Angel Stewart (thuộc các bộ tộc Ngāti Hāua, Te Arawa, Tainui) là một luật sư kiêm nhà sáng tạo nội dung đã xây dựng được lượng người theo dõi lớn trên mạng xã hội. Tuy nhiên, cốt lõi trong công việc (mahi) của cô là sự gắn kết sâu sắc với tiếng Māori (te reo Māori) và gia đình (whānau) của mình.
Angel Stewart (thuộc các bộ tộc Ngāti Hāua, Te Arawa, Tainui) là một luật sư kiêm nhà sáng tạo nội dung đã xây dựng được lượng người theo dõi lớn trên mạng xã hội. Tuy nhiên, cốt lõi trong công việc (mahi) của cô là sự gắn kết sâu sắc với tiếng Māori (te reo Māori) và gia đình (whānau) của mình.
Giống như nhiều người khác, cô là một phần của phong trào hồi sinh, nơi mọi người đang nỗ lực khôi phục và bảo vệ tiếng Māori – một báu vật (taonga) đã bị từ chối đối với các thế hệ trước.
Stewart lớn lên với những gì cô gọi là “lượng tiếng Māori cơ bản nhất” ở nhà.
Mẹ cô, một giáo viên tiếng Māori (reo Māori kaiako) tại các trường tiểu học và trung học cơ sở, bản thân bà cũng không lớn lên bằng ngôn ngữ này, vì vậy việc tiếp xúc với tiếng Māori trong gia đình (whare) bị hạn chế.
Giống như nhiều người cùng thế hệ, cả cha và mẹ cô đều bị ngăn cản sử dụng tiếng Māori.
“Mẹ tôi luôn chia sẻ với chúng tôi… rằng chúng tôi được bảo sẽ chẳng đi đến đâu nếu nói tiếng Māori,” cô kể với RNZ.
“Họ chỉ được bảo rằng cuộc sống sẽ tốt đẹp hơn nếu không có tiếng Māori. Vì vậy, bạn thấy nỗi đau (mamae) đó và bạn phải có lòng trắc ẩn khi họ học lại ngôn ngữ này.”
Angel Stewart (thuộc các bộ tộc Ngāti Hāua, Te Arawa, Tainui) là một luật sư kiêm nhà sáng tạo nội dung đã xây dựng được lượng người theo dõi lớn trên mạng xã hội. Tuy nhiên, cốt lõi trong công việc (mahi) của cô là sự gắn kết sâu sắc với tiếng Māori (te reo Māori) và gia đình (whānau) của mình.
as a lawyer. – Photo: Supplied / Angel Stewart
Trong thời gian học trung học, Stewart đã tham gia một sáng kiến dành cho thanh thiếu niên (rangatahi), kết nối với các trường học (kura) trên khắp vùng South Waikato.
Cô nhận thấy những thách thức mà một số thanh thiếu niên (rangatahi) phải đối mặt, đặc biệt là những người có ngôn ngữ chính là tiếng Māori. Nhiều người đang vượt qua những tình huống cá nhân phức tạp, và Stewart nhận thấy một khoảng trống trong cách họ thể hiện bản thân trong thế giới của người Pākehā (te ao Pākehā).
“Điều này cuối cùng đã trở thành hiện thực đối với tôi và gia đình (whānau) khi các em nhỏ của chúng tôi bước vào Te Ao Mārama, học tiếng Māori tại các trường kura kaupapa,” cô nói.
“Chúng tôi lớn lên trong môi trường giáo dục chính thống, còn các em thì lớn lên ở kura kaupapa… Tôi không thể hình dung được sự phát triển của các em khi còn là những đứa trẻ (tamariki).”
“Nhìn thấy rào cản đó… thực sự đã khơi dậy trong tôi mong muốn học hỏi.”
Cô cũng nhớ lại khoảnh khắc “tỉnh ngộ” với người em trai kém mình 10 tuổi.
“Em ấy nói với tôi, ‘Chị biết không, em cảm thấy mình thật ngu ngốc.’ Tôi hỏi, ‘Tại sao em lại cảm thấy ngu ngốc?’ Và em ấy trả lời, ‘Em cảm thấy ngu ngốc cả khi nói tiếng Anh lẫn tiếng Māori.'”
“Khi đó tôi nhận ra… điều này quan trọng hơn nhiều so với những gì chúng ta đang chú trọng,” cô nói.
“Các em không hề đăng ký để trở thành những người hồi sinh tiếng Māori trong gia đình (whānau) của chúng tôi; các em chỉ đơn thuần đi học (kura).”
