Một lỗi xuất bản đã khiến hồ sơ của các ứng viên bị thiếu trong tài liệu bỏ phiếu cho cuộc bầu cử khu vực Māori đầu tiên của South Wairarapa.
Mặc dù lời xin lỗi đã được gửi đến các ứng viên Andrea Rutene và Whitu Karauna, họ vẫn gọi đây là một “thất bại nghiêm trọng trong quy trình dân chủ”.
Lỗi này đã được xác nhận vào thứ Tư bởi cán bộ bầu cử bên ngoài Warwick Lampp, người đã gửi lời xin lỗi đến hai ứng viên của khu vực Te Karu o Te Ika a Māui Māori.
Ông Lampp cho biết, tên các ứng viên đã được in đúng trên phiếu bầu, nhưng hồ sơ của họ lại bị thiếu trong tập tài liệu.
“Thật không may, lỗi đã xảy ra trong quá trình duyệt và in ấn,” ông nói.
“Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về lỗi này và xin lỗi các ứng viên cùng cử tri khu vực Māori vì bất kỳ sự nhầm lẫn nào,” ông nhấn mạnh.
Lỗi tương tự cũng đã xảy ra ở Whanganui, nơi năm hồ sơ ứng viên khu vực Māori cũng bị thiếu trong các bộ tài liệu bỏ phiếu chính thức.
Ông Lampp cho biết, 460 cử tri khu vực Māori ở South Wairarapa sẽ nhận được một lá thư riêng trong tuần này, kèm theo hồ sơ của các ứng viên.
Hồ sơ và video của các ứng viên cũng có sẵn trên trang web của hội đồng.
Bà Rutene bày tỏ sự “thất vọng sâu sắc” về lỗi này và cho rằng việc bỏ sót đã vi phạm Điều 3 của Te Tiriti o Waitangi, điều khoản đảm bảo quyền bình đẳng và sự tham gia của người Māori.
Bà cũng khẳng định đây là “một thất bại nghiêm trọng trong quy trình dân chủ”.
“Trong khi cử tri trong danh sách Māori sẽ nhận được thông tin ứng viên riêng biệt, phần còn lại của công chúng sẽ không thấy hoặc đọc được tuyên bố của chúng tôi,” bà nói.
“Điều này tạo ra một trải nghiệm bỏ phiếu không công bằng và rời rạc, đặc biệt khi cộng đồng đồng thời được yêu cầu bỏ phiếu trong một cuộc trưng cầu dân ý về việc có nên duy trì khu vực Māori hay không.”
“Sự loại trừ này làm suy yếu sự hiện diện và tính hợp pháp của đại diện Māori trong chính quyền địa phương.”
Ông Karauna đồng tình với bà Rutene và cho rằng điều này không có gì đáng ngạc nhiên “khi xem xét môi trường chính trị hiện tại và những bước mà chính phủ này đã thực hiện để từ chối quyền của người Māori, như đã xảy ra kể từ khi những kẻ thực dân xâm lược whenua (đất đai) của chúng tôi”.
Việc bỏ phiếu đã bắt đầu vào thứ Ba và các bộ tài liệu bỏ phiếu đang được gửi đến hòm thư.
Việc bỏ phiếu sẽ kết thúc vào 12 giờ trưa thứ Bảy, ngày 11 tháng 10 năm 2025, với kết quả sơ bộ được công bố vào cuối ngày hôm đó.
Dưới đây là tuyên bố của các ứng viên Karauna và Rutene:
WHITU KARAUNA
Nơi cư trú chính của tôi nằm trong khu vực Te Karu o Te Ika a Maui Māori Ward.
Kia ora koutou (Chào mọi người),
Tôi tranh cử vào khu vực Te Karu o te Ika Māori Ward để hỗ trợ Hội đồng Quận South Wairarapa trong việc duy trì Te Tiriti o Waitangi và đảm bảo quyền của người Māori được tôn trọng. Tôi cam kết giúp đỡ whānau (gia đình) điều hướng chính quyền địa phương bằng giao tiếp rõ ràng, dễ tiếp cận.
Tôi kết hôn với Leanne, người thuộc các bộ tộc Ngāti Hinewaka, Ngāti Rongomaiaia và Ngāti Hikawera. Chúng tôi có ba tamariki (con cái) và mười mokopuna (cháu). Mặc dù các con của chúng tôi lớn lên ở Mangakino, Waikato, nhưng do các sự kiện lịch sử ảnh hưởng đến Wairarapa Moana và việc di dời Pouakani, whānau của chúng tôi cam kết kết nối lại với whenua (đất đai) tổ tiên của họ.
Tôi mang đến kinh nghiệm quản trị thông qua năm nhiệm kỳ trong Ủy ban Đại diện Mangakino–Pouakani (Hội đồng Quận Taupō), Hội đồng Quản trị Trường học, và từng là Chủ tịch Pouakani Marae trong quá trình tái thiết (2007–2012). Hiện tại, tôi đại diện cho Hau Ariki Marae trong Ủy ban Thường trực Māori của Hội đồng Quận South Wairarapa.
ANDREA RUTENE
Nơi cư trú chính của tôi không nằm trong khu vực Te Karu o Te Ika a Maui Māori Ward.
Ka Mua, Ka Muri – Nhìn lại quá khứ để tiến về phía trước. Nguyên tắc này định hướng con người tôi và cách tôi phục vụ. Là một người mẹ, người bà và là mokopuna (cháu) tự hào của Iraia Te Whaiti và Kaihau Aporo, cội rễ của tôi gắn liền với whenua (đất đai) của South Wairarapa. Những mối liên kết whakapapa (gia phả) này định hình các giá trị, quyết định và khát vọng của tôi dành cho người dân của chúng ta.
Trong năm năm qua, tôi đã phục vụ trong Ủy ban Thường trực Māori, bao gồm ba năm giữ chức Chủ tịch. Trong vai trò này, tôi đã ủng hộ tiếng nói của whānau, vận động cho các ưu tiên của người Māori và nỗ lực đưa tikanga Māori (phong tục, nghi lễ) vào quá trình ra quyết định ở địa phương.
Theo 1news.co.nz