Chính phủ New Zealand vừa công bố một kế hoạch nhằm mở rộng hỗ trợ cho những người vô gia cư, giúp họ có được nhà ở xã hội trong bối cảnh quốc gia này đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nhà ở nghiêm trọng.
Thông báo này được đưa ra sau khi Báo cáo Thấu hiểu Tình trạng Vô gia cư được công bố, tiết lộ sự gia tăng đáng kể số người sống không nhà, bao gồm cả những người ngủ trong ô tô và trên đường phố.
Giai đoạn từ năm 2018 đến 2023 cho thấy số người sống không nơi trú ẩn đã tăng 37%, bất chấp việc sử dụng rộng rãi nhà ở khẩn cấp với chi phí hơn 1 tỷ đô la trong cùng thời kỳ.
Bộ trưởng Bộ Nhà ở Chris Bishop cho biết tình trạng vô gia cư đã là một vấn đề ở New Zealand trong nhiều thập kỷ, bắt nguồn từ một “hệ thống nhà ở đổ vỡ” và trở nên trầm trọng hơn trong thời kỳ kinh tế “khó khăn”.
Ông nói: “Rất khó để có được số liệu chính xác về những người sống không nơi trú ẩn vì những người trong hoàn cảnh này thường di chuyển và tránh tiếp xúc với các dịch vụ của chính phủ, nhưng rõ ràng việc ngủ vạ vật trên đường phố là một vấn đề thực sự”.
Hành động đầu tiên là mở rộng chương trình Nhà ở Ưu tiên (Housing First), với 7 triệu đô la được phân bổ trong năm tài chính này để tài trợ cho tối đa 300 căn nhà ở xã hội bổ sung dành cho những người đã tham gia Housing First nhưng vẫn còn ngủ vạ vật.
Housing First, được khởi xướng dưới thời chính phủ tiền nhiệm do Đảng Quốc gia lãnh đạo, được thiết kế để cung cấp nhà ở cho những người đã vô gia cư ít nhất một năm và thường đối mặt với các vấn đề phức tạp như sức khỏe tâm thần hoặc nghiện ngập.
Khi đã có nhà, các cá nhân sẽ nhận được sự hỗ trợ phù hợp trong suốt thời gian cần thiết.
Ông Bishop cho biết, các căn nhà ở xã hội bổ sung sẽ được thuê từ thị trường cho thuê tư nhân tại Auckland, Hamilton, Wellington và Christchurch.
“Việc thuê nhà hiện có là một lựa chọn có chủ đích – điều này có nghĩa là các nhà cung cấp Housing First có thể ngay lập tức ký hợp đồng thuê nhà và hỗ trợ người dân chuyển vào mà không bị chậm trễ do quá trình cấp phép và xây dựng.”
Bộ Nhà ở và Phát triển Đô thị đang phối hợp với các nhà cung cấp Housing First, những đơn vị cũng là nhà cung cấp nhà ở cộng đồng hoặc đã có mối quan hệ hợp tác, để nhanh chóng đảm bảo nhà ở phù hợp.
Thứ trưởng Bộ Nhà ở Tama Potaka cho biết hành động thứ hai là cung cấp thêm 10 triệu đô la tài trợ để hỗ trợ các dịch vụ, đặc biệt là những dịch vụ đã được thiết lập và chứng minh hiệu quả.
Ông nói: “Những dịch vụ này có thể sẽ được điều chỉnh theo từng địa điểm cụ thể – bởi vì những gì hiệu quả ở Christchurch có thể không hiệu quả ở Hamilton và ngược lại”.
Hành động thứ ba, đã được triển khai, là tăng cường hiệu quả của nhà ở chuyển tiếp, ông Potaka cho biết.
“Điều này có nghĩa là đảm bảo chúng ta có các cơ sở nhà ở chuyển tiếp phù hợp ở đúng địa điểm và với các nhà cung cấp thích hợp để đảm bảo có thể hỗ trợ tốt hơn nhu cầu.”
“Có thể sẽ có sự điều chỉnh lại số lượng chỗ ở dành cho các nhà cung cấp đã chứng minh được khả năng và sự sẵn lòng làm việc với những người vô gia cư.”
Các Bộ trưởng đã chỉ đạo các quan chức “tăng đáng kể” tỷ lệ lấp đầy bằng cách đảm bảo nhà ở nằm ở những khu vực có nhu cầu cao nhất, giảm thời gian luân chuyển giữa các người thuê và đẩy nhanh thời gian chuyển vào, ông nói thêm.
“Điều này sẽ giúp giảm số căn hộ bỏ trống và nhiều người vô gia cư hơn sẽ có nhà ở.”
