New Zealand đang đối mặt với thách thức lớn khi hàng trăm cây cầu trên mạng lưới đường bộ quốc gia đã vượt quá tuổi thọ thiết kế và cần được thay thế khẩn cấp để chống chọi với các hiện tượng thời tiết cực đoan, đặc biệt là siêu bão.
Theo tài liệu từ Waka Kotahi (Cơ quan Giao thông Vận tải New Zealand):
- Mạng lưới đường cao tốc quốc gia có 887 cây cầu đã hơn 80 năm tuổi.
- 17 trong số đó bị xuống cấp nghiêm trọng đến mức phải áp dụng hạn chế tốc độ hoặc trọng tải.
- Chỉ 6 cây cầu trong số này hiện đang được lên kế hoạch thay thế.
- 39 cây cầu trên mạng lưới đường cao tốc đã vượt qua tuổi 100.
- Con số này chưa bao gồm các cây cầu địa phương, vốn là tuyến đường duy nhất ra vào của một số cộng đồng.
- Một nhà kinh tế khí hậu nhấn mạnh rằng việc thay thế cầu phải được xây dựng để chống chọi với siêu bão lớn tiếp theo.
Khi siêu bão Gabrielle ập đến Bờ Đông, bà Tui Warmenhoven đứng trước một lựa chọn khó khăn. Bà có thể ở lại Bệnh viện Gisborne với người cha vừa bị đau tim nghiêm trọng, hoặc trở về nhà để giúp đỡ cộng đồng của mình ở Ruatoria vượt qua cơn bão sắp tới, trong đó có cả người mẹ cũng mắc bệnh tim.
“Tôi đã để cha lại với anh trai và không hề hay biết, đó là lần cuối cùng tôi được gặp ông, vì ông đã qua đời”, bà kể. “Cháu trai và con trai tôi gọi điện từ bệnh viện, chúng khóc nức nở.”
Vào thời điểm đó, cơn bão đã phá hủy cầu Hikuwai số 1 trên Quốc lộ 35, tuyến đường nối Gisborne với Ruatoria.
Con rể của bà đã cố gắng đưa bà đến đám tang bằng cách đi đường vòng, phải dùng xẻng và cưa máy để dọn đường.
“Những hố lớn trên đường, cây cối đổ ngổn ngang, bùn đất, rác thải… mọi thứ thật kinh khủng, và tôi phải cố gắng chịu đựng nỗi đau mất cha”, bà nói.
Cầu Hikuwai số 1 đang được thay thế trong khuôn khổ công tác khắc phục hậu quả bão, nhưng bà Warmenhoven lo lắng hơn về một cây cầu khác – cầu Rotokautuku bắc qua sông Waiapu. Cây cầu này nối phần phía bắc cộng đồng Ngāti Porou của bà với các dịch vụ thiết yếu tại thị trấn Ruatoria.
Cây cầu đó đã bị hư hại trong siêu bão và bà cho biết, nếu nó bị cuốn trôi trong cơn bão lớn tiếp theo, một nửa cộng đồng của bà sẽ không thể tiếp cận thuốc men, cửa hàng, trường học hoặc lực lượng ứng phó khẩn cấp.
Các tài liệu chính thức cho thấy 39 cây cầu trên mạng lưới đường cao tốc quốc gia đã vượt qua tuổi 100. Đến năm 2030, con số này sẽ tăng lên 260 cây cầu và đến năm 2039 là 500 cây cầu.
Mười ba cây cầu ít nhất 50 tuổi – được mô tả trong tài liệu là đang “thoi thóp” – đã được ưu tiên thay thế vào năm 2027. Waka Kotahi cảnh báo rằng họ sẽ cần thêm kinh phí trước năm 2030 để thực hiện các công việc tiếp theo. Nếu không, cơ quan này cảnh báo đất nước sẽ phải đối mặt với một chương trình thay thế “không thực tế”.
Trong số 887 cây cầu đã hơn 80 năm tuổi, cơ quan này nói với RNZ rằng 17 cây cầu được coi là xuống cấp nghiêm trọng đến mức phải áp dụng hạn chế tốc độ hoặc trọng tải.
Chỉ có 6 trong số này hiện đang được lên kế hoạch thay thế, chiếm chưa đến 1% số cầu “lão hóa” trên mạng lưới đường cao tốc quốc gia. Con số này chưa bao gồm bất kỳ cây cầu cũ nào nằm ngoài mạng lưới đường cao tốc, như cầu Rotokautuku, được xây dựng vào năm 1964.
Nhà kinh tế khí hậu Belinda Storey cho biết, việc xây dựng các cây cầu thay thế có khả năng chống chọi với siêu bão lớn tiếp theo là vô cùng quan trọng.
“Vì chúng ta đang có một làn sóng các cây cầu cần được thay thế, chúng ta có cơ hội để xây dựng chúng đủ kiên cố để chống chịu với khí hậu tương lai”, bà nói. “Nếu chúng ta chỉ xây dựng lại chúng dựa trên khí hậu cũ và những giả định về số lượng sự kiện cực đoan trong quá khứ, chúng ta đang khiến chúng dễ dàng thất bại trong tương lai.”
Bà Storey cho rằng sự thiếu chuẩn bị của đất nước trước siêu bão Gabrielle cho thấy mô hình khí hậu mà chính phủ sử dụng tốt hơn trong việc nắm bắt các giá trị trung bình, hơn là những sự kiện cực đoan đang thay đổi nhanh chóng theo nhận định của các nhà khoa học.
Bà cũng nhấn mạnh rằng cầu trên các tuyến đường cao tốc không phải là tất cả những gì quan trọng khi nói đến việc cứu người. “Chúng ta mong đợi có thể giúp đỡ hàng xóm của mình”, bà nói. “Ngoài các tuyến đường cao tốc, chúng ta có những cây cầu có thể là tuyến đường duy nhất dẫn vào một cộng đồng và chúng có thể bị cuốn trôi.”
Waka Kotahi cho biết các tiêu chuẩn thiết kế cầu mới của họ đã tính đến mực nước sông dâng cao do biến đổi khí hậu, dựa trên hướng dẫn của Bộ Môi trường và hội đồng địa phương.
“Việc sửa chữa và thay thế cầu được ưu tiên và lập chương trình thông qua Chương trình Giao thông Đường bộ Quốc gia (NLTP), tập trung vào các công trình đã hết tuổi thọ sử dụng”, cơ quan này cho biết. “Quá trình ưu tiên xem xét nhiều yếu tố, bao gồm tình trạng tài sản, an toàn, chức năng và tầm quan trọng của mạng lưới, cũng như mức độ thiết yếu của từng cây cầu.”
Cầu Hikuwai mới sẽ hoàn thành vào giữa năm 2026, trong khi cầu Rotokautuku đã được gia cố vào năm ngoái, như một phần của công tác khắc phục hậu quả bão.
Theo rnz.co.nz