Giám đốc cảnh sát, Bộ trưởng cảnh sát và nghiệp đoàn cảnh sát đều bày tỏ mong muốn trang bị camera gắn người cho các sĩ quan. Vậy tại sao đến nay điều này vẫn chưa thành hiện thực? Tại nhiều quốc gia khác, hình ảnh từ camera gắn người thường được sử dụng trong các cuộc điều tra sau những vụ nổ súng liên quan đến cảnh sát, chẳng hạn như trường hợp của Tom Phillips, người cha mất tích ở Marokopa, đã bị bắn chết vào thứ Hai sau khi nổ súng và làm trọng thương một cảnh sát, hoặc vụ cảnh sát bắn chết một phụ nữ ở Christchurch tháng trước. Tuy nhiên, dù nhiều bên ủng hộ việc triển khai camera – và một số cơ quan khác của New Zealand đã sử dụng công nghệ này – cảnh sát vẫn chưa áp dụng chúng. Dưới đây là tình hình hiện tại.
VÌ SAO ĐẾN NAY VẪN CHƯA ĐƯỢC TRANG BỊ?
Vấn đề này đã được thảo luận ít nhất sáu năm qua. Giám đốc Cảnh sát Richard Chambers cho biết ông coi camera gắn người là một ưu tiên cần triển khai cho lực lượng tuyến đầu. Ông chia sẻ với RNZ: “Công việc đang được tiến hành để khám phá các lựa chọn thực hiện, đồng thời xem xét các vấn đề pháp lý, quyền riêng tư và hoạt động mà điều này sẽ đặt ra.”
Gần hai năm trước, vào cuối tháng 9 năm 2023, Chủ tịch Hiệp hội Cảnh sát Chris Cahill đã nói với tờ New Zealand Herald rằng các thành viên của hiệp hội ủng hộ công nghệ này và việc áp dụng chúng “chỉ là vấn đề thời gian chứ không phải có hay không”. Tuy nhiên, theo báo Stuff, vào năm 2018, một cuộc đánh giá về việc triển khai camera gắn người đã bị lặng lẽ hủy bỏ.
Ông Cahill cho biết: “Có một số vấn đề then chốt cần được giải quyết, rõ ràng nhất là làm thế nào để chi trả cho các camera và làm thế nào để đáp ứng chi phí lưu trữ dữ liệu liên tục?” Tuy nhiên, ông Cahill cũng nhấn mạnh rằng các thiết bị này có thể cung cấp thông tin chính xác về các sự việc xảy ra – đáng tin cậy hơn và dễ tiếp cận hơn so với các đoạn phim quay bằng điện thoại từ công chúng – đồng thời giảm số lượng khiếu nại chống lại cảnh sát.
“Điều này nhìn chung sẽ dẫn đến việc gia tăng mức độ tin tưởng và tín nhiệm vào cảnh sát khi công chúng chứng kiến cách các sĩ quan hành động chuyên nghiệp như thế nào khi đối mặt với nhiều tình huống căng thẳng.” Ông Chambers cũng nói với Newstalk ZB gần đây: “Tôi đã nói rất rõ ràng rằng trong nhiệm kỳ giám đốc của mình, tôi muốn đảm bảo chúng ta sẽ có camera gắn người.” Ông Chambers bắt đầu nhiệm kỳ 5 năm vào tháng 11 năm ngoái. Ông chia sẻ với Newstalk ZB: “Đây là điều đòi hỏi rất nhiều suy nghĩ, rất nhiều đầu tư.”
Bộ trưởng Cảnh sát Mark Mitchell cũng nói với Newstalk rằng “cá nhân tôi thích camera gắn người”. Trong một tuyên bố gần đây với RNZ, ông Mitchell cho biết văn phòng của ông sẽ hành động ngay khi có khuyến nghị từ cảnh sát. “Việc sử dụng camera gắn người là một quyết định hoạt động của Giám đốc. Như ông ấy đã báo hiệu, cảnh sát đang khám phá các lựa chọn về khả năng sử dụng camera gắn người và sẽ đưa ra khuyến nghị cho tôi khi hoàn tất.”
“Chúng tôi sẽ có thêm thông tin khi các khuyến nghị được đưa ra.”
CHÚNG SẼ CÓ TÁC DỤNG GÌ?
Camera gắn người và camera hành trình trên xe cảnh sát đang được sử dụng phổ biến ở nhiều quốc gia khác. Camera hành trình cố định có thể ghi lại các tương tác từ trong xe, trong khi các camera gắn người nhỏ được gắn vào đồng phục và có thể ghi lại hành động của sĩ quan ở bất cứ đâu. Hình ảnh từ camera gắn người có thể được sử dụng để điều tra các cáo buộc về hành vi sai trái, hoặc minh oan cho các sĩ quan bị buộc tội oan.
Ông Chambers nói với Newstalk ZB: “Nó giúp kể lại một câu chuyện khi bạn cần kể một câu chuyện.” Ông Cahill cho biết thêm: “Sự hiện diện của camera gắn người cũng có thể dẫn đến sự thay đổi trong hành vi của tội phạm, từ đó có thể giảm các vụ tấn công sĩ quan.”
