Rueben Taipari đã di chuyển suốt bốn ngày từ Northland đến Wellington để thu thập chữ ký và nâng cao nhận thức về những thay đổi được đề xuất.
Việc thông qua dự luật Khu vực Biển và Bờ biển là khởi đầu cho một cuộc chiến khác, nhà hoạt động Māori Rueben Taipari nhận định.
“Chúng tôi sẽ phải lãng phí thời gian, thêm 20 năm nữa để phản đối, để biểu tình,” ông chia sẻ trên chương trình Morning Report.
Dự luật gây tranh cãi, vốn thắt chặt các tiêu chí để các nhóm người Māori giành được quyền sở hữu truyền thống, đã được Quốc hội thông qua vào tối thứ Ba.
Chính phủ cho rằng việc sửa đổi luật nhằm khôi phục lại mục đích ban đầu của đạo luật, trong khi các nhà phê bình lại lập luận rằng chúng làm giảm quyền lợi của người Māori.
Tuần trước, nhà hoạt động kỳ cựu vì quyền của người Māori này đã đệ trình một kiến nghị với 20.000 chữ ký lên Quốc hội, yêu cầu hủy bỏ ngay lập tức dự luật.
Ông Taipari đã đi từ nhà mình ở Ahipara, vùng Viễn Bắc, đến Wellington trong suốt bốn ngày nhằm thu thập thêm chữ ký và nâng cao nhận thức về những thay đổi này.
Trong cuộc phỏng vấn trên Morning Report vào thứ Tư, ông Taipari đã gọi chính phủ là “tham nhũng” và cho rằng Bộ trưởng Tư pháp Paul Goldsmith “không bảo vệ công lý”.
Ông Taipari cho biết mình “rất tức giận” và “rất thất vọng”.
Ông Taipari khẳng định, việc sửa đổi luật sẽ tước bỏ thêm các quyền mà người Māori đã duy trì theo Đạo luật Khu vực Biển và Bờ biển (Takutai Moana) năm 2011.
“Điều đó sẽ tước đoạt quyền của 95% whanau (gia đình) và hapu (bộ tộc) của chúng tôi, những người có mọi quyền được ra tòa. Ông ta đã phủ nhận quyền đó,” ông nói.
“Giờ đây, ông ta chỉ đang ‘tè vào đại dương và muốn chúng tôi uống nó’.”
“Chúng tôi không còn bất kỳ quyền nào theo bản sửa đổi này.”
Ông chia sẻ trên Morning Report rằng rất khó để có thể duy trì một mối quan hệ tích cực với chính phủ trong tương lai.
“Nếu họ tiếp tục phá hoại Te Tiriti o Waitangi (Hiệp ước Waitangi), tước bỏ reo (ngôn ngữ) của chúng tôi, làm suy yếu rangatahi (thế hệ trẻ) của chúng tôi và đối xử với chúng tôi như nô lệ trên chính đất nước mình, Corin, bạn sẽ làm gì nếu điều này xảy ra ở đất nước của bạn?”
Bộ trưởng Đàm phán Hiệp ước Paul Goldsmith nói với Morning Report rằng ông Taipari đã “hoàn toàn sai”.
“Ông ấy nói rằng chúng tôi đã tước bỏ quyền của người Māori trong việc yêu cầu quyền sở hữu truyền thống, nhưng chúng tôi không hề làm điều đó.”
Ông Goldsmith cho biết, trọng tâm của cuộc tranh luận là về ngưỡng để được công nhận quyền sở hữu, chứ không phải bản thân quyền đó.
Ông nói rằng vào thời điểm dự luật được tạo ra năm 2011, ngưỡng này được coi là một rào cản cao, nhưng các phán quyết từ Tòa phúc thẩm và Tòa án tối cao đã thay đổi điều đó.
“Đây hoàn toàn không phải điều chúng tôi muốn làm, chúng tôi không muốn lật ngược các phán quyết của tòa án, chúng tôi không muốn buộc mọi người phải quay lại và xét xử lại các vụ án.”
Ông Goldsmith cho biết, các quyền này cho phép người sở hữu đưa ra quyết định về cấp phép tài nguyên, quyết định quyền tiếp cận khoáng sản và các địa điểm cấm người khác vào một số khu vực nhất định.
“Đó không phải là một điều không liên quan; đó là những quyền lợi có giá trị.”
Ông nói với Morning Report rằng chính phủ đã cân nhắc kỹ lưỡng về những thay đổi này.
“Tất nhiên, đây là một phần của thỏa thuận liên minh với New Zealand First và đó là một phần quan trọng, nhưng chúng tôi chỉ làm điều này vì đây là một vấn đề quan trọng.”
Luật MACA được Đảng Quốc gia giới thiệu vào năm 2011 nhằm phản ứng lại Đạo luật Bờ biển và Đáy biển gây tranh cãi gay gắt của Đảng Lao động năm 2004.
Luật này đã bị tranh chấp tại tòa án, với một phán quyết quan trọng của Tòa phúc thẩm vào năm 2023 đã giúp các nhóm dễ dàng hơn trong việc giành được quyền sở hữu truyền thống.
Tòa án Tối cao sau đó đã lật ngược phán quyết đó vào năm ngoái, mặc dù chính phủ đã xem xét và cho rằng tiêu chí vẫn còn quá rộng.
Đảng Quốc gia đã đồng ý thắt chặt các tiêu chí lập pháp, khiến người Māori khó giành được quyền sở hữu hơn, trong thỏa thuận liên minh với New Zealand First.
Theo rnz.co.nz