Các ủy viên hội đồng quận Far North đang thảo luận về việc tham gia một công ty do hội đồng kiểm soát trên toàn khu vực Northland, chịu trách nhiệm quản lý tất cả các dịch vụ nước uống và nước thải.
Cả ba hội đồng quận của Northland đã bỏ phiếu thành lập một công ty duy nhất, hoạt động trên toàn khu vực Northland, để quản lý các hệ thống nước uống và nước thải của vùng.
Hội đồng quận Far North là đơn vị cuối cùng tham gia kế hoạch này, một phần của chương trình ‘Local Water Done Well’ của chính phủ, trong cuộc họp diễn ra tại Kaikohe vào thứ Năm.
Hội đồng quận Whangārei đã bỏ phiếu tham gia sớm hơn trong cùng ngày, và Hội đồng quận Kaipara đã ký kết vào thứ Tư.
Theo kế hoạch cung cấp dịch vụ nước chung, ba hội đồng có thời hạn đến tháng 6 năm sau để thành lập một công ty quản lý tất cả các dịch vụ nước uống và nước thải của họ.
Các hội đồng đã chọn không đưa dịch vụ nước mưa vào, dịch vụ này sẽ vẫn thuộc quyền kiểm soát của hội đồng địa phương.
Mặc dù cuộc bỏ phiếu của Hội đồng quận Far North gần như nhất trí, chỉ có một phiếu chống, nhưng vẫn có những ý kiến dè dặt từ một số ủy viên hội đồng.
Phó Thị trưởng Kelly Stratford cho biết bà đã rất trăn trở với quyết định này vì rõ ràng từ các ý kiến đóng góp của công chúng, người dân Far North muốn giữ lại các dịch vụ nước và nước thải dưới sự quản lý nội bộ.
Bà nói: “Họ đã nói với chúng tôi, với số lượng áp đảo, rằng họ không muốn theo mô hình CCO [công ty do hội đồng kiểm soát].”
Tuy nhiên, bà cho rằng việc từ chối tham gia có thể dẫn đến sự can thiệp của chính phủ và mất đi “bất kỳ khả năng nào để định hình tương lai cho người dân Far North”.
Ý kiến này được Penetaui Kleskovic đồng tình, ông cho rằng các ủy viên hội đồng không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đồng ý trước thời hạn 3 tháng 9.
Ông Kleskovic nhấn mạnh: “Sự thật là, nếu chúng tôi bỏ phiếu chống, chính phủ đằng nào cũng sẽ buộc chúng tôi phải làm, và sau đó chúng tôi có nguy cơ mất đi khả năng nhận bất kỳ khoản tài trợ nào từ Vương miện.”
Bà Stratford cũng cho biết, từ thỏa thuận này, vẫn chưa rõ làm thế nào hội đồng có thể duy trì các cam kết với các bộ lạc iwi và hapū, cũng như “các nghĩa vụ theo Hiệp ước mà chúng tôi trân trọng”.
Một nhà máy xử lý nước lấy từ sông Waitangi cung cấp nước cho Paihia, Ōpua và Waitangi, những nơi có dân số tăng vọt vào mùa hè.
and Waitangi, where the population explodes in summer. – Photo: RNZ/ Peter de
Graaf
Tuy nhiên, Thị trưởng Moko Tepania cho biết, nhiều chi tiết vẫn cần được ba hội đồng đàm phán thêm.
Thỏa thuận này bao gồm một “lối thoát” nếu các ủy viên hội đồng muốn rút lui trong tương lai.
Ông Tepania cũng giải thích về tình thế khó khăn của quận, với nhiều cơ sở hạ tầng đã cũ, một lượng nhỏ người đóng thuế để chi trả cho việc nâng cấp, và các quy định nghiêm ngặt hơn sắp tới về chất lượng nước uống.
Ông nói: “Chỉ có 4 trong số 16 nhà máy xử lý nước thải của chúng tôi hoàn toàn tuân thủ quy định. Một trong các nhà máy xử lý nước uống của chúng tôi hiện không tuân thủ. Chúng tôi cần một lượng đầu tư đáng kể để nâng cấp hệ thống… Việc tham gia cùng Whangārei và Kaipara và thành lập một đơn vị quản lý nước sẽ giúp số vốn đó thực sự được chi tiêu, để hoàn thành các nâng cấp đó cho người dân Far North.”
Theo thỏa thuận, mỗi hội đồng cũng được yêu cầu cam kết đóng góp 500.000 đô la cho chi phí thành lập công ty mới.
Marlon Bridge, Giám đốc kỹ thuật của chương trình Local Water Done Well, nói với các ủy viên hội đồng rằng dự thảo kế hoạch đã đặt họ “trên con đường đúng đắn để thành công”.
Công ty do hội đồng sở hữu sẽ có tổng tài sản 1 tỷ đô la và sẽ đầu tư 1 tỷ đô la trong 10 năm tới.
Ba hội đồng sẽ thành lập một hội đồng cổ đông để giám sát một ban giám đốc độc lập, chuyên nghiệp.
Ông Bridge cho biết người dân sẽ không thấy bất kỳ thay đổi ngay lập tức nào, vì mỗi quận vẫn giữ nguyên giá nước riêng của mình trong thời điểm hiện tại.
Tuy nhiên, thỏa thuận đã “mở ra cánh cửa” cho việc hài hòa giá trên toàn khu vực trong tương lai.
Các ủy viên hội đồng quận Far North đang thảo luận về việc tham gia một công ty do hội đồng kiểm soát trên toàn Northland, chịu trách nhiệm quản lý tất cả các dịch vụ nước uống và nước thải.
council-controlled water company. – Photo: RNZ / Peter de Graaf
Một báo cáo được trình bày tại cuộc họp đã phác họa một bức tranh đáng lo ngại về cơ sở hạ tầng nước và nước thải của Northland.
Trong số ba hội đồng của Northland, Whangārei thường được xem là có vị thế tốt nhất – nhờ vào các khoản đầu tư đáng kể trong những năm gần đây và thực tế là phần lớn dân số của họ tập trung ở một khu vực.
Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra rằng ngay cả Whangārei cũng phải đối mặt với những chi phí khổng lồ trong 10 năm tới, với việc nâng cấp hệ thống nước thải của Ruakākā dự kiến tiêu tốn 87 triệu đô la. Trên toàn quận, 10 giấy phép liên quan đến nước thải sẽ hết hạn trong thập kỷ tới.
Tại Kaipara, nơi có lượng người đóng thuế ít nhất trong cả ba quận, việc nâng cấp hệ thống nước thải ở Mangawhai đang phát triển nhanh chóng được dự kiến tiêu tốn 60 triệu đô la trong cùng kỳ.
Theo báo cáo, Far North có chín hệ thống cấp nước uống được nối mạng, Whangārei có bốn và Kaipara có năm.
Số lượng nhà máy xử lý nước thải là 16 ở Far North, 9 ở Whangārei và 6 ở Kaipara.
Theo rnz.co.nz