Một phần của cuộc trò chuyện (kōrero) đó chính là lý do cô trở thành luật sư ngày nay.
“Làm việc với những thanh thiếu niên (rangatahi) đó và nhìn thấy khoảng trống ngay trong gia đình mình đã khiến tôi nhận ra, chúng ta có thể cùng nhau làm điều này.”
Khoảnh khắc đó là động lực chính để cô đắm mình vào tiếng Māori, và cô đã vạch ra một kế hoạch để thực hiện điều đó trong quá trình học tại Đại học Waikato.
“Tôi đã lên kế hoạch như một phần của lộ trình học tập. Tôi sẽ hoàn thành ba năm đầu tiên với các môn luật bắt buộc, sau đó dành một năm nghỉ để đắm chìm hoàn toàn vào ngôn ngữ, và cuối cùng là hoàn thành năm cuối với tiếng Māori được tích hợp đầy đủ.”
Stewart đã tham gia Te Tohu Paetahi, một khóa học văn bằng tiếng Māori chuyên sâu kéo dài một năm tại Đại học Waikato, được thiết kế để giúp sinh viên (tauira) thông thạo tiếng Māori, bất kể trình độ ngôn ngữ ban đầu của họ.
Angel Stewart (thuộc các bộ tộc Ngāti Hāua, Te Arawa, Tainui) là một luật sư kiêm nhà sáng tạo nội dung đã xây dựng được lượng người theo dõi lớn trên mạng xã hội. Tuy nhiên, cốt lõi trong công việc (mahi) của cô là sự gắn kết sâu sắc với tiếng Māori (te reo Māori) và gia đình (whānau) của mình.
Kể từ đó, Stewart đã nỗ lực có ý thức để chỉ nói tiếng Māori ở nhà.
“Tôi hiếm khi nói chuyện với các em bằng tiếng Anh. Tôi chỉ nói chuyện với các em bằng tiếng Māori, ngay cả khi các em nói với tôi bằng tiếng Anh. Và các em nói, ‘Ồ, chúng ta luôn nói tiếng Māori mà.'”
Ngày nay, ngôi nhà của cô đã trở thành một gia đình (whare) nói tiếng Māori.
“Tôi chưa bao giờ có thể tưởng tượng được rằng… thế hệ này đang khôi phục tiếng Māori. Chúng tôi hiểu những tổn thương mà gia đình (whānau) chúng tôi phải chịu đựng liên quan đến tiếng Māori, và chỉ đến những khoảnh khắc này, bạn mới thực sự thấy được sự trân trọng của các thế hệ dành cho nó.”
Stewart nói rằng ‘lý do’ đó đã trở thành kākano – hạt giống của cô.
“Điều nảy nở từ mỗi hạt giống là một cái cây đẹp đẽ, hy vọng là vậy. Và những cành cây đó vươn xa đến những lý do rộng lớn hơn mà tôi thậm chí không thể nhận ra vào thời điểm đó.”
Sau khi hoàn thành một năm học, Stewart đã giúp tổ chức các buổi hội thảo (wānanga) tiếng Māori thân mật cho bộ tộc (hapū), khuyến khích những người thân (whanaunga) của cô – bao gồm các dì, chú, cha mẹ và các anh chị em khác – bắt đầu hành trình của riêng họ.
Sau đó, cô trở lại làm trợ giảng (kaiāwhina) tại Te Tohu Paetahi, dạy cho em gái, mẹ và cha mình.
“Đó là một số nhánh mà hạt giống (kākano) đó có thể vươn tới. Nó truyền cảm hứng nhiều hơn những gì bạn có thể nhận ra ngay lúc đó.'”
Giống như nhiều người khác, Angel Stewart là một phần của phong trào hồi sinh, nơi mọi người đang nỗ lực khôi phục và bảo vệ tiếng Māori – một báu vật (taonga) đã bị từ chối đối với các thế hệ trước, tiếng Māori.
Là một phần trong hành trình (haerenga) của mình, Stewart cũng chia sẻ tiếng Māori trực tuyến thông qua các video hàng ngày về chạy bộ, nấu ăn, những khoảnh khắc đời thường và công việc (mahi) của cô.
Nhờ nội dung bằng tiếng Māori, cô đã tạo ra một cộng đồng (whānau) những người ủng hộ, với hơn 43.000 người theo dõi trên TikTok và 3,3 triệu lượt thích, con số này vẫn đang tiếp tục tăng lên.
“Ban đầu, đó là cách riêng của tôi để giữ cho tiếng Māori sống động trong cuộc sống hàng ngày.”
