Một nghiên cứu mới đây đã dấy lên lo ngại về melatonin, một trong những loại thuốc hỗ trợ giấc ngủ được kê đơn phổ biến nhất thế giới. Nghiên cứu này đáng tin cậy đến đâu? Cụ thể, tại các cuộc họp khoa học của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, một nghiên cứu đã chỉ ra rằng người dùng melatonin lâu dài có thể đối mặt với nguy cơ suy tim cao hơn. Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh, đây chỉ là dữ liệu sơ bộ và cần được xem xét kỹ lưỡng trước khi vội vàng đưa ra kết luận.
Melatonin đã được kê đơn tại Anh gần hai thập kỷ qua, với 2,5 triệu đơn thuốc được cấp chỉ riêng ở Anh vào năm ngoái. Đây là một phiên bản tổng hợp của hormone tự nhiên được sản xuất trong não, thường được mệnh danh là “hormone bóng tối” vì vai trò quan trọng trong việc điều hòa chu kỳ ngủ-thức của cơ thể.
Trong nhiều năm, melatonin vẫn được xem là an toàn để điều trị các vấn đề giấc ngủ ngắn hạn ở người lớn. Đối với trẻ em mắc chứng khó học hoặc ADHD, thuốc này cũng có thể được sử dụng nhưng phải dưới sự giám sát chặt chẽ của chuyên gia.
Nghiên cứu này, hiện chỉ được công bố dưới dạng tóm tắt ngắn gọn, đã phân tích hồ sơ sức khỏe điện tử của khoảng 130.000 người trưởng thành gặp khó khăn về giấc ngủ trong suốt 5 năm. Trong số này, một nửa đã sử dụng melatonin và một nửa không.
Kết quả cho thấy, những người sử dụng melatonin ít nhất một năm có nguy cơ nhập viện vì suy tim cao gấp ba lần so với nhóm không dùng (19% so với 6,6%). Ngoài ra, người dùng lâu dài cũng ghi nhận tỷ lệ chẩn đoán suy tim và tử vong do mọi nguyên nhân cao hơn.
Các nhà nghiên cứu đã cố gắng cân bằng dữ liệu bằng cách ghép cặp người dùng melatonin với nhóm không dùng dựa trên 40 yếu tố khác nhau, bao gồm tuổi tác, tình trạng sức khỏe và các loại thuốc đang sử dụng. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là nghiên cứu này chỉ tìm thấy mối liên hệ, chứ không phải quan hệ nhân quả. Mối tương quan không thể chứng minh melatonin là nguyên nhân trực tiếp gây suy tim.
Tuy nhiên, vấn đề nằm ở những chi tiết còn thiếu. Hiện tại, chỉ có một bản tóm tắt nghiên cứu dài vỏn vẹn 300 từ, đồng nghĩa với việc nhiều thông tin quan trọng như liều lượng melatonin, mức độ nghiêm trọng của chứng mất ngủ hay các yếu tố lối sống của người tham gia vẫn chưa được công bố.
Phương pháp nghiên cứu cũng đặt ra nhiều câu hỏi. Nghiên cứu này dựa vào hồ sơ y tế điện tử thay vì theo dõi trực tiếp bệnh nhân hoặc phỏng vấn, điều này có thể tạo ra những khoảng trống trong dữ liệu. Dù nghiên cứu sử dụng Mạng lưới Nghiên cứu Toàn cầu TriNetX – một cơ sở dữ liệu quốc tế lớn – nhưng thực tế cho thấy, các thực hành chăm sóc sức khỏe và cách lưu giữ hồ sơ y tế có sự khác biệt lớn giữa các bệnh viện và quốc gia, tiềm ẩn nguy cơ làm sai lệch kết quả.
Tại Anh, melatonin yêu cầu phải có đơn thuốc cho các tình trạng cụ thể. Tuy nhiên, ở Mỹ, thuốc này lại được bán tự do không cần kê đơn, và những giao dịch mua này thường không được ghi lại trong hồ sơ y tế. Điều này có thể dẫn đến việc một số người được phân loại là không dùng melatonin thực chất lại đang sử dụng, làm sai lệch kết quả so sánh.
Mảnh Ghép Còn Thiếu Của Bức Tranh Toàn Cảnh
Ngay cả khi giả định rằng cả hai nhóm đã được xác định và ghép nối một cách chính xác, một câu hỏi cốt lõi vẫn còn bỏ ngỏ: Tại sao một nhóm lại được kê đơn melatonin trong khi nhóm kia thì không? Có thể những người được kê thuốc đã phải đối mặt với các vấn đề giấc ngủ nghiêm trọng hoặc gây rối loạn hơn – những triệu chứng này lại có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, bao gồm cả bệnh tim. Nếu vậy, melatonin có thể chỉ đơn giản là một chỉ dấu của nguy cơ hiện có, chứ không phải là nguyên nhân gây ra bệnh.
Điều đáng chú ý là, các nghiên cứu trước đây trên bệnh nhân suy tim từng gợi ý rằng melatonin thực sự có thể bảo vệ sức khỏe tim mạch bằng cách cải thiện sức khỏe tâm lý và chức năng tim. Một số nghiên cứu khác còn chỉ ra rằng thuốc này có thể làm giảm triệu chứng ở người bệnh suy tim và đóng vai trò như một liệu pháp bổ sung an toàn.
Do nghiên cứu này chỉ tồn tại dưới dạng bản tóm tắt, nó chưa trải qua quá trình bình duyệt từ các chuyên gia. Thông tin về phương pháp và kết quả nghiên cứu cũng còn rất hạn chế. Mặc dù các phát hiện này đáng chú ý và đặt ra những câu hỏi hợp lý về nguy cơ lâu dài khi sử dụng melatonin, nhưng chúng chưa đủ để đưa ra kết luận cuối cùng. Cần có thêm nhiều nghiên cứu sâu rộng hơn để xác định liệu việc sử dụng melatonin kéo dài có thực sự ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch hay không, và nếu có, cơ chế tác động là gì.
Các bác sĩ luôn phải đối mặt với một bài toán cân bằng quen thuộc: cân nhắc giữa lợi ích điều trị và những rủi ro tiềm ẩn. Giấc ngủ kém không chỉ ảnh hưởng đến tim mà còn liên quan mật thiết đến các vấn đề về trao đổi chất, sức khỏe tâm thần và hệ miễn dịch. Thông thường, các bác sĩ sẽ ưu tiên bắt đầu bằng việc thay đổi lối sống, cải thiện thói quen ngủ và liệu pháp trò chuyện. Tuy nhiên, khi những phương pháp này không hiệu quả, việc sử dụng thuốc ngắn hạn có thể là cần thiết để khôi phục chu kỳ ngủ lành mạnh và ngăn ngừa các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng hơn.
Câu chuyện về melatonin vẫn chưa kết thúc, mà chỉ mới bắt đầu. Cho đến khi có thêm những bằng chứng đầy đủ và rõ ràng hơn, việc hoảng loạn dường như là quá sớm.
Theo 1news.co.nz