Các lớp tro núi lửa trong hang động ngầm cho thấy tác động và quy mô của các vụ phun trào núi lửa ở New Zealand.
Bằng chứng về những đám mây tro bụi chết người nằm sâu trong các hang động ngầm của đất nước cho thấy không có cách nào thoát khỏi những vụ phun trào núi lửa khổng lồ.
Các tác giả của nghiên cứu mới mang tên ‘Nowhere to hide’ (Không nơi ẩn náu), được công bố trên tạp chí khoa học Geology, cho biết việc phát hiện dòng chảy pyroclastic (hỗn hợp khí, tro, đá nóng) trong các hang động Waitomo đã chứng minh rằng ngay cả việc chạy xuống lòng đất cũng không thể cứu bạn trong trường hợp xảy ra một vụ phun trào núi lửa khổng lồ.
Tiến sĩ Simon Barker, nhà núi lửa học và là giám sát viên nghiên cứu, cho biết bằng chứng về các dòng chảy này đã được truy tìm từ năm vụ phun trào riêng biệt tại Vùng núi lửa Taupo, bao gồm vụ phun trào lớn thứ hai trên Trái đất trong hai triệu năm qua.
Ông nói rằng những đám mây tro nóng, đá bọt và khí có thể di chuyển nhanh chóng tới 100km, phá hủy mọi thứ trên đường đi của chúng.
Barker cho biết phát hiện này không chỉ chứng minh quy mô của các vụ phun trào và tác động của chúng, lấp đầy một khoảng trống quan trọng trong lịch sử tự nhiên của New Zealand, mà còn đẩy lùi niên đại của các hang động về ít nhất 1,5 triệu năm trước.
NGHIÊN CỨU ‘ĐÁNG SỢ’ NHƯNG XỨNG ĐÁNG
Mặc dù đã từng đến các hang động Waitomo với tư cách một khách du lịch và thử chèo bè trên sông ngầm, Barker cho biết lần đầu tiên ông thâm nhập vào các hang động sâu 60-70m với tư cách một nhà nghiên cứu là một trải nghiệm hoàn toàn khác.
“Thật đáng kinh ngạc với những gì bạn thấy ở đó và một số không gian chật hẹp mà bạn phải len lỏi vào.”
“Trong một hang động, chúng tôi phải lội qua dòng nước ngập đến cổ. Thật đáng sợ khi đi bộ qua dòng nước đen ngòm chỉ với một chiếc đèn, và bạn không biết độ sâu bên dưới – liệu có bước hụt vào một cái hố nào không.”
Ông cho biết, đây là một môi trường nghiên cứu đầy thử thách nhưng rất đáng công sức, xét những gì họ đã khám phá được.
Barker cho biết, mặc dù mạng lưới hang động Waitomo đã được khám phá kỹ lưỡng, nhưng các lớp tro bụi bám trên trần và tường, một số nơi dày tới nửa mét, chưa bao giờ được truy tìm nguồn gốc – cho đến khi một trong những nghiên cứu sinh tiến sĩ của ông, Sneha Suresh, quyết định tìm hiểu.
Ông nói rằng những gì họ tìm thấy là bằng chứng về các dòng chảy pyroclastic – những đám mây tro nóng chết người mà nhiều người thường liên tưởng đến vụ phun trào núi lửa Mount St Helens gây tử vong vào năm 1980.
Đây là lần đầu tiên bằng chứng về các vụ phun trào núi lửa được tìm thấy ở khu vực Waitomo, ông nói, trong một số trường hợp, tro bụi đã lấp đầy các hang động từ trên xuống dưới.
volcanic eruptions. – Photo: Supplied
“Đó là cách chúng tôi nghĩ ra tiêu đề của bài báo… ‘Nowhere to hide’ (Không nơi ẩn náu).”
“Sẽ không có nơi nào an toàn nếu một trong những đám mây nóng khổng lồ này đang tiến về phía bạn. Nếu bạn nghĩ có thể chạy vào hang động, nó vẫn sẽ đi xuống lòng đất và lấp đầy hang động.”
