Các thay đổi luật được Quốc hội thông qua nhanh chóng gần đây bao gồm việc điều chỉnh các quy định về đua chó săn, bình đẳng tiền lương và giải thể Cơ quan Y tế Māori. Tuy nhiên, sự cấp bách trong quá trình này đã gây ra không ít tranh cãi.
Từ lệnh cấm đua chó săn đến việc giải thể Cơ quan Y tế Māori: Tốc độ lập pháp – dấu ấn mới của chính phủ New Zealand
Chính phủ đang bị cáo buộc “đẩy nhanh” các cải cách lớn mà không tham vấn đầy đủ, và đang phải đối mặt với các vụ kiện từ ngày càng nhiều công đoàn, nhóm và ngành công nghiệp bất bình.
Từ việc cấm đua chó săn; đến những thay đổi về bình đẳng tiền lương; loại bỏ Cơ quan Y tế Māori; và thậm chí cả kế hoạch bồi thường cho những người sống sót sau các vụ lạm dụng của nhà nước, các bộ trưởng đã bị cáo buộc gạt bỏ ý kiến công chúng và bỏ qua các quy trình cần thiết.
“Chính phủ nào cũng làm vậy,” biên tập viên chính trị Laura Walters của Newsroom chia sẻ với The Detail.
“Tất cả các chính phủ đều sử dụng quy trình khẩn cấp, và tất cả các đảng đối lập hầu như luôn phản đối điều đó.
“Nhưng những gì chúng tôi thấy qua dữ liệu mà Newsroom đã thu thập… là chính phủ này, theo hầu hết các tiêu chí, đã sử dụng quy trình khẩn cấp nhiều hơn và ít nhất là rút ngắn nhiều quy trình của ủy ban lựa chọn hơn so với các chính phủ gần đây khác.”
Bà Walters cho biết, thường có sự gia tăng trong việc sử dụng quy trình khẩn cấp khi một chính phủ mới lên nắm quyền, nhằm mục đích để các bộ trưởng thể hiện dấu ấn của mình và bãi bỏ các luật do chính phủ tiền nhiệm ban hành.
“Điều đó không tốt, không đúng, nhưng lại khá bình thường, đó là những gì đã trở thành chuẩn mực, thật không may, ở New Zealand.
“Nhưng chúng ta đã thấy khi nhiệm kỳ của chính phủ này tiếp diễn – chúng ta đã gần hai năm rồi – việc sử dụng quy trình khẩn cấp vẫn tiếp tục.”
Tốc độ đang nhanh chóng trở thành một dấu ấn của chính phủ trong việc hoàn thành công việc.
“Thủ tướng này tự hào về việc thực hiện lời hứa, về hành động, về việc hoàn thành công việc, chứ không chỉ nói suông,” bà Walters nói.
Tuy nhiên, hậu quả của việc “quá nhanh, quá nguy hiểm” đang ngày càng gia tăng. Các nhà vận động vì chó săn, công đoàn, lãnh đạo y tế Māori và các nhóm nạn nhân đều chỉ trích gay gắt quy trình này, gọi đó là thiếu tôn trọng và phi dân chủ, và hiện đang đưa chính phủ ra tòa.
Tháng trước, Greyhound Racing NZ đã đưa ra lập luận của mình chống lại Hoàng gia, khẳng định rằng quyết định áp đặt lệnh cấm đua chó săn là bất hợp pháp, rằng ngành này chưa được tham vấn, và rằng các báo cáo phúc lợi động vật gần đây đã không được xem xét đúng mức.
Chính phủ lập luận rằng tòa án không có quyền can thiệp vào các quyết định chính trị liên quan đến việc lập pháp.
Trong phán quyết được công bố tuần trước, thẩm phán đã bác bỏ tất cả các lập luận của cơ quan ngành đua chó săn và từ chối yêu cầu tạm dừng các hoạt động nhằm giải thể ngành này.
Một phiên điều trần khác sẽ diễn ra vào tháng 11.
Bà Walters cho biết, sau đó sẽ là các phiên tòa khác từ các ngành công nghiệp và cá nhân khác, những người “cảm thấy không được lắng nghe công bằng thông qua Quốc hội,” vì vậy họ đang đặt câu hỏi “liệu tòa án có đưa ra quan điểm khác và liệu họ có cho chúng ta khả năng ảnh hưởng nhiều hơn đến việc ban hành luật và quy trình lập pháp đó hay không.”
Trong tập The Detail hôm nay, bà Walters giải thích vai trò của tòa án.
“Có một sự phân chia rất, rất quan trọng giữa các quyền lực hoặc các nhánh khác nhau của chính phủ, và điều đó hoàn toàn phù hợp.
“Họ không thể yêu cầu dừng một việc gì đó, họ không thể lật ngược luật pháp, họ không thể ra lệnh thay đổi luật; đó là nhiệm vụ của cơ quan hành pháp, chính phủ, để đưa ra các quyết định chính trị và thiết lập chính sách, và sau đó là nhiệm vụ của toàn bộ Quốc hội để ban hành các luật đó.
“Cơ quan tư pháp, các tòa án, không thể vượt qua giới hạn đó.”
Tuy nhiên, một công cụ trong kho vũ khí của thẩm phán để bảo vệ chống lại việc sử dụng quyền lực áp bức hoặc tùy tiện ở New Zealand là Tuyên bố Không nhất quán (Declaration of Inconsistency). Tuyên bố này có thể được ban hành khi một luật, hoặc một phần của luật, không phù hợp với một trong những quyền cơ bản được bảo vệ theo Đạo luật Quyền của New Zealand.
“Quyền hạn của tòa án có giới hạn, nhưng nó vẫn không phải là vô nghĩa.”
Sau phán quyết gần đây nhất, chính phủ có thể tiếp tục giành chiến thắng trong hàng loạt vụ kiện pháp lý, nhưng liệu điều đó có phải trả giá bằng niềm tin của công chúng hay không?
“Niềm tin đó đã bị xói mòn. Nhưng đây là một xu hướng toàn cầu… đây không phải là tình trạng chỉ có ở New Zealand, và nó không hoàn toàn xuất phát từ những gì đang xảy ra ở New Zealand,” bà Walters nói.
Theo rnz.co.nz