Một báo cáo mới đây đã đặt ra câu hỏi liệu việc phụ nữ có quyền được hưởng một nửa tài khoản KiwiSaver của đối tác cũ khi chia tay có nên được thực hiện một cách tự động hay không.
Phân tích mới của MartinJenkins, thực hiện cho Đánh giá Chính sách Thu nhập Hưu trí năm 2025 của Ủy ban Hưu trí, đã xem xét cách các sự kiện và khoảnh khắc quan trọng trong cuộc đời một người phụ nữ góp phần làm giảm chất lượng cuộc sống hưu trí của họ.
Trung bình, số dư KiwiSaver của phụ nữ thấp hơn 25% so với nam giới, nhưng khoảng cách này lên tới 37% đối với những người trong độ tuổi từ 56 đến 65.
Báo cáo cho biết, sự khác biệt này không hoàn toàn do chênh lệch về lương.
Báo cáo đã đề xuất một số lĩnh vực trọng tâm cần thay đổi để cải thiện tình hình.
Một trong số đó liên quan đến cách phụ nữ bị ảnh hưởng khi mối quan hệ tan vỡ.
Báo cáo cho rằng cần xem xét việc tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức và thậm chí là tự động hóa quyền được hưởng KiwiSaver của người phối ngẫu khi một cặp đôi ly thân hoặc ly hôn.
KiwiSaver thường được coi là tài sản chung trong hôn nhân và các khoản đóng góp cùng lợi nhuận thu được trong thời gian chung sống có thể được phân chia khi ly hôn.
Báo cáo lưu ý rằng phụ nữ độc thân có nhiều khả năng có thu nhập hưu trí không đủ trang trải, và tình trạng “ly hôn tuổi xế chiều” (grey divorce) – liên quan đến những người trên 50 tuổi – đang trở nên phổ biến hơn.
Một nghiên cứu tại Hoa Kỳ chỉ ra rằng trong số những người này, phụ nữ phải đối mặt với mức suy giảm 45% trong mức sống, so với 21% ở nam giới.
Báo cáo chỉ rõ: “Ở hầu hết các quốc gia OECD, quyền và tài sản hưu trí được chia 50/50 khi ly hôn, trừ khi có thỏa thuận tài sản giữa hai vợ chồng hoặc lệnh của tòa án quy định khác.”
“Tại New Zealand, mặc dù số dư KiwiSaver và các tài sản hưu trí khác là tài sản chung, chúng không nhất thiết phải được chia 50/50. Vì việc chia đôi không tự động ở đây, quyền và tài sản hưu trí có thể bị bỏ qua trong các thỏa thuận tài sản hôn nhân nếu một hoặc cả hai vợ chồng cũ không có luật sư.”
Ủng hộ việc tự động hóa
Bà Prue Tyler, đồng chủ tịch nhóm Empower Women của Hội đồng Dịch vụ Tài chính, cho biết việc tự động hóa sẽ là một cách tốt để phân chia tài sản công bằng hơn.
Bà nói: “Nếu bạn có quy trình tự động và nó được tích hợp sẵn, đó sẽ là một yếu tố cân bằng tức thì hoặc một nỗ lực nhỏ để tạo sự công bằng.”
Bà cho biết, việc tìm hiểu số dư KiwiSaver của đối tác không phải lúc nào cũng đơn giản như mong muốn.
Báo cáo chỉ ra rằng 75% các cặp đôi ly thân thậm chí còn không xem xét đến tài khoản KiwiSaver của mình.
Bà Sarah Baddeley, đối tác của MartinJenkins, nhận định: “Phụ nữ không coi khoản tiết kiệm hưu trí là một phần tài sản chung của họ.”
“Việc này là do họ không nhận thức được quyền lợi của mình hay họ chọn rời đi mà không có tài sản và không nghĩ đến nó trong bối cảnh thỏa thuận tài sản hôn nhân thì vẫn chưa rõ ràng. Chắc chắn có cơ hội để hỗ trợ phụ nữ hiểu rằng số dư KiwiSaver, số dư tiết kiệm hưu trí, là tài sản chung và họ có quyền đảm bảo mình nhận được một phần công bằng từ đó.”
