Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon và Tổng thống Kiribati Taneti Maamau gặp gỡ bên lề Hội nghị Lãnh đạo Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương lần thứ 54 (PIFLM54).
Tổng thống Kiribati Taneti Maamau cho rằng việc Ngoại trưởng New Zealand Winston Peters ‘làm ầm ĩ’ chuyện không thể gặp ông vào đầu năm nay là không công bằng.
Ông Maamau, đồng thời là Ngoại trưởng Kiribati, đang có mặt tại Honiara để tham dự Hội nghị Lãnh đạo Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương lần thứ 54, với sự góp mặt của Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon và Thủ tướng Australia Anthony Albanese.
Ông Maamau cho biết ông Peters vẫn được chào đón đến thăm quốc đảo Micronesia. ‘Việc đó tùy thuộc vào ông ấy. Nhưng cho đến nay, ông ấy đã làm ầm ĩ rằng chúng tôi không muốn gặp ông ấy. Điều đó không công bằng. Nếu ông ấy muốn đến, ông ấy luôn được chào đón’.
Vào tháng 1, ông Peters xác nhận New Zealand đang xem xét các chương trình phát triển của mình – trị giá 102 triệu USD trong giai đoạn 2021-2024 – dành cho Kiribati do ‘thiếu liên lạc cấp chính trị’.
Một phát ngôn viên của ông Peters cho biết vào thời điểm đó: ‘Việc thiếu liên lạc cấp chính trị khiến chúng tôi rất khó thống nhất các ưu tiên chung cho chương trình phát triển của mình, cũng như đảm bảo rằng chương trình được nhắm mục tiêu chính xác và mang lại giá trị tốt nhất cho đồng tiền. Điều này quan trọng đối với cả người dân Kiribati và người đóng thuế New Zealand’.
Thông báo này đã châm ngòi cho một cuộc khẩu chiến qua lại giữa Kiribati và New Zealand, khi mỗi bên đổ lỗi cho bên kia về sự đổ vỡ ngoại giao liên quan đến chuyến thăm. Một nhà bình luận Thái Bình Dương cho rằng ông Peters cần ‘khiêm tốn hơn một chút’ về tình hình này.
Việc xem xét viện trợ sau đó đã kết thúc, và các chương trình phát triển đang được triển khai vẫn không bị ảnh hưởng về mặt tài chính.
Tuy nhiên, lần đầu tiên trả lời phỏng vấn của RNZ Pacific kể từ sau cuộc xem xét, ông Maamau cho biết các ngày đề xuất không phù hợp, đồng thời chỉ ra rằng một số ngày gần với cuộc bầu cử tổng thống Kiribati vào tháng 10 năm 2024.
Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon cùng các nhà lãnh đạo Thái Bình Dương tại Hội nghị Lãnh đạo Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương. 11 tháng 9 năm 2025.
Islands Forum Leaders’ Meeting. 11 September 2025. – Photo: RNZ Pacific / Caleb
Fotheringham
Tối thứ Tư, ông Maamau đã có cuộc gặp song phương với ông Luxon.
Ông Luxon nói với các phóng viên hôm thứ Năm: ‘Đây là một cơ hội tốt để chúng tôi gặp gỡ và trao đổi về mối quan hệ cũng như định hướng phát triển trong tương lai’.
‘Rõ ràng chúng tôi vẫn còn một số vấn đề cần các quan chức của mình giải quyết, và chúng tôi cam kết sẽ tiếp tục công việc đó từ đây’.
Khi được hỏi liệu viện trợ cho Kiribati có còn bị đình chỉ hay không, ông Luxon cho biết: ‘Các quan chức của chúng tôi sẽ giải quyết vấn đề đó trong vài tuần tới, với hy vọng có thể có cơ hội để ông Peters gặp gỡ Tổng thống Maamau tại New York’.
Ông nói thêm rằng ông ‘chưa rõ’ về kế hoạch đi lại của ông Peters tới Kiribati, nhưng việc gặp trực tiếp ông Maamau là cơ hội để hiểu rõ hơn về tình hình tại Kiribati và những thách thức mà nhà lãnh đạo Kiribati đang phải đối mặt.
Theo rnz.co.nz