Chính phủ đang đề xuất những thay đổi nhằm đơn giản hóa quy trình cấp bằng lái xe, trong đó có việc loại bỏ bài thi lấy bằng lái đầy đủ (full licence test). Tuy nhiên, với việc hơn một phần ba số tài xế trượt bài thi này, các chuyên gia đang bày tỏ quan ngại sâu sắc.
Gần 40% người dân New Zealand trượt bài thi lấy bằng lái đầy đủ ngay trong lần đầu tiên, khiến các chuyên gia đặt câu hỏi về lý do chính phủ muốn bãi bỏ bài thi này.
Dự kiến, thông báo chính thức về kế hoạch này sẽ sớm được đưa ra, và những thay đổi cuối cùng sẽ có hiệu lực vào giữa năm tới.
Trong số các thay đổi được Bộ trưởng Giao thông Vận tải Chris Bishop công bố lần đầu vào tháng 4, có việc bãi bỏ bài thi lấy bằng lái đầy đủ, giảm số lần kiểm tra thị lực, áp dụng quy định về hồ sơ lái xe sạch và giới hạn nồng độ cồn bằng 0 đối với tất cả tài xế học viên và tài xế có bằng lái hạn chế.
Trọng tâm chính của đề xuất là hiệu quả – Bộ trưởng Bishop cho biết ông muốn việc cấp bằng lái đầy đủ trở nên dễ tiếp cận, hiệu quả và hợp túi tiền hơn. Tuy nhiên, công ty bảo hiểm AA lo ngại rằng những thay đổi này chưa đủ để cải thiện an toàn giao thông.
Ông Dylan Thomsen, người phát ngôn về an toàn giao thông của AA, cho biết: “Chúng tôi thực sự muốn thấy một sự tập trung hơn vào việc ‘hãy thực sự cố gắng nâng cao tiêu chuẩn và chất lượng lái xe của chúng ta ở New Zealand’.
“Đừng chỉ cố gắng không làm an toàn giao thông tệ hơn, hãy cố gắng làm cho nó tốt hơn.”
New Zealand là một trong những quốc gia phát triển có tỷ lệ an toàn giao thông đường bộ ở thanh thiếu niên tệ nhất. Năm 2023, các tài xế trong độ tuổi từ 15-24 đã gây ra 75 vụ tai nạn chết người. Gần 90 người trong cùng độ tuổi này đã tử vong và hơn 600 người bị thương nặng.
Ông Thomsen cho rằng một yếu tố đóng góp lớn là hệ thống cấp bằng lái của New Zealand, bởi vì mặc dù hiện tại chúng ta có hai bài kiểm tra thực hành – điều mà nhiều quốc gia khác không có – nhưng lại ít chú trọng đến việc chuẩn bị và đào tạo.
Ông nói: “Chúng ta là một trường hợp ngoại lệ lớn khi việc lấy bằng lái xe ở đây nhanh và dễ dàng hơn so với bất kỳ quốc gia nào khác trên thế giới.”
Ông Thomsen cho biết tất cả các quốc gia khác mà AA đã nghiên cứu đều yêu cầu số giờ thực hành có giám sát tối thiểu mà người học phải hoàn thành trước khi có thể nhận bằng lái.
Ông nói: “Vì vậy, chúng tôi nghĩ New Zealand nên làm theo, và chúng tôi muốn chính phủ quy định rằng ‘là một người học lái, bạn cần tích lũy ít nhất 60 giờ thực hành trước khi có thể tham gia bài thi bằng lái hạn chế’.”
Ông Thomsen cũng bổ sung rằng AA đề xuất kéo dài thời gian giữ bằng lái học viên từ sáu tháng lên 12 tháng.
Ông Mark Revill-Johnson, chủ tịch Viện Giáo dục Lái xe New Zealand và cũng là một giáo viên dạy lái xe, cho biết các thay đổi được đề xuất gần như không chú trọng đến đào tạo. Với khoảng 40% người trượt bài thi lấy bằng lái đầy đủ, ông không ủng hộ việc bãi bỏ bài thi này.
“Nếu nhìn từ góc độ của một giáo viên hướng dẫn, tôi mong đợi rằng một người tham gia bài kiểm tra lái xe sẽ thể hiện tốt nhất có thể. Vậy nếu 39% số người trượt ngay cả khi họ đang cố gắng hết sức, thì những người đó sẽ lái xe như thế nào khi không có giám sát, không trong bài kiểm tra?”
Ông Revill-Johnson đồng ý với AA rằng việc áp dụng số giờ lái xe có giám sát bắt buộc đối với những người có bằng lái học viên và bằng lái hạn chế sẽ góp phần lớn vào việc nâng cao năng lực lái xe và an toàn giao thông.
Ông nói: “Thực tế là ngồi trong xe và lái là một trong những cách tốt nhất để tích lũy kinh nghiệm, và điều đó luôn cần được giám sát trong giai đoạn đầu, bởi vì điều mà tài xế mới thiếu chính là kinh nghiệm để nhận biết liệu có điều gì đó sắp xảy ra sai sót hay không.”
Ông Revill-Johnson cho rằng những giờ thực hành đó nên là sự kết hợp giữa việc lái xe cùng cha mẹ và một giáo viên hướng dẫn.
“Người chuyên nghiệp có thể nhận ra một số chi tiết nhỏ hơn và một số kỹ thuật có thể gây ra vấn đề.
“Nhưng tôi không ngây thơ đến mức đề xuất mọi người sẽ trả tiền cho 120 giờ học với một giáo viên dạy lái xe; thời gian thực hành sau tay lái mới là điều quan trọng, vì vậy thời gian với mẹ hoặc cha cũng rất cần thiết,” ông nói.
Ông cũng cho rằng cần có một cấu trúc rõ ràng hơn về những gì tài xế cần học trước khi được phép lái xe trên đường mà không có giám sát.
Ông nói: “Hãy đảm bảo rằng họ có thể lái xe trong tình huống đường cao tốc, đảm bảo họ có thể lái xe trên đường nông thôn tốc độ cao, đảm bảo họ có thể lái xe vào ban đêm, đảm bảo họ có thể lái xe trong điều kiện thời tiết xấu và trong các tình huống đô thị.”
Ông cho biết hầu hết các lỗi mà ông thấy hàng ngày đều dễ dàng khắc phục.
“Các phán đoán về việc có nên đi hay không tại một giao lộ… chúng ta thường thấy những người có thể chọn một khoảng trống an toàn trong khu vực 50km/h nhưng sau đó lại gặp khó khăn trong việc điều chỉnh nhận thức của họ với tốc độ cao hơn khi ra đường trường.”
Ông Revill-Johnson hiểu rằng mô hình cấp bằng lái xe kiểu này có thể phát sinh thêm chi phí và yêu cầu về thời gian, nhưng ông khẳng định đây là một thay đổi đáng giá nếu nó đồng nghĩa với việc giảm số người chết vì tai nạn giao thông.
“Bạn định giá cuộc sống của con mình bao nhiêu?
“Chúng ta sẽ để chúng ra đường mà không được chuẩn bị kỹ lưỡng, hay chúng ta sẽ chuẩn bị cho chúng tốt nhất có thể?”
Theo rnz.co.nz