Shane Christie muốn một cái nhìn nghiêm túc về mối liên hệ giữa các chấn động đầu và tổn thương não dài hạn, và ông đã yêu cầu nghiên cứu bộ não của mình sau khi qua đời.
Nó được mô tả như một kẻ giết người thầm lặng – một mặt tối tàn khốc của các môn thể thao đối kháng, chỉ được hé lộ sau khi nạn nhân qua đời.
Căn bệnh đó là bệnh não chấn thương mãn tính (CTE), đã để lại dấu vết bi kịch ở cả New Zealand và nước ngoài. Nó nhắm vào những vận động viên từng mạnh mẽ, tự hào và không thể ngăn cản trên sân cỏ, nhưng khi giải nghệ lại trở thành nạn nhân của những thay đổi tính cách đột ngột, những cơn bùng phát bạo lực, trầm cảm nặng nề và mất trí nhớ.
Cầu thủ bóng bầu dục New Zealand Billy Guyton đã tự sát hai năm trước và được phát hiện mắc CTE trong một nghiên cứu não bộ sau khi anh qua đời.
Giờ đây, người bạn thân và cựu cầu thủ Māori All Black Shane Christie, người tin rằng mình mắc CTE, đã đột ngột qua đời tại Nelson vào tuần trước ở tuổi 39.
Trong những năm gần đây, Christie đã công khai chia sẻ về những chấn động đầu lặp đi lặp lại, những năm tháng va chạm và bóng ma dai dẳng của chấn động não.
Ông là người ủng hộ việc tập trung nhiều hơn vào những tổn thương mà chấn thương đầu lặp lại có thể gây ra – đặc biệt là mối liên hệ với CTE – và mong muốn bộ não của mình được nghiên cứu sau khi qua đời.
Hôm nay, chương trình The Detail đã trò chuyện với Dylan Cleaver, nhà báo thể thao và nhà xuất bản của The Bounce, người quen biết Shane Christie và đã đưa tin về mối liên hệ rộng rãi giữa bóng bầu dục và các chấn thương đầu dẫn đến CTE.
Cleaver giải thích một cách đơn giản, CTE là “một bệnh não thoái hóa và tiến triển có liên quan đến các chấn động đầu lặp đi lặp lại – và điểm mấu chốt ở đây, điều mà quá nhiều người hoặc hiểu lầm hoặc, trong một số trường hợp, chọn cách phớt lờ, đó là các chấn động đầu lặp đi lặp lại, chứ không nhất thiết là các chấn động não lặp đi lặp lại.”
Tỷ lệ mắc chứng mất trí nhớ ở các cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp cao hơn nhiều, và điều này đã được liên kết với việc đánh đầu. Rõ ràng, không phải mỗi khi một cầu thủ đánh đầu là họ bị chấn động não, nhưng có một sự va chạm đầu… bộ não bị rung lắc.
Ông cho biết, việc chẩn đoán CTE chỉ có thể được xác nhận sau khi chết, nhưng các triệu chứng bao gồm thay đổi về nhận thức, hành vi, tâm trạng và vận động.
“Chúng ta không biết liệu Shane [Christie] có mắc CTE hay không, điều đó rất quan trọng cần lưu ý… nhưng chúng ta biết, thật không may, qua những bài viết và sự thẳng thắn của anh ấy, rằng anh ấy chắc chắn sợ mình mắc bệnh. Anh ấy thừa nhận có những giai đoạn khá hoang tưởng.”
“Khi Billy [Guyton] qua đời… tôi nghĩ Shane đã thấy nhiều triệu chứng của Billy ở chính mình và vì vậy anh ấy liên tục lo sợ về điều đó.”
Tại Hoa Kỳ, CTE đã được liên kết với nhiều vụ tự tử trong số các cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp, trong khi ở Anh, các cựu ngôi sao bóng đá và bóng bầu dục đã đệ đơn kiện yêu cầu bồi thường gần một tỷ đô la cho chấn thương não chống lại các cơ quan quản lý thể thao của họ.
“Chắc chắn có những người New Zealand đã chơi ở nước ngoài và tham gia vụ kiện đó, bao gồm Carl Hayman, cựu cầu thủ All Black… điều này sẽ có những ảnh hưởng ở đây,” Cleaver nói.
“Họ nói rằng họ không được thông báo… rằng các cơ quan quản lý bóng bầu dục và bóng đá liên đoàn đã biết về những nguy hiểm do các va chạm lặp đi lặp lại gây ra nhưng đã không truyền đạt đủ rõ ràng cho các cầu thủ.”
Các cơ quan thể thao New Zealand khẳng định họ đang xem xét vấn đề này một cách nghiêm túc – triển khai các quy trình xử lý chấn động não mới, các quy định đình chỉ thi đấu nghiêm ngặt hơn và các nghiên cứu dài hạn.
Trong một tuyên bố gửi tới The Detail, Liên đoàn Bóng bầu dục New Zealand (NZR) cho biết: “Shane đã thẳng thắn chia sẻ về những khó khăn của mình với chấn động não, đây cũng là ưu tiên của NZR. Phúc lợi của cầu thủ là trọng tâm của mọi việc chúng tôi làm.”
“Liên quan đến CTE, NZR thừa nhận có mối liên hệ giữa các chấn động đầu lặp đi lặp lại.”
“Đây là một vấn đề phức tạp với khoa học đang phát triển, và NZR không tin rằng mối liên hệ nhân quả giữa CTE và các bệnh thoái hóa thần kinh được chẩn đoán lâm sàng đã được thiết lập. Cần có nhiều nghiên cứu chặt chẽ hơn để xác định điều này, và chúng tôi đang tích cực hỗ trợ để điều này xảy ra.”
Cleaver đã đưa tin về mối liên hệ giữa bóng bầu dục và chấn thương não khoảng 15 năm. Ông nói rằng điều này không chỉ gây tổn thương cho vận động viên mà cả những người thân yêu của họ cũng bị ảnh hưởng nặng nề.
“Tôi nói chuyện với những gia đình này, và những câu chuyện đều giống nhau một cách đáng sợ – họ mất đi những người mình yêu thương, nhưng họ mất họ trước khi họ thực sự qua đời, điều đó thật khó để chấp nhận.”
“Đó là lời tạm biệt dài nhất, bạn có người này trước mặt, người từng là anh hùng của bạn, người bạn yêu thương, người là cha, mẹ, anh chị em của bạn, và họ chỉ còn là một cái vỏ rỗng.”
“Thật vô cùng bực bội, đau lòng, nhưng đó là một thực tế đối với rất nhiều gia đình.”
Theo rnz.co.nz