Việc phát hiện các địa điểm cắm trại nơi Tom Phillips và các con ẩn náu trong rừng rậm Waikato suốt gần 4 năm đã hé lộ nhiều vật phẩm bất ngờ: súng, lon nước ngọt, chai rượu và thậm chí cả một chiếc xe địa hình phụ. Giờ đây, cảnh sát đang tập trung vào điều họ đã nghi ngờ bấy lâu – rằng gia đình này đã nhận được sự giúp đỡ để lẩn trốn. Soumya Bhamidipati đưa tin.
Đây là một vụ án đã gây chấn động cả quốc gia: một người cha mang theo các con bỏ trốn và bằng cách nào đó đã ẩn mình trong rừng rậm Waikato suốt gần 4 năm, bất chấp những nỗ lực gắt gao của cảnh sát để tìm kiếm họ.
Phillips đã thiệt mạng sau một cuộc đấu súng với cảnh sát vào rạng sáng thứ Hai. Một sĩ quan cảnh sát bị bắn nhiều phát và vẫn đang nằm viện với những vết thương nghiêm trọng.
Một trong số các con của Phillips, người có mặt cùng ông ta vào thời điểm đó, sau đó đã bắt đầu hỗ trợ cảnh sát. Hơn 12 giờ sau, những đứa trẻ còn lại được tìm thấy tại một khu cắm trại hẻo lánh, sâu trong rừng rậm cách nơi Phillips bị bắn chết khoảng 2 km.
Theo một khía cạnh nào đó, đây là dấu chấm hết cho một câu chuyện dài và phức tạp. Tuy nhiên, cuộc điều tra của cảnh sát về việc gia đình này đã trốn tránh được lâu đến vậy như thế nào thì mới chỉ bắt đầu.
Ngay từ một tháng sau khi gia đình mất tích, cảnh sát đã cho biết họ tin rằng một số người trong cộng đồng biết nhiều hơn những gì họ tiết lộ.
“Chúng tôi tin rằng có những người quen biết Tom đang nắm giữ thông tin quan trọng có thể giúp ích cho chúng tôi,” Thanh tra William Loughrin, Chỉ huy Khu vực Tây Waikato, cho biết vào tháng 1 năm 2022.
“Điều này vô cùng khó chịu đối với cảnh sát và chúng tôi khẩn thiết kêu gọi những ai có thông tin hãy chia sẻ chi tiết với chúng tôi càng sớm càng tốt.”
Sự thất vọng đó tiếp tục gia tăng.
Tuần này, sau khi phát hiện một địa điểm cắm trại thứ hai, Thám tử Trung sĩ cấp cao Andrew Saunders cho biết rõ ràng gia đình này đã nhận được sự giúp đỡ từ bên ngoài và cảnh sát sẽ kiểm tra các vật phẩm họ tìm thấy.
“Chúng tôi phải xác định, liệu chúng có phải từ các vụ trộm cắp không? Có người nào đã mua chúng không? Chúng tôi có thể truy ngược về các cửa hàng để xem, liệu ông ta đã trộm chúng hay có người đã mua chúng cho ông ta?”
“Với những gì đã xảy ra liên quan đến hành vi cố ý giết người đối với một sĩ quan cảnh sát, chúng tôi cho rằng việc tiếp tục tìm kiếm những người đã hỗ trợ Tom Phillips và buộc họ phải chịu trách nhiệm là vô cùng quan trọng.”
Nhưng chính xác thì việc buộc họ phải chịu trách nhiệm có nghĩa là gì?
RNZ đã hỏi cảnh sát liệu họ có hy vọng buộc tội những người đã giúp đỡ hay không: “Chúng tôi không thể suy đoán chính xác kết quả sẽ là gì khi xác định được những cá nhân đó, việc này sẽ được xem xét từng trường hợp cụ thể,” một phát ngôn viên cho biết.
Họ cũng không bình luận về việc liệu có bất kỳ cá nhân cụ thể nào đang bị nhắm đến hay có bao nhiêu người có thể liên quan, nhưng nhấn mạnh lại: “Cảnh sát tin rằng Phillips đã nhận được sự giúp đỡ.”
Ai tiếp tay Phillips sẽ đối mặt với án phạt nào?
Vậy, liệu những người đã giúp Phillips lẩn trốn có thể bị buộc tội không?
Giáo sư kiêm Trưởng khoa Luật Đại học Waikato, Leilani Tuala-Warren, chuyên gia về luật hình sự, cho biết họ có thể bị buộc tội là đồng phạm sau khi phạm tội.
“Điều này bao gồm những người cố ý giúp đỡ một người đã tham gia hoặc đã thực hiện một hành vi phạm tội,” bà nói.
Nhưng mọi chuyện phức tạp hơn thế.
“Điều thực sự quan trọng là phải thỏa mãn một số yếu tố theo luật hình sự. Đầu tiên là phải có một hành vi phạm tội đã được thực hiện, và trong trường hợp này là bởi Tom Phillips – vào thời điểm họ an ủi hoặc hỗ trợ người này, họ biết rằng người này đã thực hiện hành vi phạm tội đó hoặc là đồng phạm trong hành vi đó.”
Hành động của họ có thể bao gồm việc làm giả hoặc chủ động che giấu bất kỳ bằng chứng nào, bà cho biết.
Photo: University of Waikato
Cảnh sát sẽ cần phải chứng minh rằng khi người giúp đỡ cung cấp hỗ trợ, mục đích là để Phillips tránh bị bắt giữ.
Nếu bị buộc tội, họ có thể phải chịu án tù, với thời hạn không quá một nửa mức án tối đa cho hành vi phạm tội mà Phillips đã thực hiện.
