Người sáng lập thương hiệu cà phê biểu tượng People’s Coffee tại Wellington cho biết, 18 tháng “khốc liệt” trong ngành dịch vụ ăn uống đã khiến ông quyết định bán toàn bộ doanh nghiệp.
Các chuyên gia trong ngành nhận định, giá cà phê vẫn tiếp tục tăng khiến các nhà rang xay gặp nhiều khó khăn hơn. Tuy nhiên, những chủ sở hữu mới của thương hiệu và quán cà phê chủ lực cũ cam kết sẽ duy trì văn hóa cà phê độc lập.
Matt Lamason đã bán thương hiệu People’s Coffee cho Karamu Coffee, một nhà rang xay cà phê ở Wellington, vào tháng 7 sau 21 năm điều hành thương hiệu này.
Ông cũng đã bán ba quán cà phê của thương hiệu tại thành phố vào những thời điểm khác nhau trong sáu tháng qua.
Lamason chia sẻ, dù có vẻ là một doanh nghiệp phát đạt với các quán cà phê trong thành phố và thương hiệu được bán tại siêu thị, nhưng thực tế môi trường kinh tế khó khăn ở Wellington lại khác.
Các quán cà phê đã ghi nhận mức thua lỗ kỷ lục vào năm 2024, ông nói.
“Khi điều hành một doanh nghiệp, bạn không thể ngày nào cũng nói với khách hàng mọi thứ tồi tệ đến mức nào, vì đó không phải là tinh thần làm việc của chúng tôi và cũng không tốt cho ai cả. Nhưng chúng tôi đã nhận thấy lợi nhuận bị bào mòn trong một thời gian khá dài.”
“Đối với tôi, 18 tháng qua là khoảng thời gian thực sự khốc liệt trong ngành dịch vụ ăn uống, trong kinh nghiệm điều hành doanh nghiệp của mình.”
People’s Coffee đã bắt tay vào kế hoạch mở rộng cà phê hữu cơ, Thương mại Công bằng (Fair Trade) vào các siêu thị từ năm 2022, khởi động một chiến dịch gọi vốn cộng đồng trên Pledge Me trong năm đó và tiếp tục một đợt khác vào năm ngoái.
Lamason cho biết, trong thời gian đó, giá cà phê xanh đã đạt mức cao kỷ lục trong khi sự cạnh tranh trên thị trường quán cà phê ngày càng gia tăng.
“Nhìn lại, lẽ ra chúng tôi nên giữ chặt vốn và duy trì quy mô nhỏ gọn, linh hoạt. Nhưng chúng tôi đã chi số tiền đó để mở rộng, mua thêm máy móc và tuyển thêm nhân viên, và những khoản đầu tư đó đã không mang lại hiệu quả.”
Ông nói rằng ông “rất đau lòng” khi không có lợi nhuận tài chính nào cho các cổ đông và nhà đầu tư, và việc bán doanh nghiệp chỉ vừa đủ để trang trải các khoản nợ cho chủ nợ.
Việc có thể bán cho một nhà rang xay cà phê ở Wellington là một tia hy vọng, ông nói, và ông vẫn đang tìm kiếm người mua cho hai máy rang và nhà máy của doanh nghiệp.
Giá cà phê toàn cầu “bóp nghẹt” mọi mắt xích chuỗi cung ứng
Do tình trạng thiếu hụt trên toàn cầu, giá cà phê thế giới đã liên tục tăng kể từ năm 2020, đạt 9,05 USD/kg đối với hạt cà phê arabica vào tháng 2 – mức cao nhất từ trước đến nay. Lượng nhập khẩu vào New Zealand đã tăng vọt 84% kể từ giữa năm 2020.
Nhà kinh tế học Brad Olsen của Infometrics cho biết, mặc dù giảm vào tháng 7, giá đã tăng trở lại vào tháng 8 lên 8,00 USD/kg.
Ông dự đoán những đợt tăng giá cà phê toàn cầu gần đây nhất sẽ tác động đến thị trường New Zealand trong vài tháng tới.
Olsen nhận định, việc tăng giá đang “bóp nghẹt mọi mắt xích trong chuỗi cung ứng”.
“Các quán cà phê ở New Zealand đang cố gắng nói với các nhà rang xay rằng họ cần chúng tôi gánh một phần thiệt hại… nhưng các nhà rang xay vẫn phải mua những hạt cà phê khá đắt từ nước ngoài, vì vậy bạn sẽ thấy áp lực đó lan tỏa khắp chuỗi cung ứng cà phê rộng lớn hơn.”
