Các doanh nghiệp dường như đồng tình với đề xuất của chính phủ về việc thay thế Luật Nghỉ phép, nhưng các công đoàn và đảng đối lập lo ngại rằng điều này có thể chà đạp lên quyền và lợi ích của người lao động.
Bộ trưởng Quan hệ Lao động Brooke van Velden đã công bố kế hoạch tính toán ngày nghỉ phép hàng năm và nghỉ ốm theo tỷ lệ giờ làm việc.
Cụ thể, cứ mỗi giờ làm việc, người lao động sẽ tích lũy được một phần nhỏ của một giờ nghỉ phép hàng năm và nghỉ ốm. Số giờ tích lũy này sau đó có thể được sử dụng để nghỉ việc – cũng được tính bằng giờ.
Điều này có nghĩa là người lao động có thể chỉ nghỉ một phần ngày nếu bị ốm, hoặc sử dụng vài giờ nghỉ phép hàng năm cho mục đích giải trí. Giống như Bộ trưởng van Velden, các nhóm doanh nghiệp nói rằng đây là một cách tiếp cận công bằng hơn.
Tuy nhiên, các công đoàn lập luận rằng việc người lao động bán thời gian hiện có quyền lợi nghỉ phép không phải là lý do để tước bỏ nó, và hệ thống mới có thể khiến thời gian nghỉ của người lao động bị tiêu tốn vào các cuộc hẹn khám bệnh và các công việc cá nhân khác.
Doanh nghiệp ủng hộ hệ thống đơn giản hơn
Ông Alan McDonald, Trưởng bộ phận vận động chính sách của Hiệp hội Chủ lao động và Nhà sản xuất, cho biết nhìn chung, hệ thống mới sẽ không làm tăng thêm chi phí đáng kể cho các doanh nghiệp.
“Tôi nghĩ những thay đổi này sẽ được các chủ lao động thuộc mọi quy mô đón nhận khá tốt, nhưng đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ hơn. Luật Nghỉ phép hiện hành quá phức tạp, khó điều hướng và trong một số trường hợp đã khiến các doanh nghiệp phải chi hàng chục triệu [đô la]… Tôi nghĩ Bộ trưởng và đội ngũ của bà thực sự cần được khen ngợi.
“Người lao động sẽ được hưởng quyền lợi ngay từ ngày đầu tiên – điều mà hiện tại họ không có – và chủ lao động có thể nhìn vào đó và nói ‘họ làm việc X giờ, họ được nghỉ Y ngày’ và điều này đơn giản hóa mọi thứ, chấm dứt tất cả các phép tính phức tạp.”
Ông McDonald cho biết khoản phí tăng thêm trả cho lao động thời vụ – để thay thế bất kỳ quyền lợi nghỉ phép nào – sẽ là một chi phí cho người sử dụng lao động, nhưng họ sẽ không phải đối phó với nhiều nghĩa vụ nghỉ phép như trước.
“Ví dụ, một người làm việc một ca mỗi tuần – điều này thực tế phổ biến hơn tôi nghĩ… với 43 tuần rưỡi làm việc trong một năm, bạn sẽ được nghỉ ốm gần một phần tư năm.”
Việc ngừng cung cấp ngày nghỉ cho người lao động nhận trợ cấp ACC là điều hợp lý, ông nói.
“Có vẻ hơi bất thường khi bạn không làm việc và vẫn nhận trợ cấp mà còn được tích lũy tiền nghỉ phép… đó là điều mà tôi biết khiến các chủ lao động cảm thấy khó chịu.”
Dự kiến luật sẽ được thông qua vào một thời điểm nào đó trước cuộc bầu cử, và các chủ lao động sẽ có hai năm để chuyển sang hệ thống mới – ngoại trừ các trường học, mà Bộ Giáo dục cho biết sẽ cần 5 đến 10 năm để thay thế hệ thống tính lương hiện tại của họ.
Ông McDonald nói rằng quá trình chuyển đổi sẽ có một số chi phí nhưng nên “khá đơn giản” và “không tốn kém bằng việc phải trả lương truy lĩnh sáu năm nếu bạn làm sai”.