Cảnh sát New Zealand cũng sử dụng camera theo nhiều cách khác, bao gồm camera bắn tốc độ di động và hệ thống nhận dạng biển số xe. RNZ trước đây đã đưa tin về những lo ngại liên quan đến bảo mật và quyền truy cập vào các hệ thống biển số này, cũng như các thách thức pháp lý đối với việc sử dụng chúng. Cảnh sát cũng đang thay thế các súng điện (taser) cũ – vốn có camera tích hợp – bằng các mẫu mới, mạnh hơn nhưng không có camera. RNZ cũng từng đưa tin rằng một trong những lựa chọn nhà cung cấp camera gắn người là công ty khổng lồ Axon của Mỹ. Cả mẫu taser cũ và mới đều do Axon sản xuất, và cảnh sát New Zealand hiện đang sử dụng hệ thống lưu trữ dữ liệu ‘evidence.com’ của Axon.
NHỮNG AI KHÁC ĐANG SỬ DỤNG CAMERA GẮN NGƯỜI?
Trên thực tế, camera gắn người đã và đang được sử dụng bởi một số cơ quan khác trên khắp New Zealand. Cục Cải huấn sử dụng chúng trong các cơ sở nhà tù và khi hộ tống một số cá nhân đến tòa án hoặc bệnh viện. Bộ Tư pháp đã giới thiệu camera gắn người cho các chấp hành viên tòa án vào năm 2022, để sử dụng khi họ thực hiện lệnh bắt, lệnh trục xuất và các tài liệu tòa án khác.
Theo Bộ Công nghiệp Cơ bản, các sĩ quan thủy sản và sĩ quan thủy sản danh dự cũng bắt đầu đeo camera gắn người vào năm 2022, sau một số vụ việc nhân viên bị lạm dụng hoặc đe dọa. Auckland Transport cũng đã tiến hành thử nghiệm thành công camera gắn người cho nhân viên trông xe vào đầu năm nay do những hành vi hung hăng mà họ gặp phải, và đang mở rộng việc sử dụng. Các nhân viên giao thông – những người tuần tra các nhà ga và xe buýt để đảm bảo an toàn – đã sử dụng camera gắn người được sáu năm.
Rick Bidgood, Trưởng bộ phận tuân thủ đỗ xe và giao thông của AT, cho biết: “Mặc dù các sự cố vẫn thỉnh thoảng xảy ra, camera gắn người đã trở thành một công cụ quý giá giúp giảm leo thang tình huống cho các nhân viên giao thông của chúng tôi, cũng như cung cấp bằng chứng chất lượng cao khi cần thiết.” “Chúng đã chứng minh là một biện pháp răn đe hiệu quả đối với hành vi hung hăng và đã đóng góp tích cực vào sự an toàn và sự tự tin của cả nhân viên chúng tôi và công chúng.”
Đảng Te Pāti Māori đã kêu gọi bắt buộc cảnh sát phải trang bị camera gắn người, cho rằng điều này sẽ ngăn chặn bạo lực. Đồng lãnh đạo đảng Rawiri Waititi phát biểu: “Từ trẻ em, cháu chắt đến người lớn tuổi, người dân của chúng tôi đang phải chịu sự đối xử bất công và bạo lực từ nhà nước.” “Te Pāti Māori kiên quyết yêu cầu cảnh sát phải có camera gắn người để đảm bảo an toàn cho tất cả những ai tiếp xúc với cơ quan thực thi pháp luật. Chúng ta không thể đứng nhìn và cho phép bạo lực này tiếp diễn mà không bị kiểm soát.”
CHÚNG TỐN KÉM BAO NHIÊU?
Mỗi camera gắn người có giá khoảng 1000 đô la, nhưng chi phí lớn hơn và đáng lo ngại hơn là việc quản lý và lưu trữ liên tục lượng dữ liệu khổng lồ mà chúng có thể tạo ra. Ngoài ra còn có những lo ngại về cách thức sử dụng đoạn phim, cách nó có thể ảnh hưởng đến các thủ tục tố tụng đang diễn ra, các vấn đề về quyền riêng tư và khả năng tiếp cận của công chúng.
Ông Cahill cho biết có rất nhiều vấn đề cần được giải quyết. “Ai sẽ có quyền truy cập vào các bản ghi và liệu chúng có phải tuân theo Đạo luật Thông tin Chính thức (OIA) hay không, điều này sẽ trở thành gánh nặng lớn cho cảnh sát?” Cũng cần xem xét khung pháp lý cho việc sử dụng camera. Theo tình hình hiện tại, cảnh sát sẽ không rõ ràng về quyền pháp lý của họ khi sử dụng camera trong môi trường cảnh sát nói chung.
Một báo cáo năm 2021 của nghiệp đoàn Hiệp hội Cảnh sát lưu ý rằng vào năm 2020, Sở Cảnh sát Baltimore đã chi 50 triệu đô la để lưu trữ dữ liệu thu thập được.
Báo cáo đó cũng lưu ý: “Ngoài không gian vật lý bổ sung cần thiết cho các trạm sạc camera, có thể cần thêm nhân viên để duy trì lưu trữ dữ liệu và xử lý các yêu cầu từ công chúng để xem đoạn phim.” Tại Mỹ, một số bang như Ohio đã bắt đầu tính phí công chúng và truyền thông khi truy cập vào các đoạn phim từ camera gắn người.
Hội đồng Tự do Dân sự New Zealand trước đây đã cho rằng cần có một nhóm bên ngoài xem xét cách thức công bố các đoạn phim, và đây có thể là nhiệm vụ của Cơ quan Giám sát Hành vi Cảnh sát Độc lập.
Theo 1news.co.nz