Một nhà hoạt động kỳ cựu vì quyền của người Māori đã gửi một bản kiến nghị tới Quốc hội, yêu cầu hủy bỏ ngay lập tức dự luật đang tìm cách gây khó khăn hơn cho người Māori trong việc giành quyền sở hữu biển truyền thống.
Bản kiến nghị – với gần 20.000 chữ ký – đã được Rueben Taipari cùng một nhóm những người ủng hộ chuyển giao.
Ông Taipari đã đi dọc Đảo Bắc từ nhà mình ở Ahipara, vùng Viễn Bắc, đến Wellington trong bốn ngày nhằm thu thập thêm chữ ký và nâng cao nhận thức về những thay đổi được đề xuất.
Chính phủ muốn sửa đổi điều 58 của Đạo luật Khu vực Biển và Bờ biển (MACA) để thắt chặt các tiêu chí cho các nhóm người Māori trong việc giành quyền sở hữu truyền thống và khôi phục đạo luật về “mục đích ban đầu” của nó.
Dự luật Sửa đổi Khu vực Biển và Bờ biển (Takutai Moana) (Quyền sở hữu biển truyền thống), đã thông qua lần đọc thứ hai trong tuần này, đã bị các cựu bộ trưởng, luật sư và lãnh đạo iwi Aperahama Edwards lên án. Ông Edwards cho rằng dự luật này chẳng khác nào một hành động “raupatu” hay tịch thu.
Phát biểu từ bậc thềm Quốc hội, ông Taipari cho biết những sửa đổi này còn gây hại hơn cả đạo luật mà MACA đã thay thế – Đạo luật Bờ biển và Đáy biển năm 2004.
“Thực ra nó còn tệ hơn vì nó quá trắng trợn. Khi họ làm điều đó vào năm 2004, đó là một phản ứng tiêu cực… một phản ứng với những gì họ nghĩ sẽ xảy ra. Hai mươi năm sau, chúng tôi đã chứng minh rằng điều đó chưa bao giờ xảy ra, chúng tôi chưa bao giờ ngăn chặn quyền tiếp cận bờ biển.”
“Tuy nhiên, những gì chúng tôi đã làm là chúng tôi đã tạo lại mana của mình, chúng tôi đã khôi phục lại việc quản lý kaitiakitanga, thực hiện rāhui, mātaitai, rohe moana,” ông nói.
Khi được hỏi tại sao chính phủ lại thúc đẩy những thay đổi này, ông Taipari nói rằng đó là câu hỏi dành cho “những kẻ giàu có”.
“Đừng hỏi tôi, tôi là một người nghèo, tôi thậm chí còn không có xe để về nhà. Nhưng tôi đã đến đây để mang theo aroha và wairua của mình cùng với mauri của tūpuna của tôi.”
Ông cho biết bản kiến nghị là một “cuộc vận động” để các cộng đồng Māori bắt đầu thảo luận.
“Thực ra, bản kiến nghị này là dành cho chính chúng tôi.”
“Các hapū khác nhau mà chúng tôi đã nói chuyện đã trở về cộng đồng của họ và họ đang tổ chức các hui để thảo luận cách họ sẽ tự bảo vệ mình. Chúng tôi tập hợp tất cả những kōrero đó lại, chúng tôi mang tất cả chúng lại với nhau và ở đó là mana motuhake, te kotahitanga o tātou te iwi,” ông Taipari nói.
Bộ trưởng Tư pháp Paul Goldsmith cho biết ông sẽ xem xét bản kiến nghị nhưng chính phủ vẫn kiên quyết thúc đẩy dự luật vào tuần tới.
Ông Taipari đã được các nghị sĩ đối lập từ Đảng Xanh, Đảng Lao động và Te Pāti Māori chào đón bằng một buổi pōwhiri và lễ bàn giao chính thức.
Không có thành viên nào của liên minh cầm quyền tham dự.
Phát biểu thay mặt Đảng Lao động, Willie Jackson nói rằng cách duy nhất để vượt qua “những cuộc tấn công liên tục” từ chính phủ là cùng nhau đoàn kết để “tống cổ những kẻ khốn nạn” ra khỏi Quốc hội.
Phát biểu với truyền thông, Jackson nói rằng chính phủ chỉ đơn thuần là “thay đổi các quy tắc sao cho phù hợp với họ”.
“Đây là một ví dụ gây sốc khác về việc chính phủ tấn công người Māori. Chúng tôi đã quá mệt mỏi với việc quyền của người Māori bị xâm phạm.” ông nói.
“Tôi không ngại gọi họ là [những kẻ khốn nạn], thực ra tôi nghĩ đó là một từ khá nhẹ nhàng.”
Nghị sĩ Tākuta Ferris của Te Pāti Māori đã kêu gọi Toàn quyền Dame Cindy Kiro ngăn chặn dự luật trở thành luật, nếu nó được thông qua lần đọc thứ ba.
“Chữ ký của bà ấy là chữ ký sẽ biến điều này thành luật.” ông nói.
“Bà ấy đã bị thách thức nhiều lần trong hai năm qua để ngăn chặn điều đó, trong những trường hợp cụ thể – nhưng vẫn chưa thực hiện – bà ấy nên bắt tay vào chăm sóc người dân của mình, nếu không đất nước sẽ bị chia rẽ.”
Phát ngôn viên về Quan hệ Māori-Hoàng gia của Đảng Xanh, Steve Abel, nói với RNZ rằng tốc độ mà bản kiến nghị được ký và gửi đi cho thấy một “mức độ bất mãn sâu sắc”.
“Dự luật này là một đạo luật tồi tệ nằm trong một chuỗi các luật chống Māori và chống Hiệp ước tồi tệ, không đóng góp gì cho sự gắn kết của quốc gia chúng ta.”
Abel cho biết dự luật này sẽ là “một trong những điều đầu tiên” bị bãi bỏ nếu Đảng Xanh được bầu vào năm tới.
Theo rnz.co.nz