“Đó là một phát hiện thực sự hấp dẫn đối với chúng tôi và đây là lần đầu tiên trên toàn cầu có ai đó ghi nhận các dòng chảy pyroclastic xâm nhập vào các loại hang động này.”
CÁC VỤ PHUN TRÀO KHỔNG LỒ VỚI TÁC ĐỘNG RỘNG KHẮP
Barker cho biết một phần quan trọng của nghiên cứu là “định danh” tro núi lửa bằng phương pháp địa hóa học để xác định các vụ phun trào đã biết trong Vùng núi lửa Taupo.
“Điều này thực sự quan trọng, bởi vì nó cho chúng ta biết thời điểm phun trào và khi nào tro bụi xâm nhập vào hang động, đồng thời cung cấp một cách hoàn toàn mới để xác định niên đại của chính các hang động.”
Ông cho biết kỹ thuật thông thường sử dụng măng đá và nhũ đá để xác định niên đại tối thiểu của một hang động chỉ giới hạn ở khoảng 500.000 năm tuổi.
“Vì vậy, điều này cho phép chúng tôi xác định niên đại của các hang động dựa trên một số vụ phun trào cổ xưa nhất và mở rộng niên đại đã biết của Hang Waitomo trở lại ít nhất 1,5 triệu năm, điều này khá hấp dẫn.”
Barker cho biết, nghiên cứu này không chỉ là một ‘thắng lợi kép’ trong việc tìm hiểu thời điểm phun trào và niên đại của hang động, mà còn hé lộ những manh mối về lịch sử tự nhiên của New Zealand và sự tiến hóa của các loài sinh vật nơi đây.
Ông cho biết, việc đào bới bên dưới một lớp tro núi lửa có niên đại một triệu năm trong một hang động được gọi là Hang Vỏ Trứng Moa, đã phát hiện ra những hóa thạch ếch và chim cổ xưa nhất từng được tìm thấy – cung cấp thông tin mới về hình dạng của New Zealand vào thời điểm đó.
Ông nói rằng họ đã tìm thấy bằng chứng về các vụ phun trào lịch sử lớn đến mức có thể đã tàn phá những phần lớn của Đảo Bắc, bao gồm một trong những vụ phun trào cổ xưa và lớn nhất ở Taupo từ khoảng 350.000 năm trước.
“Đó là vụ phun trào lớn thứ hai trên Trái đất trong hai triệu năm qua và có quy mô lớn gấp khoảng năm lần vụ đã tạo ra Hồ Taupo.”
Barker cho biết những vụ phun trào khổng lồ như vậy có thể đã ảnh hưởng đến con đường tiến hóa của hệ thực vật và động vật ở New Zealand.
“Những dòng chảy pyroclastic này xóa sổ hoàn toàn cảnh quan, không có gì có thể sống sót.”
“Một dòng chảy kéo dài từ vùng Taupo đến tận Auckland và xuống phía nam Đảo Bắc – thực chất là cắt đứt mọi ngóc ngách của Đảo Bắc – điều đó sẽ có những tác động đáng kể đến tất cả các sinh vật sống.”
“Những vụ phun trào này thực sự có thể đã quyết định nhiều về sự phân bố của các loài thực vật và động vật khác nhau mà chúng ta thấy ở Đảo Bắc.”
region. – Photo: Supplied
Barker cho biết, các vụ phun trào có cường độ lớn như vậy nằm ở “cực đoan” và đã lấp đầy khoảng trống trong kiến thức của họ về những gì các vụ phun trào lớn nhất có thể gây ra.
Ông nói rằng vấn đề không phải là liệu chúng có xảy ra nữa hay không, mà là khi nào chúng sẽ xảy ra, nhưng cũng cho biết khả năng cao sẽ có cảnh báo trước với những bất ổn đáng kể trong quá trình diễn ra, hoặc ít nhất là ‘bạn sẽ hy vọng như vậy’.
Theo rnz.co.nz