Supplied
Bà Carolyn Young, Giám đốc điều hành của Retail NZ, cho biết họ hoan nghênh các kế hoạch của chính phủ, nhưng lo ngại về chi phí gia tăng khi trả lương cho lao động thời vụ.
“Ngành bán lẻ là một môi trường phức tạp với các sắp xếp công việc rất đa dạng. Nhân viên làm việc cuối tuần, ngày lễ, buổi tối. Vì vậy, việc tích lũy ngày nghỉ phép theo giờ là một phép tính đơn giản hơn nhiều.
“Đối với lao động thời vụ, đó sẽ là lĩnh vực mà chúng tôi phải tham khảo ý kiến thành viên để xem họ đồng tình đến mức nào với các khuyến nghị mới… có rất nhiều lao động thời vụ làm việc trong dịp Giáng sinh, vì vậy đảm bảo rằng nó vẫn hiệu quả về chi phí cho doanh nghiệp trong lĩnh vực đó sẽ rất quan trọng đối với chúng tôi.”
Bà cho biết nếu các thành viên thấy quá tốn kém, họ có thể đấu tranh để có mức phí thấp hơn tại ủy ban lựa chọn.
Mặt khác, quyền lợi nghỉ ốm hiện tại cho người lao động bán thời gian là không cân xứng.
“Việc tính theo tỷ lệ là công bằng bởi vì bạn không làm việc toàn thời gian như một người làm việc toàn thời gian, và do đó nó diễn ra theo một cách khác.”
Việc tích lũy ngày nghỉ ốm và nghỉ phép hàng năm ngay từ ngày đầu tiên làm việc của người lao động cũng sẽ công bằng và linh hoạt hơn so với hệ thống hiện tại, nơi họ nhận được bốn tuần nghỉ phép cùng một lúc sau 12 tháng làm việc.
Bà nói, thay đổi đối với ACC là một “vấn đề khó khăn”, nhưng “từ góc độ công bằng đối với một doanh nghiệp phải tìm người thay thế bạn khi bạn không làm việc, thì đó có lẽ là một điểm dừng hợp lý”.
Công đoàn kiên quyết phản đối
Bà Rachel Mackintosh, Tổng thư ký công đoàn E Tū, đã phản bác lại tuyên bố rằng người lao động bán thời gian có thể yêu cầu tới 10 tuần nghỉ ốm.
“Đó là một ví dụ cực đoan và thực tế hầu hết người lao động bán thời gian làm việc những ngày ngắn hơn, vì vậy đối với hầu hết họ, 10 ngày nghỉ ốm sẽ là 10 ngày ngắn hơn – họ không nhận được bất kỳ điều gì đặc biệt.”
“Đó thực sự không phải là thực tế đối với hầu hết người lao động bán thời gian. Hầu hết người lao động bán thời gian đã bị thiệt thòi, họ có ít thu nhập hơn để chi tiêu cho cuộc sống, vì vậy việc một số người trong số họ sẽ được nghỉ ốm nhiều hơn những người khác không phải là lý do để tước bỏ quyền lợi đó của họ.”
Bà cho biết cũng có rủi ro là khả năng nghỉ phép theo giờ có thể khiến một số doanh nghiệp yêu cầu người lao động phải dùng ngày nghỉ cho những việc như đi khám bác sĩ.
“Có nguy cơ là mọi người không thể sử dụng ngày nghỉ của mình cho mục đích ban đầu là nghỉ ngơi và giải trí… việc bị yêu cầu nghỉ phép trong tình huống đó có thể khiến mọi người không thể sử dụng ngày nghỉ cho kỳ nghỉ của họ.”
Bà nói, thật khó để dự đoán liệu điều đó có phổ biến hay không, nhưng “nếu các chủ lao động có thể tìm cách giảm bớt trách nhiệm của mình – ngay cả khi điều đó gây bất lợi cho cuộc sống của người lao động và khả năng sử dụng ngày nghỉ đúng mục đích của họ – chắc chắn một số chủ lao động sẽ làm như vậy”.
