Bộ trưởng Chính quyền Địa phương Simon Watts cho biết một chính sách mới nhằm kiểm soát việc tăng thuế đất sẽ được trình lên Nội các vào cuối năm nay.
Khi các hội đồng địa phương chuẩn bị đối phó với làn sóng đơn xin hỗ trợ thuế đất gia tăng trong năm nay, một chuyên gia về chính quyền địa phương đã kêu gọi một cuộc cải tổ toàn diện.
Việc nhiều hội đồng địa phương trên cả nước tăng mạnh mức thuế đất đã gây áp lực lớn lên các hộ gia đình.
Trung bình, các hội đồng địa phương đã công bố mức tăng 8,4% cho năm tới.
Cụ thể, thành phố Auckland và Christchurch tăng lần lượt 5,8% và 6,6%. Thành phố Hamilton tăng 15,5% và thành phố Wellington tăng 12%.
Chính phủ đang xem xét các lựa chọn để kiểm soát việc tăng thuế đất, bao gồm việc đặt ra giới hạn tối đa cho mức tăng mà các hội đồng địa phương có thể áp dụng hàng năm.
Bộ trưởng Chính quyền Địa phương Simon Watts cho biết một chính sách sẽ được trình lên Nội các trước Giáng sinh.
Chương trình hoàn thuế đất đã được nâng cấp trong năm nay, cho phép những người trên 65 tuổi có thu nhập hộ gia đình lên đến 45.000 USD được hưởng mức hoàn thuế tối đa. Mức hoàn thuế tối đa của chương trình cũng sẽ tăng từ 790 USD lên 805 USD.
Đối với những người dưới 65 tuổi, giới hạn thu nhập thấp hơn là 32.210 USD trước khi số tiền họ có thể yêu cầu giảm.
Rhonwen Heath, quản lý về thuế đất, định giá và dữ liệu của Hội đồng Auckland, cho biết hội đồng có nhiều lựa chọn hỗ trợ những người lo lắng về việc thanh toán thuế đất, bao gồm các phương án thanh toán, hoãn nộp và chương trình hoàn thuế.
“Chính sách hoãn nộp của chúng tôi được thiết kế để trở thành một giải pháp khả thi cho người nộp thuế – để đăng ký, chủ sở hữu bất động sản dân cư cần có ít nhất 80% vốn chủ sở hữu trong tài sản của họ và phải sinh sống tại đó.”
Bà cho biết có 14.800 hộ gia đình đã được chấp thuận hoàn thuế đất trong năm tài chính 2024/25. Trong năm trước đó, con số này là 16.000.
“Năm nay [tính từ ngày 1 tháng 7], có 3.700 người nộp thuế đang nhận được khoản hoàn thuế. Với ngưỡng hoàn thuế đất được nâng lên, chúng tôi kỳ vọng số lượng người nộp thuế nhận hoàn thuế sẽ tăng đáng kể trong năm nay.”
Hội đồng ước tính khoảng 30.000 hộ gia đình sẽ đủ điều kiện.
“Tính đến ngày 30 tháng 6 năm 2025, có 684 tài khoản thuế đất được hoãn nộp. Các trường hợp này tiếp tục từ năm này sang năm khác và 19 trường hợp hoãn mới đã xảy ra kể từ tháng 7 năm 2025. Trong năm 2023/2024, có 645 trường hợp được hoãn.”
Bà cho biết 3,3% khách hàng, tương đương 20.848 tài khoản thuế đất, đã quá hạn nộp thuế trong năm gần nhất.
Hội đồng Wellington cho biết, tính đến tháng 7, họ đã nhận được khoảng 400 đơn xin hoàn thuế đất. Tổng cộng có 1.704 đơn trong năm 2024/25.
