Bạn đã quen thuộc với việc tiết kiệm. Nhưng bạn đã từng nghe về “tiết kiệm báo thù” chưa?
Khi thế giới vẫn đang dần phục hồi sau những thay đổi trong thói quen chi tiêu hậu đại dịch, “tiết kiệm báo thù” được các chuyên gia nhận định là xu hướng tài chính mới nhất đang dần định hình.
Khác với “chi tiêu báo thù” – hành vi mọi người chi tiền vào những thứ không thực sự cần thiết sau một thời gian bị hạn chế, tiết kiệm báo thù là khi mọi người cố gắng bù đắp cho những thói quen tài chính kém cỏi của mình bằng cách cực kỳ tằn tiện.
Điều này có thể bao gồm từ một thử thách “không chi tiêu” vui vẻ cho đến một quyết định cắt giảm chi tiêu vĩnh viễn. Động lực có thể đến từ những lo ngại rộng hơn về nền kinh tế, an ninh việc làm, hoặc những nỗi lo cá nhân về việc đã chi tiêu quá mức.
Bà Liz Koh, người sáng lập Enrich Retirement, cho biết đây là một ví dụ khác về cách cảm xúc của con người có thể chi phối hành vi tài chính của họ.
Bà nói rằng việc mọi người tự thúc đẩy bản thân tiết kiệm một cách quyết liệt có thể xuất phát từ nỗi sợ hãi và sự bất ổn.
“Đó là bản năng tự nhiên để tích trữ khi lo sợ về tương lai.”
Tuy nhiên, bà cũng nhận định rằng một số người sẽ không thể thực hiện việc tiết kiệm “báo thù” này.
“Nhiều người đã mất việc làm hoặc doanh nghiệp của họ và đang vật lộn để tồn tại, chứ đừng nói đến việc tiết kiệm.”
Nhưng đối với những người khác, đây sẽ là một hành động có giới hạn.
“Có một giới hạn về thời gian mà mọi người có thể tiết kiệm ‘báo thù’, vì bạn không thể trì hoãn chi tiêu dài hạn trừ khi đó là những mặt hàng tùy ý cao. Tôi cho rằng đây sẽ là một giai đoạn tạm thời và sẽ kết thúc khi nỗi sợ hãi của mọi người được xoa dịu. Kiểu hành vi này chỉ làm chậm quá trình phục hồi kinh tế, vốn phụ thuộc vào sự trở lại của niềm tin và chi tiêu của người tiêu dùng.”
Chuyên gia marketing Bodo Lang từ Đại học Massey cho biết ý tưởng này có lý khi thời điểm khó khăn.
“Khi có sự chắc chắn và tâm lý người tiêu dùng lạc quan, họ sẽ có xu hướng chi tiêu nhiều hơn. Nhưng khi có sự bất ổn và tâm lý tiêu dùng tiêu cực, họ sẽ có nhiều khả năng chuẩn bị cho những thời điểm khó khăn sắp tới.
“Tỷ lệ tiết kiệm trong thời kỳ bất ổn cao hơn này có thể sẽ được điều chỉnh bởi lượng thu nhập khả dụng mà các hộ gia đình có. Những người có thu nhập khả dụng cao hơn sẽ có thể tiết kiệm nhiều hơn, trong khi những người có thu nhập khả dụng thấp hơn có khả năng tiết kiệm ít hơn, khiến họ dễ bị tổn thương hơn nếu có một cuộc khủng hoảng trong tương lai.”
Ông Chris Wilkinson, phát ngôn viên của First Retail Group, cho biết đầu tuần này rằng xu hướng này đang ảnh hưởng đến các nhà bán lẻ. Ông nói, nhiều người vẫn giữ thói quen được hình thành trong thời kỳ suy thoái là trả nợ nhanh hơn và hạn chế chi tiêu.
“Hành vi tiêu dùng đã trở nên khá ăn sâu do lãi suất cao… thay vì trở lại chế độ tiêu dùng. Sẽ cần thời gian để điều đó thay đổi.”
Tuy nhiên, trong khi mọi người có thể đang “tiết kiệm báo thù” ở nước ngoài, bằng chứng về mức độ diễn ra tại đây vẫn còn khá lẫn lộn.
Các hộ gia đình đã gửi 264,5 tỷ đô la vào các ngân hàng trong tháng 8. Con số này giảm nhẹ so với tháng 7 nhưng cao hơn đáng kể so với 249,2 tỷ đô la vào tháng 8 năm ngoái và 235,8 tỷ đô la của năm trước đó.
Jarrod Kerr, nhà kinh tế trưởng của Kiwibank, cho biết mọi người cũng đang trả nợ nhanh hơn. Ông nói, họ thường giữ nguyên mức trả nợ khi lãi suất vay mua nhà giảm.
Tuy nhiên, nhà kinh tế trưởng của Westpac, Kelly Eckhold, cho biết dữ liệu dường như cho thấy chi tiêu vẫn đang diễn ra – mặc dù chủ yếu vào hàng hóa lâu bền nên không được phản ánh trong dữ liệu GDP.
Miles Workman, nhà kinh tế cấp cao tại ANZ, đồng tình. Ông cho biết tỷ lệ tiết kiệm vẫn đang ở mức âm, điều này là bình thường đối với New Zealand. Ông nói rằng việc trả hết các khoản vay mua nhà đã tăng lên, điều này có thể cho thấy một số hộ gia đình đang chọn thanh lý các tài sản khác để trả nợ.
Theo rnz.co.nz