Cư dân Whangaparāoa và bộ tộc iwi đang kêu gọi cấm khai thác hải sản tại Vịnh Army của Auckland, bởi họ cho rằng “sự phong phú của sinh vật biển” từng tồn tại nay đã biến mất.
Bộ tộc iwi địa phương Ngāti Manuhiri đang xem xét đề nghị bộ trưởng áp đặt lệnh rāhui (lệnh cấm khai thác) hải sản tại khu vực này để tạo điều kiện cho hệ sinh thái phục hồi.
Ông Mark Lenton, cư dân lâu năm tại Vịnh Army và là người sáng lập nhóm “Bảo vệ các hồ đá Whangaparāoa”, cho biết trong hai năm qua, tình trạng cướp phá các hồ đá tại Vịnh Army đã diễn ra trên diện rộng. Nhiều nhóm người, đôi khi đi bằng xe buýt nhỏ, đã xuất hiện với đủ loại công cụ và xô chậu để thu hoạch tất cả các loại hải sản (kai moana) mà họ có thể tìm thấy.
Ông chia sẻ với Checkpoint rằng cần có hành động khẩn cấp để bảo vệ vịnh này và các bãi biển khác.
“Tôi đi bộ dọc các hồ đá hàng ngày và trước đây, nơi đây từng có rất nhiều sinh vật biển. Từ mùa hè năm ngoái, tôi bắt đầu thấy nhiều người hơn trên các ghềnh đá với xô và công cụ, lấy đi mọi thứ từ những hồ này.”
Ông cho biết đã chứng kiến những người này dùng kẹp và đục để gỡ ốc biển (limpets) và thậm chí dùng dây đàn piano để loại bỏ rong biển và hải quỳ khỏi các ghềnh đá.
“Tình trạng đánh bắt trộm diễn ra cả ngày lẫn đêm… nhưng tập trung nhiều hơn vào ban đêm.
“Họ đến bằng ô tô, đôi khi là xe buýt nhỏ, mang theo đủ loại công cụ và thiết bị.”
Tối Chủ nhật tuần trước, ông kể lại đã thấy một nhóm 15 người trên các ghềnh đá vào khoảng 8 giờ tối, và họ đã bị một số người dân địa phương chặn lại trước khi kịp lấy đi các sinh vật biển.
“Họ bắt sao biển, ốc biển, cua, hải quỳ, mọi thứ đều bị cho vào xô.
“Các hồ đá từng tràn đầy sự sống… giống như bất kỳ người New Zealand nào, tôi yêu đại dương và tình yêu đó bắt đầu từ những hồ đá này.”
Ông Lenton khẳng định tình trạng này cần phải chấm dứt và tin rằng lệnh rāhui có thể là giải pháp.
“Một lệnh rāhui sẽ rất tuyệt vời, và thứ hai, chúng ta cần một lệnh cấm hợp pháp kéo dài ít nhất hai năm, hạn chế mọi hoạt động thu gom tại các hồ đá trong khoảng thời gian đó.”
Ông thừa nhận hai năm có thể không đủ để sinh vật biển phục hồi hoàn toàn, nhưng cho rằng đây là một bước đi đúng hướng.
Theo ông Lenton, đây là cơ hội tốt để New Zealand và Cơ quan Thủy sản New Zealand (Fisheries NZ) thể hiện lập trường, cho thấy đất nước sẽ không dung thứ cho hành vi như vậy.
“Không nên có bất kỳ quy định nào vào năm 2025 cho phép mọi người cướp phá trơ trụi các hồ đá trên bất kỳ phần nào của bờ biển chúng ta.”
Bà Nicola Rata-MacDonald MNZM, Giám đốc điều hành của Ngāti Manuhiri, cho biết bộ tộc iwi này đã xem xét các lựa chọn bổ sung để bảo vệ động vật có vỏ và các loài taonga (kho báu) khác từ năm 2018.
“Đại dịch Covid-19 đã tạm thời làm gián đoạn cuộc thảo luận này, nhưng nhu cầu bảo vệ đã trở nên cấp bách khi áp lực lên các rạn đá và khu vực triều cường của chúng tôi ngày càng tăng.
“Mặc dù rāhui tự thân không phải là một lệnh cấm hợp pháp, nhưng nó hoạt động song song với luật pháp. Cả hai cùng tạo nên sức mạnh của cả tập quán văn hóa và quy định của chính phủ.
“Đó là lý do tại sao điều quan trọng là tất cả chúng ta – iwi, các cơ quan và cộng đồng rộng lớn hơn – phải cùng nhau thực hiện rāhui và lệnh cấm, để đại dương (moana) và các loài taonga của chúng ta có cơ hội phục hồi.”
Bà Rata-MacDonald cho biết iwi đang tìm cách đóng cửa toàn bộ bờ biển phía đông của Khu vực Hội đồng địa phương Rodney và Khu vực Hội đồng địa phương Hibiscus and Bays.
“Khi đơn của chúng tôi được nộp, Bộ trưởng sẽ xem xét và phê duyệt. Chúng tôi đang đề xuất thời gian cấm tối đa là hai năm, mặc dù quyết định cuối cùng thuộc về Bộ trưởng.”
Bà cho biết, việc thực thi sẽ là trách nhiệm của Cơ quan Thủy sản New Zealand.
“Một cách mà công chúng có thể đóng góp là đăng ký trở thành sĩ quan thủy sản danh dự, điều này giúp tăng cường nỗ lực bảo vệ. Đồng thời, các kaitiaki (người bảo vệ) và tình nguyện viên của chúng tôi sẽ tập trung vào giáo dục và nâng cao nhận thức – làm việc với cộng đồng để xây dựng sự hiểu biết và ủng hộ cho lệnh cấm.”
Ông Andre Espinoza, Giám đốc khu vực phía Bắc của Cơ quan Thủy sản New Zealand, cho biết ông rất cảm kích thông tin từ công chúng liên quan đến bất kỳ hoạt động đánh bắt cá trái phép nào bị nghi ngờ.
Tuy nhiên, ông lưu ý rằng tỷ lệ tuân thủ của những người câu cá giải trí ở Auckland khi được kiểm tra là 94%.
Người dân có thể báo cáo bất kỳ hoạt động đánh bắt cá đáng ngờ hoặc bất hợp pháp nào bằng cách gọi số 0800 4 POACHER (0800 47 62 24).
Theo rnz.co.nz