Phát sóng là gì và ai có quyền định đoạt?

Thứ Ba tuần trước, một sửa đổi luật đã được Quốc hội thông qua, cho phép các đài truyền hình phát quảng cáo từ 6 giờ sáng đến trưa vào Chủ Nhật và một số ngày lễ công cộng.

Bộ trưởng Truyền thông và Thông tin Paul Goldsmith cho biết ông đã tạo ra một sân chơi công bằng hơn cho các phương tiện truyền thông thương mại, bởi vì không có hạn chế nào như vậy áp dụng cho các kênh truyền thông trực tuyến, vốn không tồn tại khi Đạo luật Phát sóng ra đời cách đây hơn 35 năm.

Và tất cả những gì cần thiết chỉ là một sửa đổi 73 từ cho đạo luật. Một ‘trái cây lập pháp dễ hái’ (ý nói dễ dàng đạt được).

Nhưng ngay ngày hôm sau, Đạo luật Phát sóng lại trở thành tâm điểm của một vấn đề nan giải mới đối với ông – một vấn đề có thể biến thành cuộc ‘chiến tranh văn hóa’ chính trị.

Cơ quan Tiêu chuẩn Phát sóng (BSA) gây tranh cãi

Cơ quan Tiêu chuẩn Phát sóng (BSA) có nhiệm vụ duy trì các tiêu chuẩn mà các đài phát sóng phải tuân thủ, và Đạo luật Phát sóng trao cho cơ quan này quyền xử phạt những vi phạm nghiêm trọng.

Thứ Tư tuần trước, Sean Plunket – người sáng lập và điều hành dịch vụ phát trực tuyến thay thế The Platform – đã đọc to một bức thư ông nhận được từ BSA. Bức thư cho biết có người đã phản đối việc Plunket mô tả tikanga của người Māori là “mumbo jumbo” (lời nói vô nghĩa) hồi đầu năm nay.

Vào thời điểm đó, Plunket đã gọi người khiếu nại là “kẻ ngốc” vì đã liên hệ với BSA, bởi ông tin rằng cơ quan này không có thẩm quyền đối với nội dung trực tuyến của mình. Tuy nhiên, tuần này, BSA khẳng định The Platform là “một đài phát sóng trực tuyến mà chúng tôi xem xét rõ ràng nằm trong phạm vi quyền hạn của BSA”.

Bức thư của BSA được đánh dấu ‘mật’ và ‘không được phát sóng’, nhưng Plunket đã công khai chi tiết trực tiếp trên The Platform, trước khi lên án “những quan chức Orwellian đang nhắm vào chúng ta”. Ông nói với thính giả: “Đây là một trận chiến tôi sẵn sàng hy sinh”.

(Sean Plunket từng được bổ nhiệm vào hội đồng quản trị BSA vào năm 2017, nhưng đã từ chức vào cuối năm đó sau khi đăng dòng tweet: “Có ai cảm thấy thương hại Harvey Weinstein không?”)

Trong một tuyên bố, ông nói: “Tôi chúc hội đồng làm tốt công việc quan trọng của mình trong việc đảm bảo rằng các phương tiện truyền thông phát sóng ở đất nước này tuân thủ các quy tắc không gây hại cho xã hội nói chung hoặc các cá nhân nói riêng”.

Tuyên bố của Winston Peters về việc kiểm duyệt ‘kiểu Stasi thời Xô Viết’ đã gây xôn xao dư luận vào cuối ngày hôm đó – và cả một bức thư của Nghị sĩ ACT Todd Stephenson, được tờ The Post thu thập vào thứ Sáu. Stephenson đã thúc giục Goldsmith xem xét “khả năng bãi bỏ” BSA và cho biết ông đang cân nhắc một dự luật cá nhân để “giải quyết vấn đề”.

Vì sao BSA khẳng định có thẩm quyền?

Tờ Herald đưa tin một người ủng hộ The Platform đã kêu gọi giải tán BSA trong tuần này – và ủng hộ một thách thức pháp lý.

Giám đốc điều hành BSA Stacey Wood nói với RNZ rằng BSA đã nhận được một khiếu nại “rõ ràng đáp ứng các yêu cầu của Đạo luật” và họ có nghĩa vụ phải xem xét. Wood nói với RNZ: “Mọi người đều muốn phản ứng, nhưng dường như không ai muốn đọc Đạo luật. Các đài phát sóng các chương trình được truyền đến công chúng bằng bất kỳ phương tiện viễn thông nào, không giới hạn ở TV hoặc radio”.