Bộ Phát triển Xã hội sẽ được yêu cầu đánh giá tất cả những người nhận trợ cấp chuyển vào các căn nhà ở xã hội này vì lý do chính đáng để chuyển hướng khoản trợ cấp của họ nhằm đóng góp vào chi phí chỗ ở, theo hành động thứ tư mà ông Potaka công bố.
“Hầu hết những người ở nhà ở xã hội đều đóng góp 25% thu nhập của họ. Những người nhận trợ cấp ở nhà ở xã hội có thể chọn thanh toán khoản này thông qua việc khấu trừ trực tiếp từ trợ cấp – nhưng nhiều người lại chọn không làm vậy.”
Việc không thanh toán tiền thuê nhà trong một thời gian dài cuối cùng có thể dẫn đến chấm dứt hợp đồng thuê và trở thành vô gia cư. Việc thực hiện chuyển hướng trợ cấp khi có lý do chính đáng là một khuyến nghị từ một nhà cung cấp dịch vụ hỗ trợ người vô gia cư tuyến đầu.
Hành động thứ năm là khuyến khích nhân viên Bộ Phát triển Xã hội (MSD) sử dụng “quyền tự quyết lớn hơn” khi đánh giá các đơn xin nhà ở khẩn cấp.
Ông Potaka cho biết các yêu cầu để đủ điều kiện nhận nhà ở khẩn cấp sẽ không thay đổi.
Ông khẳng định: “Những yêu cầu đó là chắc chắn nhưng công bằng, và việc nới lỏng chúng có nguy cơ quay trở lại thảm họa nhà ở khẩn cấp kiểu nhà nghỉ dưới thời chính phủ tiền nhiệm, khi hàng ngàn gia đình và trẻ em bị buộc phải sống trong những phòng nhà nghỉ ẩm thấp suốt nhiều tháng, thậm chí nhiều năm”.
Mô hình nhà ở khẩn cấp kiểu nhà nghỉ đã tiêu tốn hơn 1 triệu đô la mỗi ngày vào thời điểm cao điểm và bị chỉ trích rộng rãi vì đã đặt các gia đình dễ bị tổn thương vào những nơi ở không an toàn, không phù hợp.
Mặc dù chính phủ đã thắt chặt các tiêu chí đủ điều kiện, nhưng các nhà phê bình cho rằng điều này đã góp phần làm gia tăng tình trạng vô gia cư trên đường phố.
Ông Potaka đã thừa nhận rằng “nhiều người” đã đưa ra mối liên hệ này, mặc dù ông không xác nhận điều đó.
Làm việc với Bộ trưởng Phát triển Xã hội Louise Upston, ông Potaka cho biết Chính phủ sẽ làm rõ hơn cho nhân viên rằng họ nên “cảm thấy được trao quyền để sử dụng phán đoán tốt và sự thông thường” khi quyết định liệu một người có đủ điều kiện hay không.
“Chính phủ cam kết cung cấp những ngôi nhà phù hợp, ở đúng nơi, với sự hỗ trợ thích hợp cho những người vô gia cư. Năm hành động này sẽ giúp thực hiện cam kết đó.”
Các hành động này sẽ bắt đầu ngay lập tức và dự kiến sẽ được triển khai phần lớn trong ba tháng tới.
‘Chưa thấm vào đâu’: Phe đối lập phản ứng với thông báo
Người phát ngôn về nhà ở của Đảng Lao động, Kieran McAnulty, cho rằng thông báo này là một “lời thừa nhận của Chính phủ rằng họ đã làm tình trạng vô gia cư trở nên tồi tệ hơn”.
Ông nói: “300 chỗ ở bổ sung trong khi họ đã đẩy hàng ngàn người khác ra đường sẽ chẳng thấm vào đâu so với thảm kịch mà họ đã tạo ra bằng cách phủ nhận sự cần thiết của nhà ở khẩn cấp và khiến việc tiếp cận nó trở nên khó khăn hơn”.
Người phát ngôn về nhà ở của Đảng Xanh, Tamatha Paul, cho rằng Chính phủ cần giải thích nguồn tài trợ đến từ đâu và tại sao nó chưa được chi tiêu để cung cấp hỗ trợ nhà ở.
Bà nói: “Cuộc khủng hoảng nhà ở ở Aotearoa đang vượt khỏi tầm kiểm soát giữa tình trạng nghèo đói và vô gia cư ngày càng gia tăng. Chính phủ này rõ ràng không có kế hoạch hay sự quan tâm nào để khắc phục nó”.
Theo 1news.co.nz