Một số doanh nghiệp cà phê nổi tiếng của New Zealand đã được bán cho các công ty lớn, cả quốc tế và trong nước, trong quá khứ. Điển hình là Flight Coffee cho Nomad Coffee Group của Úc vào năm 2018, Allpress Espresso cho gã khổng lồ đồ uống Nhật Bản Asahi Breweries vào năm 2021, và Coffee Supreme được mua lại bởi công ty cổ phần tư nhân New Zealand Pioneer Capital vào năm 2022.
Jason Hall của Ripe Coffee, người đã thành lập trang web Independent Coffee Roasters of New Zealand, cho biết việc duy trì độc lập ngày càng trở nên khó khăn.
“Hầu hết các quán cà phê hiện nay, mọi người chỉ kiếm sống, trả lương và tự trả lương cho mình. Khi giá cả tăng cao đối với các nhà rang xay, rất khó để chuyển toàn bộ chi phí đó cho các quán cà phê. Điều đó có nghĩa là các nhà rang xay – đặc biệt là những nhà độc lập không được tài trợ bởi tiền từ nước ngoài – sẽ khó khăn hơn trong việc duy trì hoạt động kinh doanh và tạo ra lợi nhuận trên sản phẩm.”
“Có cà phê chất lượng thấp giá rẻ, nhưng hiện tại không có cà phê chất lượng tốt với giá rẻ.”
Hall cho biết ông thành lập trang web để cung cấp một danh bạ giúp người tiêu dùng tìm kiếm các nhà rang xay độc lập trên khắp đất nước.
“Cam kết duy trì văn hóa cà phê độc lập” – Chủ sở hữu mới
Tuy nhiên, chủ sở hữu mới của People’s Coffee, Mike Pullin, người cũng sở hữu nhà rang xay Karamu Coffee ở Lower Hutt, cho biết ông rất hào hứng khi mua lại thương hiệu này.
Việc đưa People’s Coffee vào nhà rang xay của ông ở Lower Hutt mang lại ý nghĩa tài chính, ông nói.
“Chúng tôi không cần phải bận tâm đến những tin tức tiêu cực hay bất cứ điều gì tương tự. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm những gì mình đang làm.”
“Mọi người yêu cà phê, chúng tôi yêu việc sản xuất cà phê và pha chế cà phê.”
Pullin cho biết ông sẽ giữ nguyên loại hạt cà phê Thương mại Công bằng (Fair Trade) mà People’s Coffee đã sử dụng, và có thể mở rộng sang các loại cà phê liên minh rừng nhiệt đới hoặc cà phê thân thiện với chim.
Ông nói rằng ông không muốn thấy thị trường trở nên chung chung, với tất cả các thương hiệu lớn đều thuộc sở hữu của các tập đoàn.
“Chúng tôi tự hào là một doanh nghiệp độc lập, tự hào là của New Zealand. Chúng tôi tuyển dụng người dân địa phương và tiền của chúng tôi ở lại New Zealand và cộng đồng.”
“Chúng tôi không chuyển tiền ra nước ngoài.”
Sam Peters, người đã mua lại quán cà phê chủ lực cũ của thương hiệu tại Newtown cùng với đối tác của mình và đổi tên thành Newday, cho biết ông muốn giữ gìn tinh thần cộng đồng đã làm nên thương hiệu này.
Bản thân Peters lớn lên ở Newtown và nhớ rõ khi thương hiệu People’s Coffee mới bắt đầu.
“Đây là một địa điểm mang tính biểu tượng ở Newtown. Chúng tôi sẽ không thay đổi cảm giác cộng đồng đó.”
“Chúng tôi biết tên của mọi người – có những khách hàng đến đây mỗi ngày và đã làm vậy trong 20 năm, và chúng tôi không muốn điều đó thay đổi.”
Peters cho biết ông và đối tác đã “tân trang lại địa điểm” một cách kỹ lưỡng, cung cấp các món ăn mới và bánh mì kẹp theo yêu cầu.
Ông nói rằng việc mua lại doanh nghiệp là một cơ hội để phát triển văn hóa cà phê độc lập đã được xây dựng.
“Chúng tôi mới chỉ bắt đầu, chúng tôi có rất nhiều ý tưởng.”
Theo rnz.co.nz