Việc phát hiện tổ ong bắp cày chân vàng ở Auckland đang gây lo ngại. Giáo sư sinh thái học Phil Lester của Đại học Victoria giải thích cách tất cả chúng ta có thể giúp ngăn chặn sự lây lan của chúng. Đã có năm trường hợp được xác nhận cho đến nay. Hai trong số đó là các tổ nhỏ, cách nhau hơn một kilomet, cho thấy có khả năng còn nhiều tổ khác trong khu vực.
Tại sao chúng ta phải lo lắng? Loài ong bắp cày này là mối lo ngại nghiêm trọng đối với tất cả người dân New Zealand.
Ong bắp cày chân vàng là loài săn mồi hung hãn và có thể sinh sôi nảy nở rất nhanh. Chúng đe dọa sức khỏe con người, đa dạng sinh học và đặc biệt là ong mật.
Ong bắp cày chân vàng (Vespa velutina) vô tình được đưa vào Pháp năm 2004. Sau đó, chúng lây lan nhanh chóng, khoảng 100 kilomet mỗi năm, và đã thiết lập quần thể trên khắp nước Pháp vào năm 2017.
Tổ ong bắp cày chân vàng non có thể nhỏ bằng quả bóng tennis và xuất hiện chỉ trong vài ngày.
Loài ong bắp cày này hiện đã phát triển mạnh ở Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Đức và các quốc gia châu Âu khác. Chúng được phát hiện lần đầu tiên ở Vương quốc Anh vào năm 2016, và phạm vi dự kiến của chúng mở rộng xa về phía bắc tới Scotland.
Sự thành công của chúng ở châu Âu cho thấy chúng có thể phát triển mạnh trên phần lớn New Zealand. Ở một số khu vực châu Âu, mật độ lên tới 13 tổ trên mỗi kilomet vuông đã được ghi nhận, với các tổ trưởng thành chứa hàng nghìn ong thợ. Một số thậm chí còn đạt tới 13.000 cá thể.
NGUY CƠ ĐỐI VỚI CON NGƯỜI VÀ SINH VẬT THỤ PHẤN
Con người có thể tử vong do bị ong bắp cày đốt. Ong bắp cày chân vàng sẽ hung hãn bảo vệ tổ của chúng và được biết là đã tấn công người ngay cả từ khoảng cách hàng trăm mét.
Ở một số nơi tại châu Âu, chúng hiện được coi là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây sốc phản vệ, với nhiều vết đốt có khả năng dẫn đến suy đa tạng. Cũng có báo cáo về các trường hợp tổn thương mắt, đặc biệt khi những người có ý tốt cố gắng phá hủy tổ. Ong bắp cày có thể phun nọc độc vào mắt xuyên qua tấm che của bộ đồ nuôi ong.
Chế độ ăn của chúng bao gồm một tỷ lệ đáng kể ong mật. Một nghiên cứu ở châu Âu cho thấy 40% con mồi của chúng là ong mật, 30% là ruồi và phần còn lại bao gồm các loài ong bắp cày và sinh vật thụ phấn khác.
Ở một số khu vực chịu áp lực cao ở châu Âu, những người nuôi ong đã báo cáo tổn thất lên tới 80% số tổ ong của họ một khi ong bắp cày chân vàng đã thiết lập quần thể. Mức tổn thất tổ ong điển hình hơn là khoảng 30%. Những người nuôi ong châu Âu đã phải dùng đến các biện pháp kiểm soát tuyệt vọng – một số thậm chí còn đứng bên ngoài tổ ong của họ với vợt cầu lông, đập những con ong bắp cày khi chúng lượn lờ gần lối vào tổ. Khi săn ong mật, ong bắp cày lượn lờ bên ngoài lối vào tổ, chờ đợi những con ong mệt mỏi trở về từ chuyến đi kiếm ăn. Ong bắp cày tóm lấy con ong giữa chuyến bay, giết chết nó và mang xác về tổ làm thức ăn. Nếu ong cảm nhận được ong bắp cày, chúng có thể ngừng kiếm ăn hoàn toàn, ở lại bên trong tổ – một hành vi được gọi là “tê liệt kiếm ăn”.
Ong mật (ảnh minh họa).