Dưới sự lãnh đạo trước đây, BSA đã xem xét lại định nghĩa ‘phát sóng’ đối với các dịch vụ trực tuyến.

Trong một bức thư gửi các đài phát sóng vào năm 2019, BSA đã kết luận rằng: “Các chương trình được truyền trực tuyến dưới dạng tuyến tính (tức là phát liên tục) là phát sóng chứ không phải theo yêu cầu” và “các chương trình được một công ty phát trực tiếp qua internet để công chúng ở New Zealand tiếp nhận… nằm trong định nghĩa phát sóng”.

Các ví dụ được trích dẫn là kênh âm nhạc Edge TV và dịch vụ đăng ký Spark Sport, nhưng The Platform – ra mắt vào năm 2021 – cũng sẽ đáp ứng các định nghĩa đó.

Vào thời điểm đó, BSA cho biết đạo luật không áp dụng cho “nội dung được cung cấp hoàn toàn theo yêu cầu”. Nội dung do người dùng tạo ra trên các nền tảng như YouTube hoặc Facebook không thể được coi là phát sóng thuộc sự giám sát của họ – và các podcast có sẵn để tải xuống trực tuyến cũng vậy.

Wood nói với The Post tuần này: “Quan điểm của chúng tôi là các đài phát sóng trực tuyến giống các đài TV hoặc radio truyền thống rõ ràng nằm trong phạm vi của đạo luật”. “Chúng tôi không tin rằng các cá nhân phát trực tiếp qua tài khoản mạng xã hội của họ có thể được coi là đài phát sóng theo định nghĩa của đạo luật”.

Trong một bài đăng có tiêu đề ‘Cơ quan Tiêu chuẩn Phát sóng đã đúng’, luật sư và nhà bình luận truyền thông Steven Price đã mô tả những tuyên bố cho rằng điều này sẽ dẫn đến việc điều tiết podcast và mạng xã hội là “vô lý”. Ông viết: “Điều này đã gây ra một làn sóng phản ứng gay gắt từ Sean Plunket, Winston Peters, David Seymour, Liên minh Tự do Ngôn luận, David Farrar và những người khác. Đây không phải là hành vi thâu tóm quyền lực. Nó chỉ giới hạn ở các buổi phát trực tiếp cho khán giả chung, và đó là những gì BSA được yêu cầu thực hiện theo Đạo luật Phát sóng”.

Tuy nhiên, David Harvey, một thẩm phán đã nghỉ hưu và nhà bình luận về luật truyền thông, nói với The Post rằng ông nghĩ BSA đã sai. Ông nói: “Họ đang nói về các nền tảng dựa trên internet như The Platform và Reality Check Radio… một dạng phát sóng truyền thống, được kết nối với internet. Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi quyết định phát trực tiếp cảnh mình đang làm việc, và mọi người có thể gọi điện hỏi: ‘Bạn đang làm gì vậy?’ Có thể nói, điều đó có thể trở thành một chương trình phát sóng và tôi sẽ phải tuân thủ một nhóm quan chức ở Wellington”.

Kế hoạch chính sách

Vào tháng Hai, Bộ trưởng Truyền thông đã công bố một tài liệu thảo luận phác thảo năm chính sách.

Một trong số đó là ‘Hiện đại hóa quy định truyền thông chuyên nghiệp’ và nó phản ánh ngôn ngữ của BSA hai năm trước: “Sửa đổi chế độ tiêu chuẩn phát sóng (bao gồm BSA) với quy định trung lập về nền tảng và cấp độ hệ thống đối với truyền thông chuyên nghiệp”.

Tài liệu thảo luận cũng nêu rõ: “Mục đích của chúng tôi là bao gồm các tổ chức đặt hàng, sản xuất hoặc trực tiếp trả tiền cho nội dung truyền thông và phân phối nó như hoạt động kinh doanh chính của họ: bao gồm các đài phát sóng và nền tảng phát trực tuyến của New Zealand, các nền tảng phát trực tuyến toàn cầu, truyền thông trực tuyến dựa trên văn bản, báo chí và tạp chí”.

Tài liệu cũng cho biết sẽ không bao gồm “các nền tảng trực tuyến chủ yếu lưu trữ nội dung do người dùng tạo hoặc cung cấp quyền truy cập vào nội dung của người khác, chẳng hạn như mạng xã hội (như Facebook và TikTok) và các công cụ tìm kiếm (như Google)”.

