Thủ tướng Christopher Luxon đang tham khảo ý kiến về việc liệu có nên liệt Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) vào danh sách tổ chức khủng bố hay không, sau khi Úc đưa ra quyết định tương tự.
Tuy nhiên, ông Luxon tỏ ra ít chắc chắn hơn về việc liệu New Zealand có theo chân Úc trục xuất đại sứ Iran hay không.
Vào thứ Ba, Thủ tướng Úc Anthony Albanese đã xác nhận ông sẽ trục xuất đại sứ Iran tại Úc, ông Ahmad Sadeghi.
Chính phủ Úc cho biết Iran đứng sau các vụ tấn công bằng hỏa hoạn vào nhà hàng thức ăn nhanh Lewis’ Continental Kitchen ở Sydney vào tháng 10 và Giáo đường Do Thái Adass ở Melbourne vào tháng 12.
Đây là lần đầu tiên Úc trục xuất một đại sứ trong thời kỳ hậu chiến.
Úc cũng sẽ ban hành luật để liệt Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran vào danh sách tổ chức khủng bố.
Iran đã bác bỏ các cáo buộc này.
Vào thứ Sáu, ông Luxon đã lên án các vụ tấn công.
Ông nói: “Chúng tôi hoàn toàn lên án những gì đã xảy ra ở Úc. Việc Iran, với tư cách là một cường quốc nước ngoài, đã dàn dựng các cuộc tấn công bài Do Thái trong môi trường nội địa của Úc là hoàn toàn không thể chấp nhận được và đáng ghê tởm.”
Ông Luxon cho biết các quan chức cũng đã có cuộc trò chuyện “khá trực tiếp, khá thẳng thắn” với đại sứ Iran tại New Zealand, ông Reza Nazar Ahari, để chỉ trích các vụ tấn công.
Ông Luxon nhấn mạnh sự cần thiết của đối thoại
Tuy nhiên, câu hỏi liệu có nên theo chân Úc trục xuất đại sứ hay không là một vấn đề phức tạp, vì việc duy trì các kênh đối thoại là điều cần thiết.
New Zealand cũng đã chống lại áp lực trục xuất các đại sứ từ Nga và Israel, với lý do cần phải duy trì đối thoại.
Ông Luxon nói: “Đây không phải là điều được thực hiện một cách nhẹ nhàng, bởi vì chúng tôi muốn duy trì các kênh đối thoại, và chúng tôi thực sự đã lên án các hành động của Iran và đã truyền đạt điều đó rất mạnh mẽ tới đại sứ Iran tại New Zealand vào ngày hôm qua.”
Úc là đồng minh chính thức duy nhất của New Zealand, nhưng ông Luxon cho biết New Zealand không cần ý kiến của Úc về vấn đề này, vì hai quốc gia “trực giác” đã có sự đồng điệu.
Ông cho biết việc liệt IRGC vào danh sách tổ chức khủng bố là một quá trình phức tạp, nhưng ông đã yêu cầu được tư vấn.
“Thực tế nó khá phức tạp, như quý vị thấy, người Úc thực sự phải trải qua một quy trình lập pháp để biến điều đó thành hiện thực.”
Tại New Zealand, quyết định về việc liệu có liệt một thực thể vào danh sách tổ chức khủng bố hay không thuộc về Thủ tướng đương nhiệm.
Ví dụ, ngay trước cuộc bầu cử vào tháng 10 năm 2023, Chris Hipkins đã tìm kiếm lời khuyên về việc liệt Hamas vào danh sách tổ chức khủng bố, và sau đó ông Luxon đã hành động theo vào tháng 2 năm 2024.
Ông Luxon nói: “Thực tế, việc trải qua một quy trình chỉ định khủng bố khá phức tạp, vì vậy chúng tôi sẽ tham khảo ý kiến về tất cả những điều đó, và đó là những việc chúng tôi sẽ giải quyết.”
Đại sứ quán Úc tại Tehran hiện đã đình chỉ hoạt động và chuyển toàn bộ nhân viên ngoại giao sang một quốc gia khác.
New Zealand chia sẻ một tòa nhà với Úc tại Tehran.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao và Thương mại cho biết đại sứ quán New Zealand tại Tehran vẫn mở cửa.
Ông Luxon cho biết Bộ Ngoại giao và Thương mại sẽ tiến hành phân tích rủi ro cho các nhân viên ngoại giao tại Iran.
Theo rnz.co.nz