Ong bắp cày chân vàng gây ra mối đe dọa nghiêm trọng cho cả sinh vật thụ phấn bản địa và du nhập, cũng như chính quá trình thụ phấn.
Những người nuôi ong ở Vương quốc Anh đang vô cùng lo lắng, với các báo cáo về số lượng tổ kỷ lục trong năm nay, với sự xâm nhập lan rộng tới phía bắc Yorkshire. Một tổ có thể tiêu thụ khoảng 11 kilogram côn trùng trong một mùa.
HÀNH ĐỘNG NHANH CHÓNG LÀ CHÌA KHÓA ĐỂ TIÊU DIỆT
Đã có năm trường hợp ong bắp cày được xác nhận ở Auckland cho đến nay. New Zealand đặc biệt dễ bị tổn thương trước các cuộc xâm nhập của ong bắp cày và ong vò vẽ.
Không giống như Vương quốc Anh và châu Âu, đa dạng sinh học của chúng tôi không phát triển cùng với ong vò vẽ hoặc ong bắp cày xã hội. Các loài côn trùng bản địa của chúng tôi không có cơ chế phòng thủ tự nhiên hoặc đồng tiến hóa. Thêm vào đó là khí hậu ôn hòa, ấm áp của chúng tôi, và không có gì ngạc nhiên khi chúng tôi đã có một số mật độ tổ ong vò vẽ cao nhất thế giới và giữ kỷ lục thế giới về tổ ong vò vẽ lớn nhất, dài 3,7 mét.
Ong bắp cày có thể sẽ trở nên phổ biến và gây thiệt hại nặng nề nếu chúng thiết lập quần thể ở đây. Nếu có bất kỳ cơ hội nào để tiêu diệt, chúng ta phải thực hiện ngay bây giờ. Ong bắp cày xâm lấn và ong vò vẽ xã hội rất khó tiêu diệt, nhưng điều đó đã từng được thực hiện trước đây. Tại Hoa Kỳ, một chương trình loại bỏ ong bắp cày khổng lồ châu Á (Vespa mandarinia) dường như đã thành công.
Gần hơn, ong vò vẽ Đức đã được tiêu diệt thành công khỏi quần đảo Chatham. Và Tây Ban Nha ít nhất đã tạm thời ăn mừng việc tiêu diệt ong bắp cày chân vàng khỏi đảo Mallorca – mặc dù các quần thể sau đó đã được tái phát hiện.
Chìa khóa thành công trong bất kỳ chương trình tiêu diệt nào là hành động sớm, khi các quần thể vẫn còn nhỏ và cục bộ.
Khoa học công dân đã đóng một vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm và nỗ lực tiêu diệt nhiều loài xâm lấn, bao gồm cả những loài ong bắp cày này. Chúng ta phải tìm các tổ ong bắp cày để phá hủy chúng, và điều quan trọng là phải làm như vậy sớm trong năm, trước khi các ong chúa và ong đực mới được sản xuất vào mùa thu.
Việc bẫy và báo cáo các trường hợp nhìn thấy của công chúng đã chứng tỏ là vô giá ở nước ngoài. Chúng ta cần mọi người tham gia và theo dõi những loài ong bắp cày này ngay bây giờ.
Các loại bẫy đã được thiết kế đặc biệt cho ong bắp cày chân vàng ở châu Âu, và Bộ Công nghiệp Cơ bản nên triển khai chúng ở đây. Nhưng các loại bẫy tự chế từ chai nhựa, cắt đôi với phần trên lộn ngược, cũng có thể hoạt động. Ong bắp cày bị thu hút bởi nhiều loại thức ăn vào mùa xuân, bao gồm protein như cá hoặc thịt, và thậm chí cả bia.
Nếu bất kỳ quốc gia nào có thể phát hiện sớm loài ong bắp cày này, đó chính là New Zealand. Truyền thống cảnh giác của công chúng và cam kết bảo vệ đa dạng sinh học độc đáo của chúng ta sẽ mang lại lợi ích lớn ngay bây giờ.
Bạn có thể báo cáo bất kỳ trường hợp nghi ngờ nhìn thấy nào trực tuyến tại report.mpi.govt.nz hoặc gọi đường dây nóng về dịch hại và bệnh ngoại lai theo số 0800 809 966.
Bài viết này được tái bản từ The Conversation theo giấy phép Creative Commons.
Theo 1news.co.nz