Bạn có cảm thấy việc duy trì các chi phí cơ bản ngày càng khó khăn hơn mỗi năm không? Bạn không đơn độc.
Chị Helen Gilby, một bà mẹ hai con ở Christchurch, chia sẻ rằng việc chi trả các nhu cầu cơ bản ngày càng khó khăn hơn mỗi năm.
“Các chi phí cơ bản, bạn chỉ có thể sắp xếp lại và cắt giảm đến một mức nào đó,” chị nói. “Khi tôi so sánh hóa đơn tiền điện từ tháng 5 đến tháng 7 năm nay với năm ngoái, chúng đã tăng khoảng 10%, và phí gia hạn bảo hiểm của tôi cũng cao hơn khoảng 20% trên tất cả các hợp đồng.”
Chị Gilby cho biết, ngân sách đi chợ của chị giờ đây không còn mua được nhiều như trước.
“Tôi liên tục phải xoay sở để đủ sống, thậm chí đã nghĩ đến việc tạm dừng đóng góp vào quỹ KiwiSaver để đối phó, nhưng điều đó có nghĩa là hy sinh an ninh tài chính tương lai để tồn tại ở hiện tại. Tôi cũng không tin tưởng nhiều rằng hệ thống lương hưu sẽ còn nguyên vẹn khi tôi đến tuổi nghỉ hưu.”
“Thật sự rất khó để liên tục theo dõi và tính toán mọi thứ khi bạn có thu nhập thấp, và điều đó trở thành một nguồn lo lắng thường trực.”
Là một phụ huynh đơn thân, chị cho biết ngay cả khi được tăng lương, số tiền thực nhận của chị cũng sẽ không tăng đáng kể do các mức khấu trừ áp dụng cho các khoản hỗ trợ của chính phủ.
Chị tính toán rằng, mặc dù bản thân không đạt mức thu nhập đó, nhưng một người ở vị trí của chị, nếu được tăng lương từ 100.000 đô la lên 130.000 đô la mỗi năm, thì sau thuế cũng chỉ nhận thêm khoảng 200 đô la mỗi tuần.
Dữ liệu từ Infometrics cho thấy thu nhập đã theo kịp – hoặc không theo kịp – chi phí sinh hoạt tăng cao trong những năm gần đây như thế nào.
Trong những năm ngay sau đại dịch Covid-19, các hộ gia đình có thu nhập thấp chịu áp lực lớn nhất, nhưng gần đây, gánh nặng đã chuyển sang cả những người có thu nhập cao hơn.
Kể từ năm 2020, không một ai tránh khỏi một năm mà mức tăng chi phí của họ lại lớn hơn mức tăng thu nhập.
Cụ thể:
- Năm 2022, thu nhập trung bình của nhóm 20% hộ gia đình có thu nhập thấp nhất tăng 9% so với mức tăng chi phí sinh hoạt. Trong khi đó, nhóm có thu nhập cao nhất tăng 4,9%.
- Năm 2023, khi tác động mạnh nhất của lạm phát được cảm nhận rõ rệt, các hộ gia đình có thu nhập thấp nhất chứng kiến chi phí tăng 3,5% so với thu nhập. Nhóm có thu nhập cao nhất chỉ có mức tăng chi phí so với thu nhập là 1,8%.
- Năm ngoái, nhóm 20% hộ gia đình có thu nhập thấp nhất có mức tăng thu nhập cao hơn chi phí 0,7%, và nhóm cận dưới tăng 1,3%. Hai nhóm 20% hộ gia đình có thu nhập cao nhất lại có mức tăng thu nhập thấp hơn mức tăng chi phí lần lượt là 1,7% và 1,3%.
Gareth Kiernan, chuyên gia dự báo trưởng của Infometrics, cho biết các hộ gia đình có thu nhập cao hơn bị ảnh hưởng nặng nề hơn bởi lãi suất, yếu tố này được ghi nhận trong dữ liệu nhưng không nằm trong chỉ số lạm phát CPI.
“Trong năm 2022 và 2023, mọi thứ đều tăng giá, rất khó để tránh khỏi,” ông nói.
Ông cho biết thị trường lao động vẫn đang suy yếu cùng lúc với một đợt lạm phát khác được cảm nhận “ở các lĩnh vực chi phí không thể tránh khỏi đối với người dân.”
“Trong năm nay, chúng ta có thể sẽ lại thụt lùi một chút về mặt trung bình.”
Ông David Verry, cố vấn tài chính tại North Shore Budgeting Services, nhận định rằng những người có thu nhập thấp vẫn đang chịu đựng nhiều nhất.