“Về các kế hoạch thanh toán, chúng tôi đã thiết lập 335 kế hoạch kể từ tháng 7 năm 2025, so với 440 kế hoạch cùng kỳ năm ngoái. Đối với các tài khoản nợ đọng từ năm tính thuế trước, chúng tôi đã gửi thông báo đầu tiên đến tất cả các bên có quyền lợi đã đăng ký trên giấy tờ sở hữu tài sản. Chúng tôi dự đoán số lượng yêu cầu về kế hoạch thanh toán sẽ tăng thêm trong tháng 9 và tháng 10, trước khi các thông báo yêu cầu thanh toán cuối cùng được lên lịch vào tháng 11 năm 2025.”
Trưởng phòng tài chính của Hội đồng thành phố Christchurch, Bruce Moher, cho biết hội đồng của ông đã cấp khoảng 11.120 khoản hoàn thuế đất trong năm 2024/2025.
Một số hội đồng địa phương nhỏ hơn có tỷ lệ lớn người nộp thuế yêu cầu hoàn thuế.
Thị trưởng Whangārei, Vince Cocurullo, cho biết vào cuối tháng 8, hội đồng của ông đã xử lý số lượng đơn xin hoàn thuế nhiều hơn 14% so với một năm trước, và số tiền yêu cầu cũng tăng 23%.
Chuyên gia chính quyền địa phương Andy Asquith của Đại học Massey.
“Cần nỗ lực hơn nữa”
Andy Asquith, thành viên nghiên cứu tại Viện Chính sách Công và Quản trị thuộc Đại học Công nghệ Sydney, cho rằng New Zealand cần một cuộc đánh giá lại về nguồn tài trợ của các hội đồng địa phương.
Năm 2006, chính phủ đã ủy quyền một cuộc điều tra độc lập về thuế đất của các hội đồng địa phương, dẫn đến một báo cáo gần 300 trang đưa ra các khuyến nghị về việc sử dụng công cụ định giá, cơ chế tài trợ không dựa vào thuế và tính bền vững cũng như khả năng chi trả của thuế đất.
Tuy nhiên, Asquith cho rằng chính phủ cần thay đổi cách tiếp cận đối với các hội đồng địa phương, tránh coi họ là những tổ chức không đủ năng lực, kém hiệu quả và không liên quan.
“Cần có một sự thay đổi hoàn toàn trong cách tiếp cận của chính phủ trung ương đối với chính quyền địa phương. Chính phủ trung ương cần bắt đầu đề cao vai trò của chính quyền địa phương. Đồng thời, chính quyền địa phương cũng cần phải nỗ lực hơn nữa.”
Ông nói rằng các hội đồng có thể cắt giảm chi phí bằng cách hợp nhất nguồn lực và hợp tác với nhau, nhưng điều đó chỉ hiệu quả khi có đúng người ở đúng vị trí trong mỗi hội đồng.
Việc chia sẻ thuế GST thu được từ các công trình xây dựng mới có thể hiệu quả, ông nói. “Vấn đề là điều đó đồng nghĩa với việc chính phủ trung ương phải từ bỏ một phần ‘kho vàng’ của mình, và họ khó có khả năng làm điều đó.”
Ông cho biết, dựa trên kinh nghiệm trước đây ở Vương quốc Anh, nếu chính phủ chọn áp dụng giới hạn thuế, một số ít hội đồng có khả năng sẽ tìm ra và lợi dụng các kẽ hở trong luật pháp.
Asquith nhận định rằng các hội đồng địa phương chưa làm tốt việc kết nối với công chúng và minh bạch hóa cách họ sử dụng tiền cũng như tầm quan trọng của các dịch vụ mà họ cung cấp.
“Hàng ngày, chúng ta tương tác với chính quyền địa phương và chính phủ quốc gia nhiều lần, nhưng với chính quyền địa phương thì thường xuyên hơn rất nhiều. Tuy nhiên, chúng ta lại không hiểu rõ điều này.”
Ông cho rằng các hội đồng có thể vượt qua ấn tượng rằng họ “vô dụng” bằng cách đưa ra các biện pháp cải thiện chất lượng ứng viên, chẳng hạn như một bài kiểm tra trước khi họ ra tranh cử.
