Chào mừng trở lại New York, ông Peters. Thế giới mà ông Winston Peters ghé thăm tuần này đã khác biệt đáng kể so với lần cuối ông xuất hiện tại đây.
Tuần lễ các nhà lãnh đạo tại Liên Hợp Quốc thường bị coi là một sự kiện tẻ nhạt – dù có nhiều hoạt động chính trị, nhưng các quyết định được đưa ra tại tòa nhà kính xây dựng từ những năm 1940 trên Đại lộ 1 dường như ít tác động đến cuộc sống của người dân mà tổ chức này tuyên bố đại diện. Tuy nhiên, năm nay mọi thứ lại rất khác biệt – và các quan chức làm việc hậu trường cũng thừa nhận cảm nhận này.
Danh sách các vấn đề toàn cầu dường như ngày càng kéo dài. Cuộc chiến Nga-Ukraine vẫn dai dẳng. Biến đổi khí hậu (một vấn đề tưởng chừng đã bị lãng quên) tiếp tục gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là ở khu vực Thái Bình Dương – sân sau của New Zealand. Và câu hỏi lớn về cuộc chiến Israel-Hamas ở Trung Đông vẫn vô cùng nan giải, dù những hệ lụy hiện nay đã nghiêm trọng hơn bao giờ hết, với hàng triệu người dân đang đối mặt với nạn đói. Israel đã bị cáo buộc thực hiện hành vi diệt chủng đối với người Palestine (dù nước này phủ nhận). Giải pháp hai nhà nước, vốn được New Zealand ủng hộ từ lâu, dường như chỉ còn là một giấc mơ xa vời, bất chấp các phiên họp đã được lên lịch tại Liên Hợp Quốc trong tuần này nhằm tìm kiếm con đường hiện thực hóa.
Tất nhiên, tất cả những diễn biến này lại xảy ra trong bối cảnh ‘người lãnh đạo thế giới tự do’ truyền thống đang phá vỡ các mối quan hệ ngoại giao lâu đời với… gần như tất cả các quốc gia.
Thế giới hiện đang đứng trước bờ vực căng thẳng, và cảm giác này càng rõ rệt khi đi quanh khu vực trụ sở Liên Hợp Quốc. An ninh luôn được thắt chặt trong các sự kiện lớn, nhưng lần này mức độ cảnh giác dường như đã được nâng cao hơn nữa. Các cuộc biểu tình lớn dự kiến sẽ diễn ra trùng với sự xuất hiện (dù mọi thứ đều có thể thay đổi) của Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, cả hai đều sẽ có bài phát biểu trước Đại hội đồng. Trong đó, Tổng thống Chính quyền Palestine sẽ phát biểu qua video do Mỹ đã thu hồi thị thực của ông. Bộ trưởng Ngoại giao Winston Peters dự kiến sẽ phát biểu vào cuối tuần.
Một trong những điểm nhấn lớn của tuần này là việc một số quốc gia lớn đã công nhận Nhà nước Palestine. Dù chỉ là một sự phân biệt pháp lý, nhưng hành động này mang lại những hậu quả sâu rộng và tạo ra một lằn ranh đỏ khiến Israel và Mỹ vô cùng tức giận. Ngay trước thềm các buổi làm việc tại Liên Hợp Quốc, các nhà lãnh đạo Anh, Canada, Úc và Bồ Đào Nha đã tuyên bố công nhận Palestine là một nhà nước (theo ba tiêu chí: có dân số thường trú, lãnh thổ xác định và khả năng thiết lập quan hệ với các quốc gia khác).
New Zealand đã áp dụng một cách tiếp cận mà một chuyên gia mô tả là ‘kỳ lạ’, giống như một điệu nhảy ‘lưỡng lự’ chưa rõ sẽ ngả về bên nào. Trên chương trình Breakfast của TVNZ, Thủ tướng Christopher Luxon cho biết Nội các sẽ đưa ra quyết định vào cuối tuần này – một động thái mà tôi tin rằng sẽ diễn ra trước bài phát biểu của ông Peters tại Liên Hợp Quốc. Sẽ rất khó xử nếu điều đó không xảy ra.
Chuyên gia quan hệ quốc tế Alexander Gillespie nhận định, vấn đề công nhận nhà nước Palestine ẩn chứa nhiều thách thức. “Về mặt chính trị, đây là một vấn đề khó khăn bởi Israel rõ ràng sẽ không hợp tác với bất kỳ thỏa thuận song phương nào – chẳng hạn như cho phép hơn 5 triệu người tị nạn trở về nhà, từ bỏ các vụ sáp nhập lãnh thổ Palestine bất hợp pháp, hoặc chấp nhận rằng họ có quyền có lực lượng vũ trang,” ông Gillespie giải thích. Trên thực tế, nếu một Nhà nước Palestine tương lai muốn được kết nạp vào Liên Hợp Quốc, điều đó sẽ cần sự chấp thuận của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc – và Mỹ nhiều khả năng sẽ phủ quyết.
“Về mặt đạo đức, đây là một vấn đề vô cùng nan giải. Mặc dù có sự khác biệt về quy mô và loại hình tàn bạo, nhưng cả hai bên đều không ‘trong sạch’ vì đã gây ra những hành động khủng khiếp cho nhau. Tuy nhiên, cần phải thừa nhận rằng quy mô và mức độ nghiêm trọng của các tội ác đang ngày càng gia tăng,” ông Gillespie nhấn mạnh.
“Sự gia tăng này – đặc biệt là xung quanh các vấn đề kinh hoàng về diệt chủng, thanh lọc sắc tộc và nạn đói đang diễn ra – cho thấy các quốc gia đang tìm kiếm một con đường mới thông qua việc công nhận Palestine, bởi rõ ràng tiến trình gần 8 thập kỷ kể từ năm 1947 đã thất bại.” “Về mặt lịch sử, tất cả những sự công nhận này đều mang ý nghĩa to lớn. Chúng đại diện cho một ngã rẽ, mở ra các cách tiếp cận khác nhau đối với những vấn đề nan giải này. Vấn đề không phải là liệu con đường công nhận có hiệu quả hay không, mà là cách tiếp cận truyền thống trong gần 8 thập kỷ qua đã thất bại.”
Về chương trình nghị sự của Bộ trưởng Ngoại giao New Zealand, dù mọi thứ luôn có thể thay đổi tại các sự kiện như thế này, nhưng ông Peters dự kiến sẽ tham dự một số cuộc họp thảo luận về tương lai của Gaza, cũng như các cuộc họp về cuộc chiến Nga-Ukraine và biến đổi khí hậu – đặc biệt là khi các nhà lãnh đạo Thái Bình Dương khác cũng sẽ có mặt.
Vì vậy, một lần nữa, chào mừng trở lại New York, ông Peters. Thế giới đã thay đổi rất nhiều so với lần cuối ông đặt chân đến đây.
Theo 1news.co.nz