Bộ trưởng Brooke van Velden thậm chí còn nói với các phóng viên rằng điều này có khả năng xảy ra.
Bà nói: “Không nhất thiết phải nghỉ cả ngày phép hàng năm để hoàn thành một loạt công việc cá nhân – ví dụ như các cuộc hẹn y tế, những việc quan trọng với con cái, có thể nghỉ đúng thời gian bạn thực sự cần, thay vì nhiều hơn mức cần thiết – sẽ là một lợi ích lớn cho người lao động.”
Rillstone
Ông Richard Wagstaff, Chủ tịch Hội đồng Công đoàn, hoan nghênh việc người lao động được tiếp cận các loại hình nghỉ phép ngay từ ngày đầu làm việc, bao gồm nghỉ tang và nghỉ vì bạo lực gia đình, cũng như việc tăng thêm phụ cấp cho lao động thời vụ, những thay đổi về nghỉ phép của cha mẹ và các bảng lương bắt buộc.
Tuy nhiên, ông cho rằng các cải cách không nên dẫn đến việc giảm quyền lợi nghỉ phép của người lao động, và việc giảm ngày nghỉ ốm cho người lao động bán thời gian cùng với tiền nghỉ phép cho những người làm việc theo hoa hồng đã phá vỡ một thỏa thuận đạt được giữa chính phủ tiền nhiệm, các doanh nghiệp và công đoàn.
Ông nói: “Việc luật được đơn giản hóa là tốt, nhưng điều đó không cần phải đánh đổi bằng những quyền lợi mà người lao động đã khó khăn lắm mới giành được.”
Các đảng đối lập cảnh báo về tác động lên các nhóm cụ thể
Bà Jan Tinetti, người phát ngôn về Quan hệ Lao động của Đảng Lao động, cũng nhìn thấy cả mặt tích cực và tiêu cực trong đề xuất, và cho rằng phụ nữ Māori và Thái Bình Dương có nhiều khả năng bị thiệt thòi nhất.
“Đây là một sự pha trộn… chúng tôi đã bắt đầu xem xét dưới thời chính phủ của chúng tôi để cố gắng đơn giản hóa luật và chắc chắn thích một số điều đã được công bố hôm nay, nhưng tôi cũng thực sự lo ngại rằng có những yếu tố trong những thay đổi này, chẳng hạn như việc tính toán ngày nghỉ ốm theo tỷ lệ, đi ngược lại ý định ban đầu của lần xem xét đầu tiên.”
“Nhiều phụ nữ sẽ đảm nhận các vị trí bán thời gian vì các trách nhiệm chăm sóc khác mà họ có, vì vậy điều này sẽ ảnh hưởng không cân xứng đến phụ nữ Māori và Thái Bình Dương, những người thường làm công việc không ổn định và bán thời gian nhiều hơn bất kỳ nhóm nhân khẩu học nào khác.”
Bà cho biết sẽ đặt câu hỏi cho Bộ trưởng “để đảm bảo rằng chúng ta làm đúng điều này”.
RNZ / Reece Baker
“Điều cốt yếu là không ai, không một ai nên bị đặt vào tình thế tồi tệ hơn chỉ vì họ không thể làm việc toàn thời gian hoặc họ đang làm việc bán thời gian – đó là những điều chúng ta cần đảm bảo – rằng người lao động phải là trọng tâm của bất kỳ thay đổi nào được thực hiện.”
Trong một tuyên bố trước đó, bà Tinetti khẳng định Thủ tướng Christopher Luxon đã “phá vỡ thêm một lời hứa tranh cử nữa” về việc không cắt giảm ngày nghỉ ốm.
Một nhân viên của Đảng Lao động sau đó đã xác nhận rằng điều này ám chỉ lời hứa của ông Luxon không đảo ngược việc tăng số ngày nghỉ ốm từ 5 lên 10 ngày. Văn phòng của ông Luxon không phản hồi yêu cầu bình luận.
Ông Teanau Tuiono, người phát ngôn về Quan hệ Lao động của Đảng Xanh, cũng bày tỏ lo ngại về tác động của những thay đổi đối với người lao động bán thời gian.