Một số người bị giảm thu nhập và không có gì lạ khi tiền thuê nhà chiếm 50-70% thu nhập sau thuế của họ. Ông cho biết, những người có thu nhập thấp thường phải gánh các khoản nợ có lãi suất, điều này thường đẩy họ vào tình thế khó khăn.
Một cố vấn tài chính khác, bà Shula Newland, cho biết việc tăng hóa đơn tiền điện đã gây ảnh hưởng nặng nề.
“Nhiều người nhận được hóa đơn tiền điện hơn 400 đô la – những hóa đơn khổng lồ.”
Bà nói thêm, các hộ gia đình có thu nhập thấp có xu hướng phải cắt giảm chi tiêu cho thực phẩm và các nhu yếu phẩm khác, trong khi các hộ gia đình có thu nhập cao hơn thì cắt giảm chi phí giải trí.
Theo Consumer NZ, 67% người dân liệt kê chi phí sinh hoạt là một trong ba mối lo ngại hàng đầu trong khảo sát gần đây nhất của họ, đây là một con số kỷ lục – tăng từ 65% vào tháng 4 và 58% một năm trước. Hóa đơn thực phẩm và tiền điện là những mối quan tâm chính.
Trong một số trường hợp, những thay đổi kinh tế khác cũng tạo ra sự khác biệt.
Khi chồng của Jess mất việc trong ngành dịch vụ công, sự chú ý của họ buộc phải tập trung vào ngân sách gia đình.
“Chúng tôi đã bị giảm thu nhập gia đình rất, rất nhiều,” cô nói.
Cặp vợ chồng hai con ở Wellington này, mà RNZ đồng ý không nêu tên, có một khoản tiết kiệm có thể giúp ích phần nào. Tuy nhiên, Jess cho biết, trong khi phải mất một thời gian rất dài để tích lũy số tiền đó, thì nó lại biến mất với tốc độ đáng sợ.
“Thử thách cơ bản là cố gắng cắt giảm càng nhiều càng tốt để số tiền đó biến mất chậm nhất có thể,” cô nói. “Chúng tôi may mắn có tiền tiết kiệm, nhưng đó là sự không chắc chắn thực sự về việc chúng tôi sẽ ở trong tình huống này bao lâu.”
Ngay khi biết chồng mất việc, họ đã cắt giảm chi tiêu không cần thiết. Họ cố gắng chỉ sử dụng xe điện và sạc vào ban đêm, cắt giảm đồ ăn mang về, cũng như cẩn thận hơn với chi tiêu thực phẩm và “phải nói không” với những yêu cầu tiền bạc của con cái tuổi teen.
“Chúng tôi khá may mắn vì có những thứ có thể cắt bỏ, như đồ ăn mang về và chúng tôi từng có người giúp việc.”
Giờ đây, khi những khoản chi như phí thể thao cho con cái đến, họ cảm thấy khá khác biệt. Cô cũng cố gắng trì hoãn chi tiêu, vì hy vọng việc giảm thu nhập chỉ là tạm thời.
“Giày đi làm của tôi đang hỏng dần và tôi nghĩ, nếu tôi dán lại, tôi có thể dùng thêm một tháng nữa và có lẽ như vậy là đủ. Tôi đoán điều này khá khác so với những người có thu nhập thấp và họ nghĩ rằng đây là cách mọi thứ sẽ diễn ra.”
Nếu họ buộc phải sống dựa vào một nguồn thu nhập trong thời gian dài hơn, cô nói rằng họ có thể phải xem xét lại liệu có thể xoay sở với khoản thế chấp hay không. Khi chồng cô tìm được việc mới, thu nhập có thể sẽ thấp hơn.
Họ cũng đang cố gắng cắt giảm hóa đơn tiền điện.
“Chúng tôi không quá mức, nhưng cố gắng hạn chế một chút thời gian tắm của bọn trẻ và suy nghĩ xem cần sưởi ấm phòng nào, những thứ tương tự.”
Jess cho biết, nhìn chung, nhiều người dường như vẫn đang gặp khó khăn.
“Tôi cảm thấy rất nhiều người đang ở trong tình cảnh của chúng tôi, kiểu như ‘chúng ta có cần mua cà phê bên ngoài không’ hay ‘tôi tự làm bữa trưa ở nhà mỗi ngày’,” cô nói. “Những người làm trong ngành dịch vụ công, ít nhất, ngay cả khi có việc làm, bạn cũng kiểu như, ‘tôi nên hành xử như thể tôi có thể không giữ được việc’.”
Theo rnz.co.nz