“Ý tưởng rằng nhiều người ra tranh cử hội đồng với cương lĩnh cứu bệnh viện, cứu bưu điện, cắt giảm thuế và giải quyết bộ máy quan liêu… Chúng ta thực sự có thể làm được bao nhiêu điều trong danh sách đó? Câu trả lời là không có gì. Vì vậy, bạn phải đảm bảo rằng những người ra tranh cử hội đồng ít nhất phải hiểu hội đồng là gì, chức năng của hội đồng là gì và vai trò của một ủy viên hội đồng là gì. Sau đó, khi họ được bầu, bạn xây dựng một chương trình quốc gia về giáo dục, đào tạo và phát triển phù hợp mà họ phải thực hiện… nếu bạn nhìn vào ban giám đốc của bất kỳ công ty đại chúng lớn nào ở New Zealand, họ phải có đủ kỹ năng theo luật để đảm nhận vai trò đó. Vậy tại sao chúng ta lại để các cá nhân chịu trách nhiệm quản lý hàng tỷ đô la tài sản của hội đồng?”
Giảng viên cao cấp về bất động sản của Đại học Massey, Arshad Javed, cho biết các tiêu chí của chương trình hoàn thuế đất vẫn còn rất nghiêm ngặt.
“Hiện tại, các hộ gia đình có thu nhập trên 51.562 USD không đủ điều kiện, điều này loại trừ một tỷ lệ đáng kể người nộp thuế. Điều này có nghĩa là chương trình chỉ tiếp cận được một nhóm nhỏ các hộ gia đình đáp ứng tiêu chí về thu nhập và hoàn cảnh, và khả năng tham gia sẽ khó tăng lên trừ khi chính phủ điều chỉnh ngưỡng hoặc quy tắc đủ điều kiện.”
“Trên thực tế, các hộ gia đình không ‘thích nghi’ với các hóa đơn thuế đất tăng cao; họ hoặc đủ điều kiện và nhận được một số hỗ trợ, hoặc không đủ điều kiện và phải tự gánh chịu chi phí.”
Chủ tịch Hiệp hội Chính quyền Địa phương New Zealand, Sam Broughton.
Chủ tịch Hiệp hội Chính quyền Địa phương New Zealand, Sam Broughton, cho biết các hội đồng cần nhiều công cụ tài chính hơn.
“Nếu bạn chỉ giới hạn mức thuế, bạn sẽ tạo ra thâm hụt cho thế hệ tiếp theo. Các hội đồng hiện nay đang nỗ lực bù đắp cho việc đầu tư dưới mức trong quá khứ và đầu tư cho tương lai.”
“Việc giới hạn thuế cũng sẽ khiến người nộp thuế phải trả nhiều hơn. Hạn chế khả năng sử dụng thuế của chính quyền địa phương sẽ ảnh hưởng thêm đến xếp hạng tín dụng của hội đồng. Điều này có nghĩa là các hội đồng, và do đó là người nộp thuế, cuối cùng sẽ phải trả nhiều tiền lãi hơn cho cùng một khoản nợ.”
“Nếu chính phủ chia sẻ một phần trăm thuế GST thu được từ các dự án phát triển nhà ở mới với hội đồng đã cấp phép xây dựng, điều này sẽ giúp trang trải chi phí cơ sở hạ tầng mới như đường sá, hệ thống cấp thoát nước.”
“Các hội đồng chịu trách nhiệm khoảng một phần ba tổng số đầu tư cơ sở hạ tầng công cộng ở New Zealand, và hiện đang lên kế hoạch chi 77,2 tỷ USD cho các chương trình chi tiêu vốn trong 10 năm tới. Con số này cao hơn đáng kể so với các hội đồng trước đây, bởi vì các hội đồng hiện nay đang nỗ lực bù đắp những thiếu sót.”
Theo rnz.co.nz