Dự luật gây khó khăn hơn cho những nạn nhân bị lạm dụng bởi nhà nước có tiền sử phạm tội nghiêm trọng trong việc tiếp cận bồi thường đã được thông qua lần đọc đầu tiên.
Dự luật Hệ thống Bồi thường cho Nạn nhân Bị Lạm dụng trong Cơ sở Chăm sóc (Redress System for Abuse in Care Bill) thiết lập khuôn khổ pháp lý cho việc bồi thường, sau lời xin lỗi chính thức của Hoàng gia về những tổn hại kéo dài hàng thập kỷ.
Dự luật này mang đến cho các morehu (nạn nhân) khoản bồi thường tài chính, lời xin lỗi, quyền tiếp cận hồ sơ chăm sóc và dịch vụ pháp lý, cùng với dịch vụ tư vấn hoặc các dịch vụ hỗ trợ sức khỏe khác.
Tuy nhiên, những người đã bị giam giữ từ năm năm trở lên vì các tội bạo lực hoặc tình dục nghiêm trọng sẽ phải trải qua một quy trình đặc biệt.
“Điều này nhằm đảm bảo rằng việc cấp bồi thường tài chính cho những người đã phạm tội nghiêm trọng không làm mất uy tín của hệ thống bồi thường nhà nước,” Bộ trưởng phụ trách Erica Stanford phát biểu trước Quốc hội chiều nay.
“Một người phạm tội nghiêm trọng sẽ cần nộp đơn để trải qua một quy trình bổ sung do một người ra quyết định độc lập quản lý, người này sẽ xác định liệu họ có nhận được bồi thường tài chính hay không.
“Quy trình này được xây dựng dựa trên các khuôn khổ rất tương tự áp dụng cho các hệ thống bồi thường ở Úc và Scotland. Các hình thức bồi thường khác, như lời xin lỗi và hỗ trợ sức khỏe, vẫn sẽ được cung cấp.”
Bà Stanford cho biết chính phủ dự kiến quy trình đặc biệt này sẽ áp dụng cho khoảng 100 trường hợp mỗi năm.
“Điều này hoàn toàn không nhằm mục đích làm giảm nhẹ những hành vi lạm dụng mà các nạn nhân đó đã phải chịu đựng, nhưng như chúng tôi đã nêu trong lời xin lỗi chính thức, những tổn hại gây ra cho những người được chăm sóc bởi nhà nước đã gây ra hậu quả suốt đời và thay đổi cuộc đời họ.
“Tuy nhiên, chính phủ này cho rằng điều thực sự quan trọng là phải duy trì niềm tin của công chúng vào chương trình bồi thường, theo đó các khoản thanh toán bồi thường cho những người phạm tội nghiêm trọng sẽ được xem xét thông qua một quy trình riêng biệt và độc lập.”
Nghị sĩ Laura McClure của đảng ACT cho rằng thật không công bằng khi những người từng là nạn nhân của những kẻ lạm dụng nhà nước biết rằng kẻ lạm dụng họ có thể nhận được bồi thường tài chính.
“Ngay cả khi bạn bị lạm dụng tình dục, liệu điều đó có cho bạn quyền đi làm điều đó với người khác không? Chắc chắn là không. Liệu điều đó có cho bạn quyền tiếp tục phạm một tội ác bạo lực khác không? Chắc chắn là không.”
Bộ trưởng Casey Costello của đảng New Zealand First cho biết quy trình đặc biệt không có nghĩa là những nạn nhân bị kết án vì tội nghiêm trọng sẽ bị bỏ qua.
“Thực tế là khi bạn là nạn nhân của hành vi bạo lực và lạm dụng tình dục nghiêm trọng đó, bạn sẽ cảm thấy bị xúc phạm nếu nhà nước trả khoản bồi thường tài chính đáng kể cho kẻ phạm tội của bạn.
“Điều này không có nghĩa là trong dự luật này sẽ không có bồi thường. Nó chỉ nói rằng có một quy trình cần được áp dụng.”
Đảng Lao động, Đảng Xanh và Te Pāti Māori kịch liệt phản đối
Dự luật bồi thường đang được chuyển đến Ủy ban Tuyển chọn với sự ủng hộ từ các đảng cầm quyền, trong khi các đảng đối lập đã kịch liệt chỉ trích dự luật này là tàn nhẫn.
Nghị sĩ Willow-Jean Prime của Đảng Lao động mô tả dự luật là “thiếu đạo đức”, “hoài nghi” và là “một tín hiệu ngầm” gửi đến cử tri của chính phủ.
“Các nạn nhân có mọi quyền để cảm thấy thất vọng và bị chính phủ này bỏ qua. Thông báo bồi thường được quảng bá rầm rộ vào tháng 5 năm nay đã phớt lờ mọi khuyến nghị mà Ủy ban Hoàng gia đưa ra về một hệ thống bồi thường.
“Nó hoàn toàn bỏ qua những gì các nạn nhân mong muốn và kỳ vọng. Thay vào đó, chúng ta có một dự luật hoài nghi, được xây dựng kém cỏi, được đặt tên không chính xác là hệ thống bồi thường, mà chẳng làm được gì nhiều ngoài việc cho phép chính phủ một lần nữa trốn tránh trách nhiệm về những sai lầm mà nhà nước đã gây ra đối với trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn dễ bị tổn thương.”
Nghị sĩ Hūhana Lyndon của Đảng Xanh cho rằng dự luật đã phản bội ý định và uy tín của các khuyến nghị từ Ủy ban Hoàng gia điều tra về Lạm dụng trong Cơ sở Chăm sóc.
Bà Lyndon đã nêu ra lời khai của Toni Jarvis, người đã nói với Ủy ban Hoàng gia rằng tội phạm là một phần trong câu chuyện của ông, khi ông bị lạm dụng trong cơ sở chăm sóc của nhà nước và sau đó bị giam giữ.
“Những người đã phải chịu đựng trong cơ sở chăm sóc của nhà nước cuối cùng lại vào tù vì những gì họ đã phải chịu đựng,” bà Lyndon nói.
“Thay vì công lý, giờ đây chúng ta thấy sự chia rẽ giữa các nạn nhân; quyết định ai có thể tiếp cận bồi thường và ai không xứng đáng, và điều đó thực sự nặng nề khi bạn nghĩ về tác động thế hệ của việc lạm dụng trong cơ sở chăm sóc của nhà nước đối với whānau (gia đình), whaikaha (người khuyết tật), takatāpui (người LGBTQ+), te iwi Māori (người Māori), Pasifika (người Thái Bình Dương), những người trong cộng đồng của chúng ta vẫn đang bị tổn thương vào thời điểm này.”
Nghị sĩ Tākuta Ferris của Te Pāti Māori cho rằng dự luật đã phản bội các nạn nhân.
“Hệ thống đã hủy hoại họ rất lâu trước khi bất kỳ luật nào bị vi phạm. Nhiều bản án đó xuất phát từ chấn thương do chính những tổ chức mà dự luật này đang tìm cách bảo vệ gây ra.
“Việc từ chối bồi thường dựa trên cơ sở đó là từ chối trách nhiệm về những tổn hại mà Hoàng gia và nhà thờ đã gây ra ngay từ đầu.”
Dự luật Sửa đổi Pháp luật về Ứng phó với Lạm dụng trong Cơ sở Chăm sóc – giới thiệu các thay đổi nhằm cải thiện hệ thống chăm sóc – đã được thông qua lần đọc thứ ba chiều nay.
Theo rnz.co.nz