Các tập đoàn công nghệ toàn cầu tạo ra khối tài sản khổng lồ và có những cách thức tinh vi để che giấu lợi nhuận khỏi cơ quan thuế – nhưng một báo cáo mới đã chỉ ra một giải pháp đơn giản.
Ai cũng đồng ý rằng, tất cả chúng ta đều cần đóng góp phần thuế công bằng của mình. Và ai cũng biết, các công ty công nghệ lớn thì không.
Một báo cáo mới từ Tax Justice Aotearoa đã định lượng được hàng triệu đô la thất thoát từ ngành này, đồng thời xem xét cách New Zealand có thể sử dụng các điều khoản hiện hành trong luật thuế để thu về một phần lớn hơn của ‘miếng bánh’ thuế.
Động thái này hy vọng sẽ tránh được sự tức giận từ chính phủ Mỹ, vốn ngày càng có xu hướng trả đũa, bởi vì các điều khoản này đã được thống nhất từ lâu – chúng không phải là điều mới mẻ.
Báo cáo, mang tên Big Tech Little Tax, lập luận rằng chỉ một thay đổi trong cách phân loại phí dịch vụ và phí cấp phép từ Google, Facebook, Amazon Web Services và Microsoft có thể mang lại doanh thu thuế lên tới 130 triệu đô la.
Tác giả báo cáo, Nick Miller, đã giải thích với The Detail về cách thức hoạt động này.
Một số con số thực sự đáng kinh ngạc. Chẳng hạn, Google đã thu về 1,139 tỷ đô la doanh thu tại quốc gia này vào năm 2024, nhưng lại chuyển hơn một tỷ đô la trong số đó cho công ty mẹ ở Singapore dưới dạng ‘phí dịch vụ’. Con số này chiếm tới 92% tổng thu nhập. Và chỉ nộp 4,362 triệu đô la tiền thuế trên số tiền còn lại.
Nếu khoản phí dịch vụ đó được dán nhãn lại là phí bản quyền cho việc sử dụng tài sản trí tuệ của Google – vốn có lẽ là bản chất thực sự của phần lớn số tiền này – New Zealand sẽ thu được 5% trong số đó.
Facebook
123RF
Trường hợp của Facebook cũng tương tự – 94,5% doanh thu của họ được chuyển đến Meta Platforms Ireland Ltd dưới dạng ‘mua dịch vụ’… Trong số 167 triệu đô la thu nhập tại New Zealand, ngân sách chính phủ chỉ nhận được vỏn vẹn 1,3 triệu đô la.
Amazon Web Services NZ, dù mang về 385 triệu đô la tại đây, lại báo lỗ trên giấy tờ sau khi chuyển 79,8% thu nhập của mình dưới dạng ‘phí dịch vụ đám mây’ cho công ty mẹ. Họ chỉ nộp 1,7 triệu đô la tiền thuế.
Tổ chức Fair Tax Foundation có trụ sở tại Anh cho biết, sáu tập đoàn công nghệ lớn của Mỹ, được mệnh danh là ‘Silicon Six’, đã nộp ít hơn gần 470 tỷ đô la thuế thu nhập doanh nghiệp trong thập kỷ qua so với các công ty Mỹ khác có cùng mức lợi nhuận. Amazon, Meta, Alphabet, Netflix, Apple và Microsoft đã cùng nhau tạo ra 18 nghìn tỷ đô la doanh thu và 4,2 nghìn tỷ đô la lợi nhuận trong 10 năm qua. Tổ chức này nhận định các công ty đã ‘cài đặt sẵn’ việc trốn thuế vào mô hình kinh doanh của mình.
Các nỗ lực toàn cầu nhằm thu thêm tiền từ các tập đoàn quốc tế lớn nhất tưởng chừng sẽ thành công vào năm ngoái, nhưng giờ đây đã thất bại.
Trụ cột đầu tiên của kế hoạch là phân bổ một phần tư lợi nhuận của các công ty này, dựa trên thị phần của mỗi quốc gia, để thuế được nộp tại các quốc gia nơi thu nhập được tạo ra, thay vì chuyển đến các khu vực pháp lý ‘thân thiện’ về thuế như Ireland (Facebook) và Singapore (Google).
Trụ cột thứ hai sẽ đảm bảo các công ty phải nộp ít nhất 15% thuế, bất kể trụ sở chính của họ ở đâu, khiến các thiên đường thuế trở nên vô dụng.
“Trụ cột 1 chắc chắn đã thất bại,” Giáo sư Luật Thuế Craig Elliffe của Trường Luật Auckland cho biết. “Chúng ta chỉ đang chờ báo cáo điều tra.”
“Tuy nhiên, Trụ cột 2 vẫn đang trong tình trạng ‘nguy kịch’. Mỹ đã tuyên bố sẽ không tham gia nhưng họ đã đạt được thỏa thuận, theo đó phiên bản thuế tối thiểu nội địa của họ có thể tồn tại song song với Trụ cột 2 mà phần còn lại của thế giới phải tuân thủ.”
“Nhưng vẫn còn phải xem liệu các quốc gia khác, những cường quốc lớn như Trung Quốc chẳng hạn, có thể nói rằng, ‘nếu người Mỹ không làm thì chúng tôi cũng sẽ không tham gia’. Vì vậy, chúng ta hãy chờ xem điều gì sẽ xảy ra.”
New Zealand từng có một sắc thuế dịch vụ kỹ thuật số trong dự thảo, lẽ ra sẽ thu được 3% lợi nhuận khổng lồ mà các công ty này tạo ra. Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Thuế Simon Watts đã hủy bỏ nó vào tháng 5, với lý do nó có một số nhược điểm thực sự. Ước tính sắc thuế này có thể mang lại 100 triệu đô la mỗi năm, nhưng dự luật đã bị gác lại mà không gây nhiều tranh cãi, hầu hết các bên đều thừa nhận rằng tâm lý trả đũa thuế quan hiện tại của Mỹ là một vấn đề.
Miller cho biết, mặc dù kế hoạch đã bị gác lại do áp lực từ chính quyền Mỹ, “quan điểm của chúng tôi là việc sử dụng các luật hiện hành… các nguyên tắc thu thuế tại nguồn đã được thiết lập từ lâu, ít nhất về lý thuyết, sẽ giúp chúng tôi ít bị tổn thương hơn trước kiểu trả đũa đó, bởi vì chúng tôi không nói rằng chúng tôi nhắm mục tiêu cụ thể vào lĩnh vực kỹ thuật số”.
“Điều chúng tôi muốn nói là, chúng tôi có những luật hiện hành có thể áp dụng cho một số thỏa thuận này được các công ty trong lĩnh vực công nghệ sử dụng, nhưng tất nhiên chúng cũng có thể được áp dụng cho các lĩnh vực khác.”
Theo rnz.co.nz