Liệu BSA có đang thực hiện điều chính phủ đã dự định?

Goldsmith nói với Mediawatch tuần này: “Điều đó nằm trong gói cải cách truyền thông đã được đưa ra để tham vấn… và chính phủ vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng. Nhưng trong thời gian chờ đợi, BSA đang thực hiện những gì họ cho là nằm trong khả năng hiện tại của mình”.

“Hiện tại có rất nhiều ồn ào về vấn đề này. Tất nhiên, nếu bạn đang hoạt động trong lĩnh vực này, bạn sẽ muốn thu hút sự chú ý và do đó đã có rất nhiều điều được nói ra. Tôi không nghĩ nền dân chủ của chúng ta đang bị đe dọa, nhưng đây là một thử nghiệm nhỏ thú vị”.

“Tôi nghĩ có một nhóm rất nhỏ người thuộc loại đó. Họ có quyền kiểm tra điều đó và nó có thể sẽ được đưa ra tòa án. Tôi sẵn lòng để mọi việc diễn ra theo hệ thống và xem kết quả thế nào”.

Plunket nói với thính giả của The Platform rằng ông lo sợ động thái này sẽ thu hút “một làn sóng khiếu nại về văn hóa thức tỉnh”.

Những thách thức pháp lý và hoạt động từ các nhóm tự do ngôn luận có thể khiến Goldsmith trở thành mục tiêu chỉ trích vì cho phép kiểm duyệt internet.

“Tôi không nghĩ tự do ngôn luận ở New Zealand sẽ sụp đổ nếu chúng ta giải quyết sự thay đổi trong cách thức hoạt động của truyền thông và sau đó xem xét tác động của nó đối với BSA”. “Một trong những điều khi làm chính trị là thỉnh thoảng, người ta sẽ là đối tượng bị chỉ trích. Và nếu tôi lo lắng về điều đó, tôi sẽ không bao giờ ra khỏi giường vào buổi sáng”.

Đảng Lao động sẽ làm gì?

Trong cuộc tranh luận tại Quốc hội tuần trước về quảng cáo vào sáng Chủ Nhật, Reuben Davidson, người phụ trách đối ngoại của Đảng Lao động đối với Bộ trưởng Goldsmith, đã chỉ trích những thành tựu của bộ trưởng trong năm đầu tiên nhậm chức.

Davidson nói với Mediawatch: “Vấn đề ở đây là điều gì sẽ xảy ra khi bạn không hành động đủ nhanh. Có khả năng các nền tảng trực tuyến sẽ được coi là đài phát sóng tùy thuộc vào cách họ chia sẻ và phân phối nội dung của mình”. “Nếu không, chúng ta sẽ có hai bộ quy tắc hoàn toàn khác nhau cho truyền thông phát sóng hoặc truyền thống – và nội dung tin tức, thời sự chỉ tồn tại trên các nền tảng trực tuyến. Sẽ có một sự ngắt kết nối thực sự nếu có hai bộ quy tắc cho những gì có thể được coi là cùng một nội dung”.

“Luật pháp cần phải bắt kịp nhanh chóng. Mọi người đang lựa chọn và tiêu thụ tin tức, thời sự theo một cách hoàn toàn khác so với năm 1989 khi đạo luật được soạn thảo. Chúng ta cần tìm cách để điều tiết nội dung đó nếu nó có nguồn gốc từ New Zealand”.

Đảng Lao động không thực sự nhanh chóng với cải cách truyền thông khi còn nắm quyền cho đến năm 2023. Họ có một kế hoạch về Dịch vụ Trực tuyến An toàn hơn nhưng chỉ đạt được tiến bộ chậm chạp trước khi chính phủ hiện tại hủy bỏ nó.

Nếu ông trở thành bộ trưởng vào năm 2026, liệu ông có hài lòng khi BSA giám sát các nền tảng trực tuyến như Reality Check Radio và The Platform không? Ông nói: “Tôi nghĩ đây là một bước tạm thời… nhưng nó làm rõ tầm quan trọng của việc chúng ta có được luật pháp hiệu quả và cập nhật để cho phép một cơ quan quản lý kiểm soát lượng nội dung ngày càng tăng trên các không gian trực tuyến đó – và hiện tại rất nhiều nội dung đang không được kiểm soát”.

Theo rnz.co.nz