Một bức ảnh tổng hợp của Simon Watts, Nicola Willis và Shane Jones cùng với các cột điện và nhà máy điện.
Kế hoạch cải cách ngành điện được chính phủ quảng bá rầm rộ, nhưng nhiều khả năng sẽ dẫn đến nguồn điện bẩn hơn, đắt đỏ hơn, thay vì một giải pháp sạch và rẻ.
Phân tích: Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp do chính phủ đề xuất để giải quyết tình trạng hóa đơn tiền điện tăng vọt, thì bạn sẽ không tìm thấy nó trong thông báo lớn tuần trước của Bộ trưởng Năng lượng Simon Watts.
Chính phủ chỉ chấp nhận một phần nhỏ từ báo cáo đánh giá trị giá 500.000 USD của Frontier – một báo cáo mà sau đó đã được đánh giá độc lập và bị chỉ trích bởi hai báo cáo khác trị giá 100.000 USD mỗi cái. Chỉ hai trong số tám khuyến nghị của Frontier được chấp thuận.
Tuy nhiên, các tập đoàn sản xuất và bán lẻ điện khổng lồ (gentailers) sẽ không bận tâm. Giá cổ phiếu của họ đã tăng vọt sau khi kế hoạch được công bố.
Vào thứ Ba trên chương trình The Detail, phóng viên chính trị cấp cao và chuyên gia năng lượng của Newsroom, Marc Daalder, đã phân tích thông báo này. Ông mô tả đây là một “đơn thuốc” dẫn đến nguồn điện bẩn hơn, đắt đỏ hơn, “thay vì nguồn điện rẻ hơn, sạch hơn mà chúng ta có thể có được”.
Vậy báo cáo của Frontier có phải là sự lãng phí thời gian và tiền bạc?
“Đó là một câu hỏi hợp lý,” Daalder nhận định.
“Rõ ràng, báo cáo này không đi đến kết luận như chính phủ mong đợi. Và tôi cũng không nghĩ có nhiều người sẽ hài lòng nếu tất cả các khuyến nghị của Báo cáo Frontier được thực hiện đầy đủ.
“Tôi không nghĩ báo cáo này mang lại lợi ích đặc biệt cho bất kỳ bên nào trên thị trường. Trừ khi bạn là một công ty nhiên liệu hóa thạch, trong trường hợp đó, bạn có lẽ vẫn hài lòng với những gì chính phủ đang làm.”
Ba khuyến nghị chính của báo cáo là: chính phủ thoái vốn toàn bộ khỏi các công ty sản xuất và bán lẻ điện (nơi họ đang nắm giữ 51% cổ phần); chính phủ sử dụng số tiền đó để tài trợ cho điện nhiệt – sản xuất điện từ khí đốt và than đá – thông qua hợp đồng hoặc sở hữu trực tiếp; và sau đó nên hợp nhất 21 công ty đường dây điện thành năm siêu công ty đường dây.
Tuy nhiên, không có khuyến nghị nào trong số đó sẽ được thực hiện.
“Không chỉ chính phủ không hài lòng với những giải pháp này,” Daalder cho biết.
“Đã có hai đánh giá độc lập được thực hiện bởi các chuyên gia năng lượng quốc tế và các công ty tư vấn, và họ đã, theo ngôn ngữ của giới tư vấn, chỉ trích gay gắt Báo cáo Frontier, nói rằng về cơ bản, họ không nghĩ có cơ sở bằng chứng nào cho chẩn đoán của báo cáo về các vấn đề trên thị trường năng lượng và rằng họ cũng không thực sự hiểu cách báo cáo đi đến các kết luận về những gì nên làm.”
Vậy ai đã thực hiện báo cáo này?
Frontier Economics là một công ty của Úc khá được kính trọng, “nhưng họ có tiếng là… rất ủng hộ nhiên liệu hóa thạch, khí đốt, than đá, và cả năng lượng hạt nhân… và rất phản đối năng lượng tái tạo,” Daalder nói.
Vậy trong trường hợp đó, kế hoạch là gì?
“Gói giải pháp mà chính phủ công bố vẫn rất thân thiện với nhiên liệu hóa thạch.”
“Có hai điều tiềm năng lớn đang được thực hiện.”
Thứ nhất, dù vẫn còn ít chi tiết, là việc khởi động quy trình đấu thầu xây dựng một nhà ga nhập khẩu Khí tự nhiên hóa lỏng (LNG). Điều này sẽ cho phép chúng ta nhập khẩu khí đốt từ nước ngoài để bổ sung nguồn cung trong nước. Hiện tại, tất cả khí đốt chúng ta sử dụng đều được sản xuất tại đây, nhưng nguồn cung đang cạn kiệt.
“Tuy nhiên, có những thách thức đáng kể về tính khả thi.”
Thứ hai là thông báo từ Bộ trưởng Tài chính Nicola Willis mà Daalder cho rằng có thể là một vấn đề lớn – hoặc không. Họ hứa hẹn những thay đổi về chế độ quản lý để khuyến khích đầu tư vào cái gọi là ‘sản xuất điện ổn định’ (firming generation).
“Về cơ bản, đó là loại hình sản xuất điện mà chúng ta có thể bật tắt hoặc tăng giảm công suất theo ý muốn – tức là không phải điện mặt trời hay điện gió chỉ hoạt động khi có nắng hoặc có gió – mà là những nguồn như khí đốt, than đá, có thể là diesel hoặc thủy điện.”
Sản xuất điện ổn định sẽ giúp cân bằng những thời điểm cao điểm và thấp điểm, vốn khiến giá điện mùa đông tăng vọt trong những giai đoạn khô hạn.
“Nhưng một lần nữa, các chi tiết ở đây thực sự rất ít ỏi, chúng ta không biết những lựa chọn nào đang được xem xét, chúng ta cũng không có một lộ trình cụ thể cho những gì có thể được triển khai.”
Trong podcast, Daalder đã mổ xẻ thông báo này vì sự mơ hồ của nó và đặt câu hỏi liệu các giải pháp được đưa ra có thực sự giải quyết được vấn đề ngay từ đầu hay không.
Theo rnz.co.nz