Ông nói: “Chúng ta đang ở giữa một cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt. Mọi người đang rời khỏi đất nước vì chính phủ này không thể quản lý nền kinh tế, chứ đừng nói đến mọi thứ khác.”
“Nếu bạn là cha mẹ đơn thân – và chúng ta biết rằng phần lớn những người này thường là các bà mẹ – bạn đang làm việc bán thời gian, và điều đó có nghĩa là nếu con bạn ốm một tuần, nó sẽ ngốn hết toàn bộ số ngày nghỉ phép của bạn.”
“Điều hợp lý là đảm bảo rằng chúng ta thực sự có thể chăm sóc tất cả mọi người.”
Ông cho biết ông hy vọng các chủ lao động sẽ quan tâm đến nhu cầu của nhân viên và sẽ không yêu cầu người lao động sử dụng ngày nghỉ cho những việc như đi khám bác sĩ.
“Đó là một kỳ vọng không hợp lý, và nếu họ định tính toán mọi người đến từng giờ tôi nghĩ chúng ta thực sự phải tự xem xét lại bản thân một cách trung thực.”
Chỉ ra những thay đổi về bình đẳng lương, việc tập trung lại của WorkSafe, việc quay trở lại thử việc 90 ngày và các cuộc đình công gần đây, ông nói rằng ông không tin Bộ trưởng van Velden đặt lợi ích của người lao động lên hàng đầu.
“Tôi không thể, tôi không tin Brooke van Velden là người có thể làm điều đó, chúng ta chỉ cần nhìn vào mô hình hành vi về những điều họ đã đưa ra trước Quốc hội trong thời gian họ tại vị. Không có điều gì tốt cho người lao động, vì vậy việc họ xuất hiện và nói ‘thực ra điều này sẽ tốt cho người lao động’ – tôi không tin.”
“Tôi không tin rằng Brooke van Velden đặt người lao động làm trọng tâm trong bất kỳ điều gì bà ấy làm, tôi không tin rằng bà ấy có thể được tin tưởng về quyền lợi của người lao động.”
Brooke van Velden cho biết bà đã cố gắng cân bằng quyền lợi của người lao động và chủ lao động.
Hệ thống hiện tại ‘lỗi thời, rắc rối’
Bà Lisa Quarrie, chủ sở hữu và điều hành các quán cà phê Hayes Common và Weave Eatery ở Hamilton, cho biết hệ thống hiện tại rất rắc rối và khó sử dụng trong ngành dịch vụ.
Bà nói với chương trình Morning Report: “Nghỉ phép hàng năm được tính theo tuần và nghỉ ốm theo ngày, nghỉ tang sau sáu tháng… vì vậy nó thực sự gây bối rối cho tất cả mọi người.”
“Nhân viên ngành dịch vụ thường không làm việc theo tuần 40 giờ gọn gàng nên việc tính toán có thể khá phức tạp.”
Bà Quarrie cho biết cách tiếp cận dựa trên giờ làm việc sẽ có nghĩa là nhân viên có thể làm việc và nghỉ phép khi họ cần, đồng thời biết chính xác số ngày nghỉ mà họ đã tích lũy được.
Bà nói: “Tôi nghĩ nó sẽ loại bỏ nhiều vùng xám và những cơn đau đầu cho các nhà điều hành.”
“Mọi người chỉ muốn một cái gì đó minh bạch hơn và dễ thực hiện hơn, đôi khi mọi người có thể lo lắng rằng họ bị thiệt thòi nhưng thực sự là hệ thống quá phức tạp, và tôi nghĩ rằng điều này có lẽ công bằng hơn về tổng thể.”
“Có thể có một số sự đánh đổi ở cả hai phía nhưng tôi nghĩ nó sẽ mang lại cho chúng ta một hệ thống hoạt động tốt hơn cho tất cả mọi người,” bà Quarrie nói.
Bà cho biết một cuộc cải tổ đã đến lúc phải thực hiện từ lâu.
Theo rnz.co.nz