Tuy nhiên, rõ ràng là với cái chết của mình, Phillips sẽ không phải đối mặt với các cáo buộc hay ra tòa.
“Chà, điều đó làm phức tạp tình hình nhưng nếu đây là một trường hợp rõ ràng, bạn có camera giám sát và tất cả các yếu tố đã được thiết lập, thì việc không có thủ phạm chính sẽ khiến mọi thứ khó khăn hơn, nhưng không phải là không thể,” Tuala-Warren nói.
Bà cũng lưu ý rằng cảnh sát có thể sẽ xem xét loại hình hỗ trợ được cung cấp.
“Ví dụ, đó có phải là việc cung cấp thức ăn cho trẻ em không? Và lợi ích công cộng trong việc truy tố loại hỗ trợ đó là gì? Vì vậy, trong tình huống đó, việc này sẽ tùy thuộc vào quyền quyết định truy tố của cảnh sát, tôi đoán vậy.”
Ngoài tội đồng phạm sau khi phạm tội, những người đã giúp Phillips còn có thể đối mặt với một cáo buộc nghiêm trọng hơn: hành vi giúp sức và xúi giục.
“Khi chúng ta xem xét những vấn đề như, ví dụ, việc cung cấp vũ khí hoặc chiếc xe địa hình mà họ đang nói đến, trách nhiệm pháp lý hoặc trách nhiệm của bên thứ hai có thể phát sinh, và nó bao gồm những người không chỉ thực hiện hành vi phạm tội, mà còn tất cả những người giúp sức, xúi giục, cố vấn và mua chuộc người đó thực hiện hành vi phạm tội.”
Một lần nữa, mức án tối đa sẽ gắn liền với các hành vi phạm tội đã được chứng minh của Phillips, và các hình phạt tương ứng với chúng.
“Bên tham gia vào hành vi phạm tội hoặc bên thứ hai trong hành vi phạm tội đó… sẽ phải chịu cùng một mức án phạt.”
Những người biết nhưng im lặng
Marokopa là một cộng đồng nhỏ, gắn bó chặt chẽ, và có lẽ nhiều tin đồn đã lan truyền suốt những năm qua. Vậy còn những người không chủ động giúp đỡ Phillips, nhưng có thể đã nhìn thấy hoặc nghe được điều gì đó, mà lại không báo cho cảnh sát thì sao?
Rất khó có khả năng họ sẽ phải đối mặt với các cáo buộc, Tuala-Warren cho biết.
“Rất khó để chứng minh sự hiểu biết, bởi vì, tất nhiên, chúng ta không thể đọc được suy nghĩ của mọi người.”
“Phải có một điều gì đó hữu hình gắn liền với nó… chúng ta không thể buộc tội mọi người vì những gì họ biết và những kiến thức họ có mà không hành động dựa trên đó.”
Chưa từng có tiền lệ tương tự
Thật khó để nói cảnh sát sẽ cần bao nhiêu bằng chứng để tiến hành truy tố, Tuala-Warren nói, nhưng bất kỳ bằng chứng nào họ có cũng cần phải “khá mạnh mẽ”.
“Bởi vì bạn sẽ phải chứng minh vụ án của mình theo một tiêu chuẩn rất cao, đó là không còn nghi ngờ hợp lý nào.”
Không có tiền lệ pháp lý nào mà bà có thể nhớ lại.
“Đây là một tình huống khá mới lạ và độc đáo, ý tôi là, có rất nhiều vụ án đã xử lý trách nhiệm của bên thứ hai, rất nhiều vụ án đã xử lý tội đồng phạm sau khi phạm tội, nhưng để có sự kết hợp độc đáo các tình tiết như chúng ta đang có bây giờ ư? Không, tôi không thể nghĩ ra bất cứ điều gì tương tự ngay lập tức.”
“Tôi không nghĩ mình từng gặp bất cứ điều gì trong luật pháp, một vụ án nào đã được đưa ra và quyết định theo luật đó, mà thậm chí còn gần giống với trường hợp này.”
Nếu mọi chuyện khác đi…
Điều gì sẽ xảy ra nếu cuộc đối đầu giữa Phillips và cảnh sát vào rạng sáng thứ Hai kết thúc khác đi? Tuala-Warren một lần nữa cho biết rất khó để xác định chính xác những cáo buộc mà ông ta sẽ phải đối mặt, đặc biệt là vì tất cả các tình tiết của vụ án chưa được công khai.
“Ông ta sẽ phải đối mặt với một vài cáo buộc, bạn biết đấy, ngay từ ngày đầu tiên… liên quan đến những đứa trẻ, nếu ông ta vi phạm một số lệnh của tòa án gia đình, về bản chất, ông ta có thể đã bắt cóc hoặc tẩu tán những đứa trẻ đó.”
“Về các tội chống lại tài sản, chúng ta đang nói về trộm cắp, cướp giật, đột nhập, những tội đó cũng sẽ được thêm vào danh sách các cáo buộc.”
“Và sau đó là những gì đã xảy ra, khá bi thảm, nơi ông ta mất mạng, đó là vụ nổ súng vào sĩ quan cảnh sát… ông ta có thể đã bị buộc tội cố ý giết người.”
“Vì vậy, có cả một loạt các cáo buộc, các cáo buộc có thể được đưa ra, và mỗi cáo buộc đó đều có hình phạt riêng theo luật pháp.”
“Rất khó để nói mức án cuối cùng có thể là gì, nhưng chắc chắn đó sẽ là nhiều năm, nhiều năm tù giam.”
Theo rnz.co.nz