, phá hủy tất cả.”
Ông Lyall Carter là người đứng đầu West Auckland is Flooding (WAIF), một nhóm đại diện cho các chủ nhà bị ảnh hưởng bởi lũ lụt.
Chính căn nhà của ông cũng đã được mua lại sau trận lụt.
“Tôi thực sự rất thương cảm cho những người đang mắc kẹt trong hoàn cảnh mà không ai mong muốn, và tôi buồn vì họ vẫn đang phải vật lộn với quá trình này.”
Ông Carter cho biết chương trình mua lại nhà đã diễn ra tốt đẹp đối với phần lớn người dân, nhưng đối với một số ít, luật pháp đằng sau chương trình vẫn còn thiếu sót.
“Một trong những điều mà tôi, WAIF và nhiều người khác đã yêu cầu trong quá trình này là cần có sự khoan hồng và thấu hiểu đối với một vài trường hợp đang mắc kẹt trong tình huống tồi tệ này.”
Trong khi đó, hội đồng thành phố vẫn liên lạc với 23 chủ nhà ở Auckland, những người vẫn đang sống trong các tài sản có nguy cơ cao vì họ quyết định không bán theo chương trình mua lại.
Theo rnz.co.nz