Cô nhớ lại một khoảnh khắc trong hành trình của mẹ mình với tiếng Māori, khi dù họ muốn ngôn ngữ này tồn tại trong cuộc sống hàng ngày, họ vẫn gặp khó khăn trong việc sử dụng nó một cách thực tế.
“Tôi nghĩ thế này… tại sao chúng ta không đi chạy bộ? Và tôi sẽ nói bằng tiếng Māori. Tại sao chúng ta không đi mua cà phê và tôi sẽ làm điều đó bằng tiếng Māori. Thế là nó trở thành như vậy.”
“Tôi sẽ quay những đoạn nhỏ và gửi vào nhóm chat của chúng tôi… rồi tôi nghĩ, ừ, mình sẽ đăng lên Instagram,” cô nói.
Stewart tin rằng tiếng Māori không cần phải giới hạn trong các sự kiện trang trọng hay hội thảo (wānanga), và việc cô đăng tải nội dung tiếng Māori trực tuyến về những hoạt động hàng ngày là một phần của việc bình thường hóa ngôn ngữ này.
“Nó không nhất thiết phải gắn liền với các sự kiện (kaupapa) như Tuần lễ tiếng Māori (Te Wiki o te Reo Māori)… nó có thể ở bất cứ đâu và mọi nơi.”
Stewart tin rằng hành trình với tiếng Māori đã giúp củng cố bản sắc Māori (Māoritanga) và sự phát triển cá nhân của cô.
“Tiếng Māori rất giàu chất thơ… tôi nghĩ theo cách thơ mộng hơn, và tôi cảm ơn tiếng Māori vì điều đó,” cô cười.
Angel Stewart (thuộc các bộ tộc Ngāti Hāua, Te Arawa, Tainui) là một luật sư kiêm nhà sáng tạo nội dung đã xây dựng được lượng người theo dõi lớn trên mạng xã hội. Tuy nhiên, cốt lõi trong công việc (mahi) của cô là sự gắn kết sâu sắc với tiếng Māori (te reo Māori) và gia đình (whānau) của mình.
Nó cũng định hình sự nghiệp pháp lý của cô, giúp cô có thể tương tác ý nghĩa với các cộng đồng Māori.
“Chính vì tiếng Māori mà tôi mới có thể đạt được vị trí này,” cô nói.
“Nếu tôi không có tiếng Māori, liệu tôi có thể ngồi đây giúp đỡ gia đình (whānau) của chúng ta như thế này không?”
Nhìn lại hành trình (haerenga) của mình, cô khuyến khích những người khác đang bắt đầu hành trình học tiếng Māori đừng để sự ngượng ngùng (whakamā) cản trở họ.
“Khi chúng ta học tiếng Māori, và tôi cũng vậy… mọi người đều đến một điểm trong hành trình của mình, đặc biệt là lúc ban đầu, nơi họ cảm thấy thất vọng vì không thể nói một câu hoàn chỉnh hoặc trò chuyện trôi chảy.”
Nhưng Stewart nói rằng bạn phải cho phép bản thân được khoan dung.
“Hãy chấp nhận việc mắc lỗi, chấp nhận sự chậm chạp… bạn sẽ tìm thấy một vòng tròn những người thực sự tốt, nơi bạn có thể giữ được sự thoải mái đó.”
Một trong những câu tục ngữ (whakataukī) yêu thích và sâu sắc của cô, “Whāia te iti kahurangi”, có thể được dịch là ‘Hãy tìm kiếm kho báu mà bạn trân quý nhất; nếu bạn cúi đầu, hãy để đó là trước một ngọn núi cao cả’, cũng thể hiện tinh thần đó.
“Tôi đã nghe một câu chuyện (kōrero) rằng ‘iti kahurangi’ là vệt xanh nhỏ bạn thấy trên bầu trời xám xịt… ngay cả khi bạn đang trải qua những ngày tăm tối nhất, luôn có ‘iti kahurangi’ mà bạn phải tìm kiếm và phải phấn đấu vì nó.”
“Đó là lời nhắc nhở rằng luôn có điều gì đó tích cực ngoài kia, ngay cả khi cảm giác như không có gì.”
Bài viết này là một phần trong loạt bài đang tiếp diễn của nhà báo tin tức Māori Layla Bailey-McDowell, chia sẻ hành trình của các cá nhân đang khôi phục báu vật (taonga) tiếng Māori và đón nhận bản sắc Māori (Māoritanga) của họ.
Theo rnz.co.nz