Bà Baddeley cho rằng việc tự động chia đôi tài sản có thể khó khăn. “Nhưng có nhiều quy trình để hỗ trợ phụ nữ, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương, những người có thể đang trong tình trạng bị lạm dụng kinh tế, để họ hiểu rõ hơn về quyền của mình. Đồng thời, việc đảm bảo có đủ thông tin để họ có thể nắm rõ số dư tài khoản của đối tác sẽ thực sự hữu ích.”
Báo cáo cũng đề xuất rằng phụ nữ nên được cung cấp nhiều giáo dục và đào tạo chính thức hơn để nâng cao năng lực tài chính, đồng thời cần có những nỗ lực để cải thiện sự công bằng trong quyền lợi KiwiSaver cho những người lao động thu nhập thấp và người kinh doanh cá thể.
Các khoản đóng góp KiwiSaver có thể được thực hiện từ nhiều nguồn khác nhau để người có thu nhập thấp có thể nhận được ưu đãi từ chính phủ, hoặc một người phối ngẫu có thể đóng góp vào tài khoản của đối tác.
Báo cáo cũng cho rằng nên xem xét lại cấu trúc của các quỹ KiwiSaver mặc định. Các quỹ này đã chuyển từ quỹ bảo thủ sang quỹ mặc định, nhưng báo cáo lập luận rằng nên biến chúng thành các quỹ “giai đoạn cuộc đời”, nơi mức độ rủi ro được điều chỉnh theo độ tuổi của người tham gia.
Các khoản đóng góp KiwiSaver của chính phủ cho thời gian nghỉ thai sản có thể được mở rộng, bao gồm cả cho những phụ nữ không đóng góp, và cần tạo điều kiện dễ dàng hơn cho việc đóng góp của người sử dụng lao động trong thời gian nghỉ thai sản.
Báo cáo cũng đề xuất cần nghiên cứu thêm để xác định những ai đủ điều kiện nhận trợ cấp nhà ở nhưng chưa được hưởng, và nâng giới hạn tài sản.
Bà Baddeley cho biết nghiên cứu này đã bác bỏ mọi giả định về việc phụ nữ ngại rủi ro, không muốn đóng góp, hoặc bị gán mác là “những người tiết kiệm kém”.
“Nghiên cứu thực sự cho thấy rằng hoàn cảnh thu nhập chứ không phải lựa chọn cá nhân là yếu tố chính dẫn đến số dư tiết kiệm thấp hơn, và tôi đoán điều đó phản ánh thực tế chúng ta có ít khoản tiết kiệm hơn.”
Bà Tyler đồng tình. Bà cho biết nghiên cứu của Hội đồng Dịch vụ Tài chính đã chứng minh rằng quan niệm phụ nữ ngại rủi ro hơn là một lầm tưởng.
“Có một mối tương quan trực tiếp giữa việc bạn trở nên mạnh dạn hơn trong các khoản đầu tư – hay nói cách khác là hồ sơ rủi ro của các khoản đầu tư – với số tiền bạn sở hữu.”
Ủy viên Hưu trí Jane Wrightson cho biết báo cáo đã làm sáng tỏ những trở ngại mà phụ nữ phải đối mặt trên con đường đến tuổi nghỉ hưu và những lĩnh vực cần hành động.
“Không có gì ngạc nhiên khi phụ nữ ở Aotearoa (New Zealand) về hưu với số tiền trong tài khoản KiwiSaver ít hơn nam giới – chúng ta đã thấy mô hình này trong nhiều năm. Điều quan trọng bây giờ là chúng ta phải hiểu tại sao.”
“Nghiên cứu này mang lại cho chúng ta sự rõ ràng: vấn đề không chỉ nằm ở thu nhập, mà còn là tác động tích lũy của các sự kiện trong đời, vai trò chăm sóc gia đình và những bất bình đẳng cấu trúc đã định hình hành trình tài chính của phụ nữ. Nếu muốn thu hẹp khoảng cách này, chúng ta cần đối mặt trực tiếp với những thực tế này.”
Theo rnz.co.nz